Radyasyon Onkolojisi

Radyasyon Onkolojisi Nedir? Hangi Hastalıklara Bakar?

Radyasyon onkolojisi, kanser tedavisinde radyasyonun kullanıldığı bir tıbbi uzmanlık alanıdır. Bu alanda, yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücreleri hedef alınır ve yok edilir. Radyasyon onkolojisi, genellikle kanserli dokuları küçültmek, tümörleri tedavi etmek veya yayılmalarını önlemek amacıyla uygulanır. Radyasyon onkolojisi, başta meme kanseri, akciğer kanseri, prostat kanseri, baş ve boyun kanserleri olmak üzere pek çok kanser türünün tedavisinde etkin bir rol oynar.

Radyasyon Onkolojisi Bölümü Hakkında

Radyasyon onkolojisi bölümü, kanser tedavisinde radyoterapi uygulamalarını gerçekleştiren ve takip eden birimdir. Bu bölümde, hastaların tedavi planları hazırlanır, radyoterapi cihazları kullanılarak tedavi uygulanır ve hastalar seanslar süresince yakından izlenir. Radyasyon onkolojisi bölümü, multidisipliner bir yaklaşım benimseyerek onkoloji, cerrahi ve diğer tıbbi alanlarla iş birliği içinde çalışır.

Radyoterapi Uzmanı Kimdir, Görevleri Nelerdir?

Radyoterapi uzmanı, kanser tedavisinde radyasyon kullanımı konusunda uzmanlaşmış bir doktordur. Görevleri arasında hastaların radyoterapiye uygunluğunu değerlendirmek, tedavi planlarını hazırlamak, radyoterapi uygulamasını gerçekleştirmek ve tedavi süresince hastaların genel sağlık durumunu izlemek yer alır. Ayrıca, tedavi sonrası takip ve radyoterapinin olası yan etkilerini yönetmek de radyoterapi uzmanının sorumlulukları arasındadır.

Radyoterapi Vücuda Nasıl Etki Eder?

Radyoterapi, kanser hücrelerinin DNA'sını hasara uğratarak onların bölünmesini ve çoğalmasını engeller. Yüksek enerjili ışınlar kanserli bölgeye yönlendirilir ve kanser hücrelerinin tahrip edilmesi sağlanır. Radyoterapi, genellikle tedavi edilen bölgedeki sağlıklı hücrelere minimum hasar verir, ancak bazı yan etkiler görülebilir.

Radyoterapi Hangi Hastalıklara Bakar?

Radyoterapi, özellikle kanser tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir, ancak bazı iyi huylu (benign) hastalıkların tedavisinde de kullanılabilir.

• Meme Kanseri: Radyoterapi, meme kanseri tedavisinde cerrahi sonrası tümörün yeniden oluşma riskini azaltmak amacıyla kullanılır. Lumpektomi (kısmi meme alınması) veya mastektomi (tam meme alınması) sonrası uygulanan radyoterapi, kalan kanser hücrelerini hedef alır.
• Prostat Kanseri: Prostat kanserinin tedavisinde, radyoterapi genellikle cerrahi müdahaleye alternatif veya ek bir tedavi yöntemi olarak uygulanır. Ayrıca ileri evre prostat kanserlerinde ağrıyı hafifletmek için de kullanılabilir.
• Akciğer Kanseri: Akciğer kanserinin tedavisinde radyoterapi, hem erken evrelerde tümörü küçültmek hem de ileri evrelerde hastalığı kontrol altında tutmak amacıyla kullanılır. Ayrıca ameliyat öncesi veya sonrası ek tedavi olarak da uygulanabilir.
• Baş ve Boyun Kanserleri: Baş ve boyun bölgesinde oluşan tümörlerde radyoterapi, cerrahi sonrası tümör kalıntılarını yok etmek için sıklıkla kullanılır. Bu tedavi yöntemi, tümörün yerleşimine ve boyutuna bağlı olarak tek başına veya diğer tedavilerle birlikte uygulanabilir.
• Beyin Tümörleri: Hem malign (kötü huylu) hem de benign (iyi huylu) beyin tümörlerinin tedavisinde radyoterapi önemli bir rol oynar. Ameliyatla çıkarılamayan veya ameliyat sonrası kalan tümör hücrelerinin yok edilmesi için uygulanabilir.
• Ginekolojik Kanserler: Rahim, rahim ağzı ve yumurtalık kanserlerinin tedavisinde radyoterapi, cerrahi öncesi veya sonrası kullanılabilir. Ayrıca, bu kanserlerin yayılımını önlemek veya ilerlemiş durumlarda belirtileri hafifletmek amacıyla da tercih edilir.
• Rektum Kanseri: Rektum kanserinin tedavisinde, radyoterapi ameliyat öncesi tümörü küçültmek veya ameliyat sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek için uygulanabilir.
• Cilt Kanseri: Bazal hücreli ve skuamöz hücreli cilt kanserlerinin tedavisinde radyoterapi, cerrahiye alternatif bir tedavi olarak kullanılabilir, özellikle de cerrahi müdahale mümkün olmadığında.
• Lenfoma: Hodgkin ve Hodgkin dışı lenfomanın tedavisinde radyoterapi, hastalığın belirli bölgelerini hedef almak ve lenf düğümlerinde tümör küçültmek amacıyla kullanılır.
• Kemik Metastazları: Kanserin kemiklere yayılması durumunda, radyoterapi ağrıyı hafifletmek ve kemik sağlığını korumak amacıyla uygulanır.

