MCV Nedir? MCV Kan Tahlili

Günlük hayatta karşılaşılan çeşitli sağlık sorunları için sağlık kuruluşlarına başvurulduğunda, tedavi planlaması öncesi sıklıkla tanının kesinleştirilmesi için farklı görüntüleme veya laboratuvar tetkiklerine başvurulur.
 

MCV Nedir?

Klinik pratikte, sıklıkla değerlendirilen kan tahlillerinin başında ise tam kan sayımı veya hemogram gelir. Tam kan sayımı; kanımızda yer alan hücresel elemanlar ve bu elemanların çeşitli özelliklerinin hesaplandığı çok sayıda parametreyi içerir. Bu parametrelerden biri de MCV değeridir. Testte yer alan kısaltmalı ifadelerin anlamları belirtilmediğinden, MCV'nin tam olarak neyi ifade ettiği anlaşılamadığı için hastalarda “Kanda MCV nedir?" "MCV değeri nedir?", "MCV nedir kan tahlili içindeki kısaltmalarla birlikte ne anlama gelir?", "Hemogram MCV nedir?","Hematoloji MCV nedir?", "Kan testi MCV nedir?" gibi soru işaretleri oluşabilmektedir. Kişinin sağlık durumu ile alakalı yeterli ve doğru bilgiye sahip olması, sağlığını koruması ve geliştirmesi adına gerekli olduğundan; tahlillerde yer alan veriler hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibi olması ve soru işaretlerinin giderilmesi oldukça önemlidir.

MCV; İngilizce olarak “ortalama hücresel hacim” anlamına gelen “mean corpuscular volume” ifadesinin kısaltılmasıdır. Temel olarak kanımızda kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve kan pulcukları olmak üzere üç ana hücre sınıfı yer alır. Bu hücrelerin her biri farklı fonksiyonlara ve vücut için hayati öneme sahiptir. Tam kan sayımında, bu hücrelerin fonksiyonel olarak değerlendirilebilmesi için çeşitli özellikleri incelenmektedir.

Bu özellikler arasında kırmızı kan hücrelerinin hacim, renk, şekil ve yoğunluk bakımından incelenmesi önemli yer tutar. MCV değeri ile kırmızı kan hücrelerinin boyutu hesaplanarak çeşitli hastalıklar açısından çok değerli veriler elde edilir.

Standart hematolojik inceleme; mikroskop altında kan örneğinin incelenmesi esasına dayanmaktadır. Periferik yayma adı verilen bu yöntemde, uzman kişi hücreleri sübjektif olarak boyut, yoğunluk, şekil ve renk özellikleri yönünden incelemektedir. Günümüzde bu özellikler otomatik cihazlar yardımıyla sayısal veriler ışığında objektif olarak değerlendirilerek, tetkikte elde edilen parametreler şeklinde sunulur. MCV de, kırmızı kan hücrelerinin boyutunu ifade eden parametre olarak, bunlardan biridir.
 

Normal MCV Değeri Nedir?

Sağlıklı kişilerde kandaki MCV değeri 80 – 100 fl arasındadır. Buna göre, MCV değeri 80’nin altında hesaplananlarda mikrositoz (hücrelerin küçülmesi), MCV değeri 100’ün üstünde hesaplananlarda makrositoz (hücrelerin büyümesi) olduğu kabul edilir. MCV değeri normal aralıkta olduğunda bu duruma normositoz adı verilir. Bu değerlere göre kişideki hastalıklar hakkında önemli bilgiler elde edilir.
 

MCV Düşüklüğü Nedir?

Kişide çalışılan tam kan sayımında MCV değeri 80’den düşük hesaplandığında, kişideki diğer bulgularla birlikte çeşitli hastalıkların varlığından şüphelenilir. Aşağıdaki durumlar MCV değerinin azalmasına yol açar:
Demir eksikliği anemisi: Vücutta çeşitli sebeplerle demir miktarında azalma meydana geldiğinde kırmızı kan hücresi boyutları küçülür ve MCV değeri azalır.

• Kronik hastalık anemisi: Eklem romatizması, diyabet, böbrek yetmezliği gibi kronik hastalıkları olan kişilerde vücuttaki iltihabi reaksiyonla orantılı olarak demir metabolizması bozulur ve MCV değerinde düşüş yaşanır.
   
• Kan kaybı: Kişide ani veya kronik süreçte kan kaybı söz konusu olduğunda, kan hücrelerinin üretiminin artmasıyla beraber hücre boyutları küçülür ve MCV değeri azalır.
• Akdeniz anemisi (talasemi): Genetik olarak kırmızı kan hücresindeki moleküllerin yapılarındaki bozukluklar hücre boyutunda küçülmeye yol açar ve MCV değeri düşer.
• Kurşun zehirlenmesi: Kronik olarak kurşuna maruz kalan kişilerde kurşun kırmızı kan hücrelerinde birikerek üretim aşamalarında aksamalara yol açar ve sonuçta küçük hücreler üretilir.
• Bakır eksikliği: Kırmızı kan hücrelerinin üretiminde önemli olan bakır mineralinin yetersiz alınması durumunda MCV değerinde düşme görülür.
• B6 vitamin eksikliği: Bakıra benzer şekilde B6 vitaminin yeterli miktarda alınmadığı durumlarda hücre boyutlarında azalma izlenir.
• Radyoterapi: Çeşitli rahatsızlıklar nedeniyle radyoterapiye maruz kalan kişilerde hücre boyutları küçülerek MCV değerinde düşme görülebilir.
   

MCV Düşüklüğünde Hangi Belirtiler Görülür?

