Hemoroid, halk arasında basur olarak bilinen, anüs ve rektum bölgesindeki toplardamarların genişlemesi veya şişmesi sonucu oluşan bir sağlık sorunudur. Dış hemoroid anüs çevresinde, iç hemoroid ise rektumun içinde gelişir. Bu durum kaşıntı, ağrı, kanama gibi şikayetlere neden olabilir ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Hemoroid (Basur) Türleri Nelerdir?
Hemoroid dört farklı türde görülebilir:
- İç Hemoroid: Rektumun içinde bulunan hemoroidlerdir. Genellikle ağrısızdır, ancak dışkılama sırasında kanama yapabilir. Anüs dışına çıkmadıkları için şişlik veya kaşıntı gibi belirtiler genellikle görülmez.
- Prolabe (Dışarı Çıkmış) Hemoroid: İç hemoroidlerin daha ileri ve ağrılı bir türüdür. Bu damarlar, genellikle tuvaletten sonra anüsten dışarı çıkar ve vücut dışında sarkar. Bazen anüs çevresindeki kaslar (anal sfinkter), sürekli dışarıda kalan bu damarları sıkıştırarak daha fazla ağrı ve şişkinliğe neden olabilir.
- Dış Hemoroid: Anüs çevresindeki cilt altında oluşan küçük kanamalar (hematomlar) şeklindedir. Sert şişlikler gibi hissedilir ve genellikle ağrılıdır. Kaşıntı, tahriş ve otururken rahatsızlık gibi belirtiler sıklıkla görülür.
- Tromboze Hemoroid: Hem iç hemoroidlerde hem de dış hemoroidlerde görülebilen bu durum, hemoroid damarında kan pıhtısının oluşmasıyla meydana gelir. Pıhtı, yoğun ağrıya, şişmeye ve mavi-mor bir renkle belirginleşen şişliklere yol açar. Tromboze hemoroid acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
Bu türlerin her biri, belirtilerin şiddetine ve hastanın yaşam kalitesine etkisine göre farklı tedavi yaklaşımları gerektirir.
Hemoroid (Basur) Neden Olur?
Hemoroid, anüs ve rektum bölgesindeki toplardamarların genişlemesi veya şişmesi sonucu oluşur. Bu durum, bölgedeki damarlar üzerinde artan basınç nedeniyle meydana gelir. Hemoroidin oluşum nedenleri şunlardır:
1. Kronik Kabızlık veya İshal Kabızlık nedeniyle uzun süre ıkınma hemoroid riskini artırır.İshalde ise sık tuvalete gitmek ve tahriş, hemoroid oluşumunu tetikleyebilir. 2. Uzun Süre Oturmak veya Ayakta Durmak Özellikle masa başı çalışanlarda veya sürekli ayakta duran bireylerde pelvik bölgedeki kan dolaşımı yavaşlar ve damarlar şişebilir. 3. Aşırı Ikınma Tuvalet sırasında gereğinden fazla zorlanmak, anüs çevresindeki damarların gerilmesine neden olabilir. 4. Gebelik Gebelik sırasında artan rahim basıncı, pelvik bölgedeki damarları sıkıştırarak hemoroide yol açabilir. Ayrıca hormonal değişiklikler de bu durumu tetikleyebilir. 5. Düşük Lifli Beslenme Yetersiz lif tüketimi dışkıyı sertleştirerek kabızlığa neden olur ve bu durum hemoroid riskini artırır. 6. Aşırı Kilo (Obezite) Fazla kilo, pelvik bölgeye ekstra basınç uygulayarak hemoroid oluşumunu tetikleyebilir. 7. Ağır Kaldırma Sık sık ağır yük taşımak veya kaldırmak, karın içi basıncı artırarak hemoroid oluşumuna neden olabilir. 8. Genetik Yatkınlık Ailede hemoroid geçmişi olan bireylerde bu hastalığın görülme riski daha yüksektir. 9. İleri Yaş Yaşlanma ile birlikte bağ dokuları zayıflar ve bu durum hemoroid oluşumuna zemin hazırlar. 10. Anüs Bölgesine Fazla Baskı Uzun süre tuvalette oturmak veya aşırı zorlama, damarların gerilmesine neden olabilir.
Bu nedenlerden kaçınmak için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, düzenli egzersiz yapmak, lif oranı yüksek bir diyet uygulamak ve kabızlık gibi durumları önlemek önemlidir.
