ALT Nedir? ALT Değeri Kaç Olmalıdır?

Kandaki bazı enzimler, çeşitli hastalıkların veya güncel sağlık durumunun araştırılmasında kullanılabilir niteliktedir.

ALT Nedir?

Kandaki bazı enzimler, çeşitli hastalıkların veya güncel sağlık durumunun araştırılmasında kullanılabilir niteliktedir. Bunlar kan tahlillerinde araştırılan parametrelerdir ve referans aralıklarının altında ya da üstünde tespit edilmeleri bazı sağlık sorunlarının habercisi olabilir. Bu enzimlerden bir tanesi olan ALT, alanin aminotransferaz adlı bir tür karaciğer enzimin kısa ismidir. Gerek rutin sağlık taramalarında gerekse karaciğer hastalıklarının araştırılmasında ALT testi sıklıkla uygulanan kan tahlillerinden bir tanesidir.

Genellikle aspartat aminotransferaz (AST) ile birlikte yapılan bu test, basit bir kan testidir ve genellikle aynı gün içerisinde sonuçlanır. Normal şartlarda karaciğer hücrelerinin içerisinde bulunan ve kanda ancak eser miktarda yer alabilen bir enzimdir. Bu nedenle kandaki seviyelerinin yükselmiş olması, karaciğer hastalıkları başta olmak üzere bazı durumlar nedeniyle karaciğer harabiyetinin bulunduğunu işaret eder. Bu nedenle ALT sonuçları normal aralıkların dışında olan bireyler mutlaka hekimlerine başvurmalı ve bu durumun nedenine yönelik daha ileri tanı testlerini yaptırmalıdır.

ALT veya uzun adıyla alanin aminotransferaz, büyük bir çoğunluğu karaciğerde bulunan ve az miktarda böbreklerde ve diğer organlarda da yer alan bir enzimdir. ALT’nin bir diğer ismi glutamik piruvik transaminaz’dır (SGPT) ve bazı kan tahlillerinin sonucunda bu isimle yer alabilir. Bu enzim, normal şartlarda besinlerin sindirimi sonucunda elde edilen yapı taşlarının karaciğerde gerekli metabolik işlemlere tabi tutulmasında görevlidir. Karaciğer dokusuna ait hücrelerin içerisinde bulunması gereken ALT enzimine kanda rastlanması, karaciğer harabiyetinin yüksek seviyesi anlamına gelir. Kanda normal aralıkta rastlanan miktarı ise karaciğerdeki hücre yenilenmesi ve bazı diğer etkiler dolayısıyla normal kabul edilir.

Az miktarda böbreklerde ve diğer bazı organlarda da yer alması nedeniyle bu organlara ilişkin kanser, harabiyet, şeker hastalığı gibi birtakım hastalıklarda da ALT seviyeleri yükselebilir. ALT düzeyindeki yükselmenin ne derecede olduğu, karaciğerdeki harabiyetin ciddiyeti hakkında da bilgi verir. Fakat değer her ne düzeyde olursa olsun, referans değerlerin üstünde olduğu görülen ALT testinin sonucu mutlaka hekime gösterilmeli ve hekimin önerileri doğrultusunda gerekli araştırmalar yapılmalıdır.
 

ALT Değeri Kaç Olmalı?

Alanin aminotransferaz (ALT) testinin hangi aralıkta olması gerektiği bireyin sağlık durumu, cinsiyeti ve testin yapıldığı laboratuvarın kriterlerine göre farklılık gösterebilir. Fakat ortalama referans aralığı olarak belirtilebilecek değerler şu şekildedir:

Kadınlarda: 7-35 U/L

Erkeklerde: 10-40 U/L

Referans değerler olarak belirtilen bu aralığın altında olması genellikle önemli bir sorunu işaret etmese de yüksek ALT seviyeleri önemli ve müdahale edilmesi gereken bir sağlık sorunu olabilir. ALT testi karaciğer fonksiyon testleri olarak da adlandırılan bir grup kan testinden bir tanesidir ve bu enzimin yüksekliğinin hangi nedenlere bağlı olabileceğinin belirlenmesinde diğer kan parametrelerinin düzeylerine de bakılır. Bunlar arasında AST (SGOT), LDH (laktat dehidrogenaz), ALP (alkalen fosfataz), GGT (gama glutamil transpeptidaz) gibi enzimler yer alır. Karaciğerin yanı sıra böbrekler, kemikler ve vücudun diğer bazı bölümlerinde de yer alan enzimler olduğundan bunlardan hangilerinin yüksek, hangilerinin normal aralıkta olduğunun belirlenmesi sorunun köken aldığı organın belirlenmesinde de etkilidir.
 

ALT Testi Nedir ve Hangi Durumlarda Yapılır?

