Kanser Nedir? Kanser Belirtileri Nelerdir?

Canlıların en küçük yapı birimini hücreler oluşturur. İnsanlar da dahil olmak üzere her canlı trilyonlarca hücreden meydana gelir. Hücreler, birey ölene kadar büyümeye ve kişi sağlıklıysa olağan şekilde bölünmeye devam eder. Anormal bir hücre bölünmesi meydana geldiğinde ve bu bölünme devam ettiğinde ise kanser hücresi oluşur ve beraberinde kanser hastalıkları görülür. Bugün bilinen 200’den fazla kanser türü vardır. Gün geçtikçe daha iyi tedavi edilebilen kanser erken evrede yakalandığında tedavide olumlu sonuçlar elde edilebilir. Kanser teşhisi, en hızlı yayılan kanser türü, kansere neden olan etkenler gibi kanser ile ilgili daha ayrıntılı bilgileri yazımızın devamında bulabilirsiniz.

Kanser Nedir?

Hücreler yaşlandığında veya anormal bir durumla karşılaştıklarında programlı bir şekilde ölürler. Herhangi normal dışı durum karşısında ölmeyen hücreler ise kontrolsüz olarak bölünmeye veya büyümeye devam edebilir ve bu durumun sonucunda kişilerde kanser meydana gelebilir. Kontrolden çıkan hücreler vücut dokularına sızarak normal hücreleri dışarıda bırakabilir. Bu durum vücudun çalışma sistemini sekteye uğratır ve bazı aksaklıklar görülmeye başlar. Kanserli hücreler sağlıklı doku veya organlara yayılabilir. Bu yayılma süreci ise metastaz olarak adlandırılır.

Kontrolsüz bir şekilde bölünen anormal hücreler bir araya geldiğinde sıklıkla katı bir kütle olan tümörü oluşturur. Tümöral oluşumlar, sağlık otoriteleri tarafından iyi ya da kötü huylu olmak üzere 2 grupta ele alınır. İyi huylu tümörler çevre dokulara metastaz (yayılım) yapmazken kötü huylu tümörler yakındaki komşu dokular ve kan veya lenf sistemi aracılığıyla daha uzak vücut bölgelerine yayılabilir. Kısaca kanserin diğer adı tıp literatüründe kötü huylu tümör veya neoplazmdır. Dünyada kalp hastalıklarından sonra en çok ölüme neden olan hastalık kanserdir. Türkiye’de de ölen her beş kişiden birisinin ölüm sebebi kanserdir. Ancak günümüzde teknoloji alanındaki ilerlemeler ve sağlık politikalarındaki düzenlemeler, birçok kanser türünün erken teşhis edilebilmesini ve gelişmiş tedavi seçenekleri ile kanser kaynaklı ölümlerde düşüş görülmesini mümkün kılmıştır. Kanser; çocuk, genç, yaşlı fark etmeksizin herkesi etkileyebilir. Erkeklerde prostat, kolorektal ve akciğer kanserine diğer kanserlere göre daha çok rastlanır. Kadınlarda ise meme, kolorektal ve akciğer kanseri en çok rastlanan kanser türleridir. 200’den fazla kanser türü bulunur ve her birinin teşhis ve tedavi yöntemleri farklı olabilir. Kanser şüphesi varlığında teşhis, kitle boyutunun tespiti ve evreleme için bazı testler yapılır.

• 1. Evre: Kanser hücresi küçük bir bölgededir. Metastaz yapmamıştır.
• 2. Evre: Kanser dokusu büyümüştür; ancak henüz hala metastaz yapmamıştır.
• 3. Evre: Kanser daha da büyümüş ve diğer dokulara metastaz (yayılma) yapmaya başlamıştır. 
• 4. Evre: Kanser vücudun büyük bir bölümüne yayılmıştır. Bu aşama ileri evre olarak da bilinir

Kanser Neden Olur?

Genler hücrelerin bölünme şeklini kontrol etmekle görevlidir. Bir şeyler ters gidip genler görevlerini tam olarak yerine getirmediğinde ise yaşlı hücrelerin ölmesi gerekirken büyümesi ve anormal hücrelerin oluşması gibi durumlar görülebilir. Bu durum, vücudun olağan şekilde çalışmasını zorlaştırarak kanser oluşmuyla sonuçlanabilir. 

Vücutta kanser gelişiminde rolü bulunan çeşitli faktörler vardır. Örneğin vücut normalde DNA'sı hasar görmüş hücreleri kaldırma özelliğine sahiptir; ancak yaşlanmak vücudun bu yeteneğini köreltebilir. Bu durum, kişi yaşlandıkça kanser riskinin artmasının nedenini oluşturur. Kanserin neden ortaya çıktığı tam olarak bilinememekle birlikte; yaşam tarzı alışkanlıkları, genler, çevrede bulunan ve kanser etkeni olabilen bazı ajanlara maruz kalma gibi durumlar kanser oluşumu için tetikleyici olabilir. 

• Yüksek yağlı yiyecekler tüketmek
• Kalıtım
• Tütün ürünleri tüketmek
• Radyasyona maruz kalmak
• Güneş ışınlarına karşı güneş koruyucu kullanmamak
• Hormon tedavisi
• Aşırı alkol tüketimi
• Yetersiz fiziksel aktivite
• Asbest, böcek ilacı gibi bazı toksinler
• Bazı virüsler

Kanser Belirtileri

Kanser belirtileri her insan için farklılık gösterir. Vücutta görülen ve nedeni açıklanamayan bazı semptomlar, kanserde erken teşhis sağlanmasını olanaklı kılabilir. 

