Lenf Ödem Hastalığı Nedir? Lenf Ödem Neden Oluşur?

Lenf ödem vücutta lenf dolaşımındaki bozukluğa bağlı olarak proteinden zengin lenf sıvısının kol veya bacakta birikimine verilen addır. Lenf dolaşım sistemi kan dolaşımına benzer bir dolaşım sistemidir. Vücutta bağışıklık sisteminde ve sindirim sisteminde yağların emilmesinde rol oynar.

Lenf ödem neden olur?

Lenfatik sistem vücudumuzu koruyan, bağışıklık sistemimizi oluşturan bir yapıdır. Bu sistem proteinden zengin lenf sıvısının vücutta dolaşımını sağlar. Kemik iliğini, lenf düğümlerini içine alan bir sistemdir. Lenfatik sistem vücudun sıvı seviyelerini korur, yağları ve yağda çözünen vitaminleri emilerek kan dolaşımana katılmasını da sağlar.

Lenf sıvısının drenajı sağlanamadığında lenfödem ortaya çıkar. Lenfödem ağrılı olabilir. Günlük aktivitelerinizi yapmanıza engel olabilir. Şiddetli lenfödem vakaları cilt enfeksiyonlarını ve sepsis riskini artırabilir.

Lenfödem, lenfatik sistemdeki tıkanma sonucu oluşur. 

• Kalp rahatsızlıkları: Kalp sorunları olan kişilerde, konjestif kalp yetmezliği olan kişilerde lenfödem oluşabilir. Lenfatik kanallar lenfleri kalbe geri boşaltabilir. Kalbiniz düzgün çalışmıyorsa kilo aldığınızı ve bacaklarınızın şiştiğini hissedebilirsiniz.
• Meme kanseri ameliyatı: Meme kanseri ameliyatında koltuk altlarındaki lenfler çıkartılabilir ya da lenfler zarar görebilir. Bu da lenfödem hastalığına neden olabilir. 
• Tümörler: Tümör varlığı bazen lenfatik sistemin çalışmasını bozabilir. Lenfatik drenajı engelleyebilir
• Böbrek hastalığı: Böbrekler vücuttan fazla sıvıyı ve atık ürünleri atar. Böbrekler düzenli çalışmıyorsa vücut sıvıyı uzaklaştıramaz ve biriken sıvı lenfödeme, şişliğe sebep olabilir.
• Kan damarı: Vücuttaki sıvının büyük çoğunluğunu kan damarları taşımaktadır. Kan damarlarında oluşan herhangi bir problem sıvı dengesini de etkiler ve lenfödeme neden olabilir.
• Obezite: Obeziteye sahip kişilerin lenf düğümlerinde baskı oluşturan yağ kitleleri olabilir. Bu dokular ekstra baskı uyguladığı için lenfatik drenaj azalabilir ve lenfödeme neden olabilir. 
• Radyasyon tedavisi: Radyasyon tedavisi lenfatik sistemde hasara neden olabilir. Ciltte iltihaplanmaya ve lenfatik sisteme baskı yapmasına neden olabilir. 
• Kanser: Kanser hücreleri lenf damarlarına baskı yaparak lenf sıvısının akışını engelleyebilir ve lenfödem ortaya çıkabilir.
• Enfeksiyon: Lenfatik sistemdeki hasarı artırabilir ve lenfödeme neden olabilir. 
• Travma: Lenfatik sistem doğrudan cildin altında bulunan zengin bir damar ağıdır. Bu sebepten dolayı oluşan herhangi bir travma bu damar ağına yani lenfatik dolaşıma zarar verebilir.
• Pelvik cerrahi: Pelvik lenf düğümlerinin çıkarılması için uygulanmış cerrahi işlemlerde lenfödeme neden olabilir.
• Aktivite yetersizliği: Bacak kasları lenfatik dolaşımı artırır. Aktivite yetersiz olursa bacaklarda şişkinlikler görülebilir. Lenfödemin iki türü vardır.