Hemoroid (Basur) Belirtileri Nelerdir?
Hemoroid, türüne ve evresine göre farklı belirtiler gösterebilir. Genel olarak iç, dış ve prolabe hemoroidlerin belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Kanama: Dışkılama sırasında veya sonrasında anüsten parlak kırmızı kan gelmesi, genellikle ağrısızdır ve iç hemoroidlerde daha sık görülür. Ancak yoğun ve sürekli kanamalar, ciddi bir durumun işareti olabilir.
- Anüs Çevresinde Şişlik: Anüs çevresinde ele gelen, ağrılı veya ağrısız şişlikler ya da kitleler. Dış hemoroidlerde sert şişlikler daha belirginken, prolabe hemoroidlerde bu şişlik dışarı sarkabilir.
- Kaşıntı ve Tahriş: Anüs çevresinde kaşıntı, yanma ve tahriş hissi, hemoroid kaynaklı mukus salgısının cildi tahriş etmesi sonucu oluşur. Bu durum özellikle hijyenin zorlaştığı ilerlemiş vakalarda daha belirgin hale gelir.
- Ağrı: Dış hemoroidlerde ve özellikle tromboze hemoroidlerde otururken veya dışkılama sırasında şiddetli ağrı görülebilir. İç hemoroidler genellikle ağrısızdır, ancak prolabe olduğunda ağrıya yol açabilir.
- Anüste Akıntı: Artan mukus salgısına bağlı olarak anüs çevresinde nemlenme veya akıntı hissi. Bu durum, kaşıntı ve tahrişi artırabilir.
- Tam Boşalamama Hissi: Bağırsakların tam boşalmadığı hissi, iç hemoroidlerin bağırsak içinde oluşturduğu basınçtan kaynaklanabilir.
- Tromboze Hemoroid Belirtileri: Anüs çevresinde mavi-mor renkli, sert ve ağrılı bir şişlik oluşur. Bu durum, hemoroid damarında pıhtı oluşumuna işaret eder ve genellikle acil tıbbi müdahale gerektirir.
Hemoroid belirtileri hafif düzeyde başladığında yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir. Ancak belirtilerin şiddetlenmesi durumunda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Hemoroid (Basur) Tanısı Nasıl Konulur?
Hemoroid teşhisi, genellikle fiziksel muayene ile konulur. Gerekirse, rektoskopi veya kolonoskopi gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.
Hemoroide Ne İyi Gelir?
Hemoroidin neden olduğu rahatsızlıkları hafifletmek ve iyileşme sürecini desteklemek için çeşitli yöntemler uygulanabilir. Hemoroide iyi gelen uygulamalar şu şekildedir:
Lifli Besinler Tüketmek:Bol miktarda sebze, meyve, tam tahıllar ve baklagiller gibi lifli gıdalar tüketmek, dışkıyı yumuşatarak kabızlığı önler ve hemoroid üzerindeki baskıyı azaltır.
- Bol Su İçmek: Günlük olarak 2-3 litre su tüketmek, sindirimi kolaylaştırarak dışkının sertleşmesini engeller ve dışkılama sırasında zorlanmayı azaltır.
- Sıcak Oturma Banyosu: Günde birkaç kez 10-15 dakika boyunca sıcak su dolu bir leğende oturmak, anüs bölgesindeki kan dolaşımını artırarak ağrıyı ve şişliği hafifletir.
- Topikal Kremler ve Merhemler: Eczaneden temin edilebilen hemoroid kremleri, kaşıntıyı, yanmayı ve tahrişi azaltır. Ayrıca içeriğinde anestezik maddeler olan kremler ağrıyı hafifletebilir.
- Buz Kompresi Uygulamak: Özellikle dış hemoroidlerde şişliğin azalması ve ağrının hafiflemesi için anüs bölgesine kısa süreli buz kompresi yapılabilir. Ancak direkt cilt üzerine değil, bir beze sarılarak uygulanmalıdır.
- Tuvalet Alışkanlıklarını Düzenlemek: Dışkılama sırasında uzun süre oturmaktan ve aşırı ıkınmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca tuvalet ihtiyacı geciktirilmeden giderilmelidir.
- Egzersiz Yapmak: Düzenli yürüyüş veya hafif egzersizler, bağırsak hareketlerini düzenler ve hemoroid oluşumunu engellemeye yardımcı olur.
