MCH Nedir? MCH Kan Tahlili

Pek çok hastalığın tanısı ve tedaviye verilen yanıtın değerlendirilmesi için rutin kan testlerinden yararlanılır. Hemogram ya da halk arasında yaygın olarak bilinen adıyla tam kan sayımı, rutin yapılan testlerin başında yer alır.
 

MCH Nedir?

Ortalama eritrosit hemoglobin olarak Türkçeleştirilebilen MCH (mean corpuscular hemoglobin, mean cell hemoglobin) de hemogram testi sırasında bakılan değerlerden biridir. Kırmızı kan hücreleri ya da alyuvar olarak tanımlanan eritrosit hücrelerindeki hemoglobin düzeyi hakkında bilgi sunan MCH değeri, 21 ila 31 pg aralığında olmalıdır. MCH düzeyi, kemik iliği tarafından üretilen kırmızı kan hücrelerinin boyutuna, miktarına ve vücutta bulunan demir mineralinin miktarına göre farklılaşabilir. MCH değerini etkileyen bu faktörlerin farklılaşmasına yol açan pek çok sağlık sorunu, MCH değerinin artmasına ya da düşmesine yol açabilir. MCH yüksekliği ya da MCH yüksekliği nedir? gibi soruları yanıtlamadan önce “MCH kan değeri nedir?” sorusunu cevaplamak gerekir.

Sağlık sorunlarının tanısı ve pek çok hastalık türünün gidişatının belirlenmesi için rutin kan testleri yapılır. Bu testlerden biri olan tam kan sayımı parametrelerinden biri de MCH’dir. Sıkça sorulan “Hemogram MCH nedir?” ya da “Kanda MCH nedir?” sorularının yanıtı bu şekilde verilebilir. 

RBC (kırmızı kan hücresi, eritrosit, alyuvar), demir içeren proteinler (hemoglobin) sayesinde kana kırmızı rengini veren hücrelerdir. Kanın %40’lık kısmını oluşturan alyuvarlar, kanın şekilli elemanlarının da yaklaşık %99’unu oluşturur. Solunum sırasında akciğerlere alınan oksijen, RBC tarafından bağlanır ve vücutta bulunan tüm doku ve organlara taşınır. Hücrelerin oksijeni kullanmasıyla açığa çıkan karbondioksit de aynı şekilde eritrositler tarafından bağlanır ve akciğere taşınır. Kişinin nefes vermesi ile birlikte bu gaz vücut dışına atılır. MCH değeri ise kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin miktarı hakkında bilgi sunar. 

Böylece hekim, kişinin kırmızı kan hücrelerinde yeterli miktarda hemoglobin olup olmadığını anlayabilir. MCH değeri her hücrede farklıdır. Diğer bir deyişle her RBC, eşit miktarda hemoglobin içermez. Bu yüzden tek bir RBC hücresi mikroskopla incelendiğinde bu hücrelerin ne kadar hemoglobinin içerdiği anlaşılmaz. Hemogram testi sırasında kanda bulunan alyuvarların hemoglobin yoğunluğu ayrı ayrı değerlendirilir ve ortalaması alınır. Böylece MCH değeri ortaya çıkmış olur. “MCH değeri nedir?” ya da “MCH nedir?” soruları da bu şekilde cevaplanabilir. MCH değerinin referans aralığı ya da farklı bir deyişle MCH normal değeri, sağlıklı kişilerde 27 ila 31 pg aralığındadır. 

MCH değerinin bu seviyenin üzerinde olması MCH yüksekliği, altında olması ise MCH düşüklüğü olarak tanımlanır. MCH değerindeki farklılık, RBC boyutuna, miktarına ve vücutta bulunan demir seviyesine göre farklılık gösterir. Ayrıca bu parametreleri etkileyen pek çok hastalık türü de MCH değerinin farklılaşmasına yol açabilir.
 

MCH Düşüklüğü Nedir?

Yapılan tam kan sayımında MCH değerinin 27 pg değerinin altına düşmesi MCH düşüklüğü olarak tanımlanır. Bu durum kişide RBC üretimi ile ilgili sorun olduğu ya da kişinin vücudunda yeterince demir minerali olmadığı anlamına gelir. Ayrıca MCH düşüklüğü, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin miktarının da az olduğunu gösterir. 

Eritrositlerde hemoglobin seviyesinin düşük olması, bu hücrelerin daha küçük ve soluk renkte olmalarına yol açar. MCH düşüklüğü, pek çok farklı rahatsızlığa bağlı olarak gelişebilir. Sıkça sorulan “MCH düşüklüğü nedir?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir. Hemoglobin üretimini sekteye uğratan ve miktarını azaltan rahatsızlıkların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

• Demir Eksikliği: Demir içeren besin kaynaklarının yeterince tüketilmemesi ve kanama gibi nedenler, demir eksikliğine yol açar. Vücutta demir mineralinin yeterince bulunmaması ise hemoglobin üretimini aksatır. Bu da kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobin miktarının azalmasına neden olur. Ayrıca şiddetli adet kanaması, travmalar, iç kanama, aktif kanamalar, cerrahi girişimler sonrasında da demir eksikliği ve buna bağlı olarak MCH düşüklüğü oluşabilir.
   