• Birincil lenfödem: Lenfatik sistemin gelişimini etkileyen, kalıtsal durumlardır. Her yaşta gelişme ihtimali vardır. Genellikle aşağıda verilen yaşlarda görülür.
• Bebeklik: Bebekler, kalıtsal bir lenfödem türü olan Milroy hastalığı ile dünyaya gelebilirler.
• Ergenlik, hamilelik ve 35 yaşına kadar: Meige hastalığı, ergenlik ve hamilelik döneminden geçen 35 yaşına kadar olan kişilerde karşılaşılır.
• 35 yaşından sonra: Geç başlangıçlı, nadir karşılaşılan bir lenfödemdir. Genellikle şişkinlik bacaklarla sınırlı kalır.
• İkincil lenfödem: Lenfatik sistem ameliyat, radyasyon tedavisi ve travma gibi sebeplerden hasar görürse ikincil lenfödem meydana gelir. Sıklıkla meme kanseri tedavisi gören kişilerde karşılaşılır. Ama meme tedavisi görecek herkeste lenfödem kesinlikle görülür diye bir şey yoktur.

Lenf ödem tehlikeli midir?

Lenf ödemli uzuvlar öncelikle enfeksiyonlara yatkın bir hale gelmektedir. Bu nedenle lenf ödemli uzvun zorlanması ya da küçük de olsa yaralanması istenmez.

Bunun yanı sıra uzuvlardaki dolgunluk ve basınç hissi ve kozmetik kaygı nedenleri ile yaşam kalitesini önemli ölçüde bozar. Önlem alınmadığı taktirde bu bölgelerde ciddi enfeksiyonlara ve ileri evrelerde ise lenf damarı kanserlerine yatkınlık artmaktadır.

Lenf ödem tedavisi nedir?

Lenf ödem tedavisi hastanın şişlik durumuna göre değişebilir. Erken dönem lenf ödemde, yani şişliğin gözle görülmediği ve sadece biyoempedans ölçüm (L-Dex) ile saptadığımız lenf ödemde ev egzersiz programı ve bası giysileri verilir.

Şişlik derecesinin gözle görüldüğü ve ölçülebildiği lenf ödemde ise hasta klinikteki bu konuda eğitimli fizyoterapistler tarafından yapılan manuel (elle) lenf drenaj tedavisi, çok katmanlı bandaj uygulaması ve sonrasında gözetim altında uygulanan egzersizler ile tedavi edilir. Bu uygulama kolun veya bacağın durumuna göre 15 veya 20 seans olabilir ki bu dönemin arkasından ev egzersiz programı ve evde kendi kendine drenaj ve bası giysisi kullanımı ile hasta izlenir.

Daha önceleri kullanılan pnömotik kompresyon cihazları, gövde ödemine neden olabildiği ve uygun basınçta olup olmadığı kontrol edilemediği için ödemi artırabildiği düşüncesiyle hastanemizde kullanılmamaktadır.

Lenf ödemi nasıl tanıyabiliriz erken tanıma önemli mi?

Lenf ödemi erken tanıma çok önemlidir, çünkü lenf sıvısı proteinden zengin bir sıvı olduğundan uzun süreli birikimlerde cilt altı fibrozis dediğimiz değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin olması tedaviyi zorlaştırmaktadır.

Erken tanı, erken tedavi şansını oluşturur ki bu da düzenli takipler ile mümkün olabilir. Kliniğimizde, lenf ödem riski olan hastalar, biyoempedans ölçüm tekniğiyle düzenli takip edilmektedir. Bu yöntem lenf ödemi klinik belirtiler, yani şişlik başlamadan yaklaşık 7 ay kadar önce tanıyabilmemizi sağlar. 

Takiplerimize ameliyat öncesi yaptığımız ilk ölçümle başlanır ve sonrasında üç aylık periyodlarla hastanın biyoempedans değerlendirmesi ve muayenesi yapılır. Hastanın egzersizleri gözden geçirilir ve yenilenir. Böylece, kolda oluşabilecek ödem erken dönemde yakalanmış ve tedaviye erken başlanmış olur.

Lenf ödem tedavisinde kullanılabilen ilaç var mı?

Lenf ödem tedavisinde zaman zaman idrar söktürücü gibi ilaçlar denense de bunların etkinliği gösterilmemiştir. Lenf ödemin mevcut tedavisi manuel lenf drenajı, çok katmanlı bandajlama ve egzersizlerdir.

Lenf ödem ile ilgili merak ettikleriniz için Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine danışabilirsiniz. İletişim formunu kullanarak ya da 444 0436 numaralı telefonu arayarak uzman ekibimize ulaşabilirsiniz.