Radyoterapi, bu hastalıkların tedavisinde kullanılan önemli bir yöntemdir ve genellikle multidisipliner bir yaklaşımın parçası olarak diğer tedavi yöntemleriyle (cerrahi, kemoterapi, immünoterapi gibi) birleştirilir. Hastanın durumu, tümörün tipi ve yayılımı, radyoterapi planlamasında belirleyici faktörlerdir.

Radyoterapi Çeşitleri Nelerdir?

Radyoterapi farklı tekniklerle uygulanabilir ve bu teknikler hastanın durumuna ve tedavi gereksinimlerine göre seçilir. Başlıca radyoterapi çeşitleri arasında eksternal radyoterapi, brachytherapy (iç radyoterapi), hiperfraksiyonel radyoterapi ve intraoperatif radyoterapi yer alır. Her bir teknik, tedavi edilen bölgeye ve tümörün tipine bağlı olarak farklı avantajlar sunar.

Eksternal Radyoterapi Nedir?

Eksternal radyoterapi, vücudun dışından yüksek enerjili ışınların kanserli bölgeye yönlendirilmesi ile yapılan bir tedavi yöntemidir. Tedavi sırasında hasta, bir radyoterapi cihazı altında belirli bir pozisyonda tutulur ve ışınlar tam olarak hedeflenen alana uygulanır. Eksternal radyoterapi, en yaygın kullanılan radyoterapi türlerinden biridir.

Hiperfraksiyonel Radyoterapi Nedir?

Hiperfraksiyonel radyoterapi, günlük dozların daha küçük parçalara bölündüğü ve daha sık uygulandığı bir radyoterapi yöntemidir. Bu yöntem, tümör hücrelerinin yok edilmesini optimize ederken sağlıklı dokuların korunmasını sağlar. Genellikle agresif tümörlerin tedavisinde kullanılır.

İntraoperatif Radyoterapi Nedir?

İntraoperatif radyoterapi, cerrahi müdahale sırasında doğrudan tümör yatağına uygulanan radyoterapi türüdür. Bu yöntem, tümörün çıkarılmasından hemen sonra uygulanarak, geri kalan kanser hücrelerini yok etmeyi hedefler. İntraoperatif radyoterapi, özellikle ileri evre kanserlerde tercih edilen bir yöntemdir.

Radyoterapi Seansında Neler Yapılır?

Radyoterapi seansı öncesinde, hastanın tedavi planı gözden geçirilir ve tedavi edilecek bölgeye uygun pozisyonlandırma yapılır. Seans sırasında, hasta radyoterapi cihazı altında belirli bir süre boyunca hareketsiz kalır. Radyoterapi uygulaması, genellikle kısa süreli olup, birkaç dakika içinde tamamlanır. Seans sonrasında, hastanın durumu izlenir ve bir sonraki tedavi için değerlendirme yapılır.

Radyoterapinin Yan Etkileri Var mıdır?

Radyoterapi genellikle hedeflenen bölgeye yönelik bir tedavi olmasına rağmen, bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler, tedavi edilen bölgeye, kullanılan dozlara ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Sık görülen yan etkiler arasında ciltte kızarıklık, yorgunluk, tedavi edilen bölgede ağrı ve saç dökülmesi yer alabilir. Yan etkiler genellikle geçicidir ve tedavi sonrası süreçte düzelir.