- Kaşıntıyı Önlemek İçin Temizlik: Anüs çevresi, sert tuvalet kağıtları yerine ılık su ve yumuşak bir bezle nazikçe temizlenmelidir. Parfümsüz ve tahriş edici olmayan ürünler kullanılmalıdır.
- Ağrı Kesiciler: Hemoroid kaynaklı ağrıyı hafifletmek için doktor önerisiyle parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler kullanılabilir.
Hemoroid Nasıl Geçer?
Hemoroidin hafif vakaları, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavileriyle kontrol altına alınabilir. İlerlemiş durumlarda cerrahi müdahaleler gerekebilir.
Hemoroid Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?- Kabızlığı önlemek için dengeli beslenmeli
- Tuvalet alışkanlıklarını düzenli hale getirmeli
- Uzun süre oturmaktan kaçınmalı
- Ağır kaldırmaktan kaçınmalı
Hemoroid Komplikasyonları Nelerdir?
Tedavi edilmeyen hemoroid, kronik kan kaybına bağlı anemi, enfeksiyon veya boğulmuş hemoroid gibi komplikasyonlara yol açabilir.
Hemoroid Kaşıntı Yapar mı?
Evet, hemoroid kaşıntıya neden olabilir. Bunun nedeni mukus salgısı veya deri tahrişidir.
Hemoroid Kaşıntısına Ne İyi Gelir?- Sıcak oturma banyoları
- Nemlendirici ve kaşıntı önleyici kremler
- Pamuklu iç çamaşırı giymek
- Lifli beslenmek
- Bol su içmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Uzun süre tuvalette oturmaktan kaçınmak
Hemoroidin Evreleri Nelerdir?
1. Evre: Kanama görülebilir, ancak hemoroid dışarı çıkmaz.
2. Evre: Hemoroid dışarı çıkar, ancak kendiliğinden geri döner.
3. Evre: Dışarı çıkan hemoroid, elle geri itilmelidir.
4. Evre: Hemoroid sürekli dışarıdadır ve elle geri itilemez.
Hemoroid (Basur) Nasıl Tedavi Edilir?
İlaç tedavisi: Kremler, fitiller, ağrı kesiciler.
Minimal invaziv yöntemler: Lastik bant ligasyonu, skleroterapi.
Cerrahi tedavi: Hemoroidektomi veya stapler hemoroidopeksi.
Hemoroid Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Tedavi edilmeyen hemoroid, zamanla daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İlk başlarda hafif belirtilerle seyreden hemoroid, ilerledikçe kanama artabilir ve bu durum kronik kan kaybına bağlı olarak anemi (kansızlık) gelişmesine neden olabilir. Özellikle prolabe hemoroidler tedavi edilmediğinde, sürekli dışarıda kalan dokular enfekte olabilir veya anal sfinkter tarafından sıkışarak boğulmuş hemoroid (strangüle hemoroid) oluşabilir. Bu durumda şiddetli ağrı, şişlik ve iltihaplanma meydana gelebilir. Ayrıca, tedavisiz bırakılan hemoroid hastalığı, anal fissür (makat çatlağı) veya perianal apse gibi ek rahatsızlıkların gelişme riskini artırabilir. Bu tür komplikasyonlar, cerrahi müdahaleyi kaçınılmaz hale getirebilir. Dolayısıyla, hemoroid belirtileri fark edildiğinde erken dönemde tedavi edilmesi önemlidir.
Hemoroid Ameliyatı Riskli Mi?
Ameliyat genellikle güvenli bir yöntemdir, ancak enfeksiyon, kanama veya anüs çevresinde hassasiyet gibi komplikasyonlar gelişebilir.
Hemoroid Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?- Doktorun önerdiği ağrı kesicileri kullanmak
- Sıcak oturma banyosu yapmak
- Tuvalet alışkanlıklarını düzenlemek
- Aşırı fiziksel aktiviteden kaçınılmalı
- Ağır yük kaldırılmamalı
- Kabızlığa yol açan gıdalardan uzak durulmalı
- Anal fissür
- Rektal prolapsus
- Anal apse ve fistül
- Rektal kanser
- Sıcak oturma banyoları
- Ağrı kesici kremler
- Soğuk kompres uygulaması
- Dinlenmek
Randevu Alın
E-Sonuç
Sizi Arayalım