ALT testi nedir sorusuna yanıt olarak basit bir kan testi olduğu söylenebilir. Gelişmiş laboratuvarlar gerektirmeden birinci basamak sağlık kuruluşlarının çoğunda dahi yapılabilen bir testtir. Sağlıklı bireylerde 6 ayda bir, karaciğer veya kardiyovasküler sisteme ilişkin hastalıkları bulunan bireylerde daha sık aralıklarla yapılan rutin kan tahlillerinde diğer karaciğer fonksiyon testleri ile birlikte ALT de yer alır. Buna ek olarak karaciğer hastalıklarını işaret eden semptomlar gösteren hastalara da ALT testi uygulanmalıdır. Genel olarak ALT testinin yapılmasını gerektiren durumlardan bazıları şunlardır:

• Mide bölgesinde rahatsızlık hissi
• Deri yüzeyindeki nedeni bilinmeyen kaşıntılar
• Mide bulantısı ve kusma
• Ciltte ve gözlerin beyaz renkli kısımlarında sararma (sarılık)
• Sürekli yorgunluk ve enerji düşüklüğü
• Koyu renkli idrar ve açık renkli dışkı

ALT, genellikle farklı kan testleri ile bir arada yapıldığından hekim tarafından aksi önerilmediği takdirde kan örneği vermeye sabah saatlerinde ve aç karnına gidilmelidir. Herhangi bir nedenle düzenli ilaç kullanan hastaların hekimlerine bu durumu bildirmeleri ve kan vermeye gelmeden önce ilaçlarını kullanıp kullanmayacakları konusunda danışmaları önerilir. Hemşire tarafından kan örneği alınır ve örnek incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.

ALT Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

ALT enzimindeki yüksekliğin birçok farklı nedeni olabilir. Fakat bunlardan en yaygınları karaciğere ilişkin nedenlerdir. Kanda ALT nedir, ALT yüksekliği nedir gibi sorular bu testi yaptıran kişiler tarafından sıklıkla merak edilmektedir. Alanin aminotransferaz enziminin yükselmesine neden olabilecek durumlardan bazıları şunlardır:

• Aşırı alkol kullanımı
• Sürekli olarak ağır ilaç kullanımı veya bilinçsiz ilaç kullanımı
• Karaciğer yağlanması
• Karaciğer kanseri
• Karaciğer kistleri
• Karaciğer sirozu
• Obezite
• Kolesterol ilaçları
• Diyabet hastalığı
• Karaciğer iltihabı olarak da bilinen hepatit A, B ve C enfeksiyonları
• Pankreas iltihabı (pankreatit)
• Kalp yetmezliği

Yukarıdaki nedenlere ek olarak genetik faktörler de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Ailesinde herhangi bir karaciğer hastalığı öyküsü bulunan bireylerin karaciğer hastalıklarına yakalanma ve ALT gibi karaciğer enzimlerinde yükseklik görülme olasılığı diğer bireylere oranla önemli ölçüde artar. Dolayısıyla bu kişilerde rutin karaciğer fonksiyon testleri sağlıklı bireylerden daha sık şekilde gerçekleştirilmelidir. Bu sayede olası sağlık sorunları erken evrede teşhis edilerek gelişimi önlenebilir veya önemli ölçüde yavaşlatılabilir.
 

ALT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Bazı kişilerde yapılan kan tahlilleri sonucunda ALT seviyesinin referans değer aralığının altında olduğu görülebilir. Bu durum sağlıklı bireyler için tıbbi açıdan bir anlam ifade etmez ve herhangi bir araştırma veya müdahale gerektirmez. ALT düşüklüğü nedensiz şekilde oluşabileceği gibi bazı durumlarda sağlıksız veya dengesiz beslenme, idrar yollarına ilişkin enfeksiyonlar, fazla kahve tüketimi veya kafein alımı, B grubu vitaminleri veya magnezyum gibi vitamin ve minerallerin eksikliği nedenleriyle oluşabilir. Tüm bunların haricinde sağlıklı bir karaciğere sahip olmak, karaciğer hücre yıkımının yok denecek kadar az olması gibi olumlu nedenlerden kaynaklı olarak da ALT seviyesi düşük çıkabilir. Bu nedenle ALT düşüklüğü tıbben herhangi bir anlama sahip değildir ve kişi için herhangi bir risk oluşturmaz.
 

ALT Nasıl Düşürülür?

ALT yüksekliği nedir, ALT değeri nedir gibi soruların yanıtlarını arayan bireylerin merak ettiği konulardan bir tanesi de ALT değerlerinin nasıl düşürülebileceğidir. Kan testlerinde ALT düzeyinin yüksek olduğu görülen hastalarda ultrason veya diğer radyolojik görüntüleme yöntemleriyle karaciğerde herhangi bir hastalık olup olmadığı araştırılmalıdır. Buna ek olarak bazı ek idrar veya kan testlerinin de yapılması gerekebilir. Hepatit virüslerinden kaynaklı olarak karaciğerde enfeksiyon gelişmiş olabilir. Böyle bir durum söz konusu ise kan testlerinde net bir şekilde görülecektir.

Radyolojik görüntülemelerde karaciğerde şüpheli lezyonlara rastlanması halinde bunlardan biyopsi yöntemiyle örnek alınarak incelenmek üzere patoloji laboratuvarlarına gönderilir. Elde edilen bulgular eşliğinde ALT yükselmesine neden olan sorun tespit edildikten sonra buna yönelik olarak tedavi uygulanarak karaciğer harabiyeti önlenmelidir. ALT seviyesinin düşürülmesi için karaciğerin hasar alması durdurulmalıdır. Karaciğerde bir soruna rastlanmaması halinde ALT yüksekliğinin köken alabileceği diğer organlara ilişkin de araştırmalar yapılmalıdır. Bazı durumlarda karaciğer enzimlerinin yükselmesi kullanılan ilaçlarla ilgili olabilir, bu durumda hekimler tarafından yapılan değerlendirme ile bazı ilaçların değiştirilmesi veya sonlandırılması gerekebilir. Tüm bunların yanı sıra sağlıklı beslenme, düzenli spor, alkol ve sigara kullanımının bırakılması, bilinçsiz ilaç kullanımından kaçınılması gibi davranışlarla karaciğer sağlığı korunabilir.

ALT ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.