MCV düşüşüyle beraber kırmızı kan hücrelerinin ömrü giderek kısalır. Aynı şekilde MCV düşüşüne yol açan etmenler nedeniyle yetersiz kırmızı kan hücresi üretildiği için, kansızlık (anemi) sorunu ortaya çıkar. Bu nedenle, MCV düşüklüğü sıklıkla anemi belirtileri ile beraber seyreder. MCV düşüklüğü ile seyreden rahatsızlıklarda aşağıdaki belirtiler sıklıkla görülebilir:

• Halsizlik – yorgunluk
• Ciltte solukluk
• Çarpıntı
• Çabuk yorulma
• Nefes darlığı
• Huzursuzluk
• İştah kaybı
• Çocuklarda ağlama sonrası görülen katılma nöbetleri
• Saçlarda dökülme
• Tırnak yapısında bozulma veya sık kırılma
• Çocuklarda okul başarında düşüş ve konsantrasyon güçlüğü
   

MCV Yüksekliği Nedir?

Kişide yürütülen tam kan sayımında MCV değeri 100’ün üzerinde seyrettiğinde makrositozdan söz edilir. Aşağıdaki durumlarda makrositoz, yani yüksek MCV değeri sıklıkla gözlenir:

• B12 vitamini eksikliği: Vücuda yeterli miktarda B12 vitamini alınmaması durumunda kırmızı kan hücrelerinin üretimindeki bozulmalar nedeniyle boyutları artar ve MCV yükselir.
• Folik asit eksikliği: B12 vitamininde olduğu gibi folik asit eksikliği durumunda hücreler büyüyerek MCV değeri yükselir.
• Alkol kullanımı: Kronik olarak alkol alımı sonrası kandaki etanol miktarı artarak hücre boyutlarını büyütür ve MCV değerini artırır.
• Hipotiroidi: Tiroit bezinin normalde az çalışması sonucu kırmızı kan hücrelerinin hacminde artış yaşanabilir.
• Aplastik anemi: Kırmızı kemik iliğinin yetersizliği olarak ifade edilebilen aplastik anemide üretilen kırmızı kan hücreleri boyut olarak büyüktür ve bu nedenle MCV değeri yükselir.
• Karaciğer yetmezliği: Karaciğerin fonksiyonlarında bozulmalar sonucu kandaki zararlı maddelerin miktarı artarak hücre boyutlarında büyümeye yol açabilir.
• B1 vitamin eksikliği: Tiamin olarak da bilinen B1 vitamini yetersiz alındığında MCV artarak hücre hacmini büyütür.
• Bazı genetik hastalıklar: Orotik asidüri gibi çeşitli genetik hastalıklarda hücre boyutları genişleyerek MCV değerinin artmasına yol açabilir.
• İlaç yan etkisi: Çeşitli hastalıklar için kullanılan bazı ilaçlar yan etki olarak kırmızı kan hücrelerinin boyutunda artışa neden olarak MCV değerini yükseltebilir.
   

MCV Yüksekliğinde Hangi Belirtiler Görülür?

MCV yüksekliği ile beraber, MCV düşüklüğüne benzer şekilde, kan hücrelerinin ömrü kısalarak dalaktaki yıkım süreçleri hızlanır. Buna bağlı olarak anemi belirtileri görülebileceği gibi, altta yatan sebebe bağlı olarak ek belirtiler de izlenebilir. 

MCV yüksekliği ile aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Halsizlik – yorgunluk
• İştah kaybı
• Çarpıntı
• Eforla yorulma
• Nefes darlığı
• Unutkanlık, his kaybı, denge kaybı gibi nörolojik belirtiler
• Dil ve ağız içinde hassasiyet, ağrı ve tahriş
• Konsantrasyon güçlüğü ve dikkat eksikliği
• İshal
   

MCV Düşüklüğü veya Yüksekliği Tedavisinde Neler Yapılır?

Kişide MCV değerinin değişmesi tek başına bir hastalık tanısı konulması için yeterli değildir. Bu nedenle, kan tetkiklerine ait sonuçların uzman bir hekim tarafından değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Hekim hastadan aldığı ayrıntılı hastalık öyküsü ve detaylı fizik muayene sonucunda çeşitli bilgilere ulaşarak, gerekli gördüğü takdirde ek görüntüleme ve laboratuvar tetkiklerine başvurabilir. Tüm bunlar sonucunda elde ettiği verilere dayanarak hastalık tanısını kesinleştirir ve uygun tedaviyi planlar.

Hastada MCV düşüklüğü söz konusu ise, altta yatan sebebe yönelik tedavi verilir. Demir eksikliği durumunda, demir takviyesi yapılırken, hastanın günlük beslenme alışkanlığı düzenlenir ve demir eksikliği yapabilecek ek hastalıklar açısından sorgulaması yapılır. Kronik hastalık anemisinde, mevcut kronik hastalığa özel tedavi planlanır. Kan kaybında; altta yatan kanama yol açabilecek hastalıkların kontrolü hedeflenir. Vitamin ve mineral eksikliklerinde takviye gıdalarla eksiklik giderilir.

Benzer şekilde MCV yüksekliğinin de doğru tedavi yöntemiyle giderilmesi son derece önemlidir. Bu bağlamda, B12 vitamini ve folik asit gibi vitaminlerin eksiklikleri takviye ile giderilmeye çalışılır. Alkol ve sigara kullanımı gibi zararlı alışkanlıklara son verilmesi tavsiye edilir. Altta yatan hipotiroidi ve karaciğer hastalıklarına yönelik tedaviler uygulanır.
 
MCV ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.