• Cilt altında ele gelen yumru veya kitle
• İstek dışı kilo kaybetmek veya kilo almak
• Cilt renginde meydana gelen değişiklikler veya kızarma 
• Yaraların iyileşmemesi veya geç iyileşmesi
• Vücutta bulunan benlerde değişiklikler görülmesi
• Boşaltım alışkanlıklarında değişiklikler meydana gelmesi
• Devamlı öksürük
• Nefes almada güçlük çekmek
• Disfaji  (Yutma güçlüğü)
• Ses kısıklığı 
• Kronik yorgunluk
• Çoğunlukla geceleri ortaya çıkan ateş
• Yemek yedikten sonra tekrarlayıcı hazımsızlık veya rahatsızlık hissi
• Nedensiz ve sık görülen kas veya eklem ağrıları
• Nedensiz ve tekrarlayıcı şekilde görülen ateş veya gece terlemeleri 
• Nedensiz görülen kanama veya morarmalar

Bahsedilen semptomlar, kanserin yanı sıra başka bir hastalık kaynaklı olarak da ortaya çıkmış olabilir. Yani yukarıdaki şikâyetlerden birkaçına sahip olmak sizde kanser olduğu anlamına gelmeyebilir. Hem şüphelerin giderilmesi hem de semptomların neden kaynaklandığını bulabilmek için konuyla ilgili size en yakın hastaneye başvurarak veya doktorunuzdan bilgi alabilirsiniz. 

Kanser Çeşitleri

Çok fazla sayıda kanser çeşidi vardır ve her kanser türü farklı bir tanı ve tedavi sürecini içerebilir. Kanser tedavisinde hedef hastalığa erkenden tanı konulması ve doğru şekilde tedavi ile beklenen yaşam süresinin uzatılmasının sağlanmasıdır. Kanserler, vücutta oluştukları organ, bölge ve mikroskobik yapılara göre isimlendirilir.

• Meme Kanseri
  Kadınlarda en sık rastlanılan kanser türü meme kanseridir ve genellikle metastaz açısından minimum potansiyele sahiptir. Memenin boyutunda ve şeklinde değişiklikler, memede sürekli ağrı, renk değişikliği, meme ucundan beklenmeyen sıvı akması veya kaşıntı ve döküntü görülmesi bazı belirtilerindendir. Erken teşhisin oldukça önemli olduğu bu kanser için ülkemizde meme kanseri tarama protokolü uygulanmaktadır. 
• Akciğer Kanseri
  Her iki cinsiyette de en çok görülen kanser türlerinden biri olan akciğer kanserinin büyük ve küçük hücreli olmak üzere 2 tipi vardır. Hızlı ilerleme potansiyeline sahiptir; ancak kemoterapi tedavilerine de iyi yanıt verir. En yaygın nedeni sigara kullanımıdır. 
• Prostat Kanseri
  Prostat erkek üreme organının bir parçasıdır. Prostat kanserinin belirtileri genellikle üretrayı etkileyecek hale gelene kadar fark edilmez. Çoğunlukla 50 yaş ve üstünde daha sıklıkla görülür. Babası veya erkek kardeşinde prostat kanseri görülen erkekler bu kanser açısından daha yüksek riske sahiptir ve düzenli olarak kontrolleri yaptırmalıdır. 
• Kolon Kanseri 
  En sık görülen kanserlerden biri olan kolon kanserinin dışkıda kan görülmesi veya bağırsak hareketlerinde değişiklik gibi belirtileri vardır. Kanser zamanla vücuttaki sağlıklı bölgelere yayılarak tedavi sürecini zorlaştırabilir. Kolon kanseri için erken teşhis oldukça önemlidir.
• Lösemi
  Diğer kanser türleri bir bölgeyi etkileyip zamanla büyüdükten sonra çevreye yayılım gösterirken, lösemide kan hücreleri anormal hücre üretir. Bu anormal hücreler vücutta hareket ederek her yere ulaşabilir. Bu nedenle en hızlı yayılan kanser türü lösemidir. Lösemiler hızlı teşhis ve etkili bir tedavi gerektirir. 
• Karaciğer Kanseri
  Vücutta birçok önemli görevi bulunan karaciğerde görülen kanserlerin 2 farklı tipi bulunur. Bunlardan biri karaciğerden köken alan kanser iken diğeri başka bir yerde bulunan kanserin karaciğere yayılması sonucu görülen karaciğer metastazlarıdır. Karaciğer kanseri çoğunlukla siroz, alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı, hepatit B veya C ile enfekte olan kişilerde görülür.
  
  Anormal hücre bölünmesi olarak bilinen kanser, öncesinde vücutta bazı değişiklikler ile kendini gösterebilir. Vücutta meydana gelen her değişiklik kanser anlamına gelmemekle beraber tedavi edilmediği durumlarda kanser görülme riski artabilir. En doğru davranış, erken tanı ve tedavi için, kanser şüphesi bulunan kişilerin vakit kaybetmeden yakınlarında bulunan bir hastaneye başvurmaları olacaktır. 

Kanser Tedavi Yöntemleri

Kanser, kesin olarak tedavisi hala bulunamamış bir hastalıktır. Ancak gelişen teknoloji sayesinde umut vadeden tedavi seçenekleri gün geçtikçe artmaktadır. Kanserin tedavisi, kanserin çeşidi, evresi ve kanser hastasının sağlık düzeyine göre değişebilir. Kanser hastaları doktorları ile birlikte kendilerine uygun olan tedavi seçeneğine karar verebilir.

• Ameliyat
• Kemoterapi
• Radyasyon tedavisi
• Kemik iliği nakli
• İmmünoterapi 
• Hedefe yönelik tedavi
• Hormon tedavisi

Kanser açısından riskli gruptaysanız (ailede kanser öyküsü gibi) düzenli olarak kontrollerinizi yaptırmayı unutmayınız.