• Kronik Hastalıklar: Böbrek hastalıkları, romatolojik hastalıklar ve bazı hormonal rahatsızlıkların varlığında vücuttaki demir metabolizması bozulur. Bu tip kronik hastalıkların varlığında kırmızı kan hücresi üretimi bozulur ve dolayısıyla kişide MCH düşüklüğü oluşabilir.
   
• Genetik Geçişli Anemi Türleri: Tıp dilinde talasemi olarak tanımlanan Akdeniz anemisi gibi bazı genetik geçişli hematolojik rahatsızlıkların varlığında hemoglobin yapısında bozulmalar oluşur. Buna bağlı olarak hemoglobin miktarında düşüklük görülebilir.
   
• Sideroblastik Anemi Türleri: Genetik geçişli ya da edinsel nedenlerle kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobin yapısında bozulmalar oluşur. Bu durum demir metabolizmasındaki aksaklıklara bağlıdır. Sideroblastik anemilerde sıklıkla görülen bu durum, MCH düşüklüğüne yol açabilir.
   
• Zehirlenmeler: Hemoglobin üretiminin bozulmasına neden olan kurşun ya da alüminyum gibi maddelere bağlı olarak gelişen zehirlenmeler, MCH düşüklüğüne neden olabilir.
   

MCH Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Rutin tetkikler sırasında fark edilen MCH düşüklüğü, genellikle demir eksikliği anemisi ile ilişkilidir. Bu bağlamda MCH düşüklüğünde görülen belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

• Yorgunluk ve halsizlik,
• Çarpıntı,
• Huzursuzluk,
• Cildin soluklaşması,
• İştah kaybı,
• Saç dökülmesi,
• Tırnakların kolay kırılması,
• Tırnaklarda şekil bozukluğu,
• Çocuklarda dikkat ve konsantrasyon kaybı.

MCH Yüksekliği Nedir?

Yapılan tam kan sayımı testinde MCH değerinin 31 pg değerinin üzerinde olması MCH yüksekliği olarak tanımlanır. Kırmızı kan hücrelerinde olması gerekenden daha fazla miktarda hemoglobin olması anlamına gelen bu durum pek çok farklı sağlık sorununa bağlı olarak oluşabilir. “MCH nedir kan tahlili raporunda yüksekliği ne anlama gelir?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir. MCH yüksekliğine yol açan rahatsızlıkların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

• Genetik Geçişli Anemi Türleri: Herediter sferositoz gibi anemi türlerinde kırmızı kan hücrelerine ait protein yapılarında bozulmalar oluşur. Eritrositlerin boyutlarının artmasına yol açan bu gibi rahatsızlıklarda MCH yüksekliği görülebilir.
   
• B12 Vitamin Eksikliği: B12 vitamini başta olmak üzere bazı diğer vitamin türleri ve folik asit eksikliğinde RBC üretimi olumsuz etkilenir. Alyuvarların daha büyük boyuta sahip olmasına neden olan vitamin eksiklikleri, bu hücre türlerinde şekil bozukluğu oluşmasına neden olur. Bu durumda kişide MCH yüksekliği oluşabilir.
   
• Hemoglobin Hastalıkları: Orak hücreli anemi gibi bazı hemoglobin hastalıklarında MCH değerinde yükselme görülebilir.
   
• İlaç Kullanımı: Epilepsi ve HIV enfeksiyonu tedavilerinde kullanılan bazı ilaçların yanı sıra kemoterapi uygulamaları da MCH yüksekliğine yol açabilir.
   
• Alkol Kullanımı: Alkol kullanımında aşırıya kaçıldığında kırmızı kan hücrelerinin boyut ve şekillerinde bozulmalar görülür. Bu da kişide MCH yüksekliği oluşmasına neden olabilir.
   

MCH Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

MCH yüksekliği genellikle B12 vitamini ve folik asit eksikliği gibi etkenlere bağlı olarak oluşur. Bu bilgi ışığında MCH yüksekliğinde görülen belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

• Unutkanlık,
• Nefes darlığı,
• Çarpıntı,
• Dikkat ve konsantrasyon eksikliği,
• İshal,
• İştah kaybı,
• Cildin soluklaşması,
• Tırnakların kolay kırılması,
• Halsizlik,
• Yorgunluk,
• Kilo kaybı.
   

MCH Düşüklüğü ve Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Yapılan kan testlerinde MCH değerinin düşük ya da yüksek olması tek başına bir hastalığın belirtisi değildir. MCH değerinin referans aralığının altında ya da üstünde olmasının anlamlı olması için MCH düzeyi, yapılan hemogram testinde yer alan diğer parametreler ile birlikte değerlendirilmelidir. Farklı bir deyişle, kişide farklı rahatsızlıkların şüphesini gösteren bulguların varlığında MCH değeri anlamlı olabilir. Örneğin kişide demir eksikliği anemisi bulguları var ve bu durum MCH düşüklüğü ile destekleniyorsa kişiye demir takviyesi yapılması önerilir. Kan kaybı yaşama olasılığı olan bir hastada MCH değerinin düşük olması, kanama odağının araştırılmasını gerektiğini işaret eder.

MCH ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.