Hct (Hematokrit) Nedir? Hct Değeri Düşüklüğü

Sağlık kuruluşlarına başvuru sonrasında hekim tarafından hastanın kan değerlerinin tespitine yönelik olarak tam kan sayımı (hemogram) testi istenebilir. Tam kan sayımı testi ile kan dolaşımında yer alan hücrelerin sayısı ve dağılımları incelenir. Ucuz olması ve çeşitli rahatsızlıklara dair tanısal değerinin bulunması nedeniyle tam kan sayımı testi rutin sağlık incelemelerinde sık olarak başvurulan testlerden biridir. Kan dolaşımında temel olarak 3 çeşit hücre sınıfı bulunur.
 

Kanda HCT Nedir?

Plateletler (trombosit), damar duvarında bir hasarlanma meydana gelmesi halinde kanın damar dışına sızmasını önlemek adına pıhtılaşmada görev alan hücrelerdir. Bu hücrelerin seviyesinde meydana gelen değişiklikler kişideki kanamaya ya da pıhtı oluşumuna yatkınlık olarak yorumlanabilir.

Beyaz kan hücreleri, vücutta hastalık oluşturma potansiyeline sahip mikroorganizma ve virüsler ile mücadele eder. Hemogram sonucunda beyaz kan hücrelerinin sayısı ve dağılımları ile ilgili değişiklikler vücutta enfeksiyona, iltihaplanmaya veya çeşitli kanser türlerine işaret etme ihtimali olduğu için önemlidir.

Kırmızı kan hücreleri, içerdikleri protein yapıdaki hemoglobin maddesi sayesinde kan dolaşımında oksijen ve karbondioksit gazlarının taşınmasında görev alır. Tam kan sayımı testinde kırmızı kan hücrelerinin sayısı, yüzdesi, boyutları veya içerdikleri hemoglobin miktarı tespit edilebilir. 

Hematokrit (Hct), kan dolaşımında bulunan kırmızı kan hücresi yüzdesini ifade eden bir parametredir.
Hct değerinin tespit edilmesine yönelik olarak gerçekleştirilecek tahlil için kişiden az miktarda kan örneği alınır. Örnek alınma işlemi parmak ucu ya da kol bölgesinde venlerden (toplardamar) gerçekleştirilebilir.

Örnek alınmasından sorumlu sağlık çalışanları tarafından öncelikle örneğin alınacağı bölgenin antiseptik pamuk ya da ürünler ile temizlenmesi sağlanır. Bu bölgenin üzerinde turnike yapılması damarların belirginleşmesi ile sonuçlanır. Bir iğne yardımıyla damar içine girilir ve kanın örneğin taşınacağı tüpe aktarılması gerçekleştirilir.

İncelemek amacıyla tüpe alınan kan hematokrit ölçümü öncesinde santrifüj edilir. Santrifüj esnasında tüpün içerisindeki kanın pıhtılaşmaması amacıyla antikoagülan maddeler eklenir.

Bu işlemi gerçekleştiren laboratuvar aleti, tüpte bulunan kanı dairesel olarak hızlı şekilde döndürür ve içeriğinde yer alan hücre ve maddelerin ayrı ayrı tabaklarda toplanmasını sağlar. Kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri, plateletler ve plazma, alttan üst kısma doğru ayrılması sağlanan tabakaları oluşturur.

Kırmızı kan hücrelerinin ortalama hacmi, tam kan sayımı testinde MCV parametresi olarak ifade edilir. MCV, çocukluk çağından yetişkinliğe doğru artış gösterir ve MCV için yetişkinlerde normal kabul edilen değer aralığı 80 ile 100 femtolitre arasında kabul edilir.

MCV hakkında detaylı bilgiye “MCV Nedir?” adresinden ulaşabilirsiniz,

 

Hemogram Hct Nedir?

Kişinin MCV değeri ile RBC (kırmızı kan hücresi) değerinin çarpılması sonucunda elde edilen değerin 10’a bölünmesiyle hesaplanan değer Hct olarak isimlendirilir.
 

Hematokrit (Hct) İçin Normal Kabul Edilen Değer Aralıkları Nelerdir?

Hematokrit sonucu için normal değer aralıkları kişinin yaşına, cinsiyetine, testin gerçekleştirildiği sağlık kurumuna ya da kan örneğinin çalışıldığı laboratuvara göre değişkenlik gösterebilir.

Aynı zamanda hematokrit sonucu etkileyebilecek çeşitli durumlar mevcuttur. Rakımı yüksek bölgelerde yaşamak, gebelik, yakın zamanda kişide kan kaybı ile sonuçlanan durumların yaşanması, yakın zamanlı kan transfüzyonu ya da ciddi derecedeki dehidrasyon (sıvı kaybı) gibi hallerde hematokrit değeri kişinin gerçek değerini yansıtmayabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Gebelik ve kan transfüzyonunda hematokrit değerinin kişinin normal değerinden farklı olarak tespit edilmesinin nedeni vücuttaki sıvı hacminin bu durumlarda değişmesinin bir sonucudur. Yüksek rakımlı bölgelerde ise hematokrit değerinin değişmesinin altında yatan neden yükseklik arttıkça havadaki oksijen miktarının azalmasından kaynaklanır.

Hct Değeri Düşüklüğü Nedir?

Genel olarak Hct için normal kabul edilen değer aralıkları şunlardır:

• Erkeklerde Hct, %38-48
• Kadınlarda Hct, %35-45
• Yeni Doğan Dönemindeki Bebeklerde Hct, %45-61
• Süt Çocukluğu Döneminde Hct, %32-42

Hemogram testinde bu parametrenin normal kabul edilen değer aralığının altında tespit edilmesi, Hct düşüklüğü nedir sorusuna yanıt teşkil eder.
 

Hematokrit Düşüklüğü İle İlişkili Durumlar Nelerdir?

Hematokrit, kan tahlilinde yer alan birçok parametreden biridir. Bu değerin kişideki herhangi bir rahatsızlığa işaret edip etmediğine, kişinin fizik muayenesi, şikayetleri ve hematokrit değerinin tam kan sayımı testindeki diğer değerlerle ilişkisi göz önünde bulundurularak karar verilebilir.

• B12 vitamini eksikliği ya da emilimi ile ilgili bir problem olması
• Folik asit eksikliği
• Talasemi ya da orak hücreli anemi gibi genetik geçişli kan hastalıkları
• Kırmızı kan hücrelerinin hızlı yıkıldığı durumlar (hemolitik anemi)
• Kronik (uzun süreli) hastalıklar
• Kan kayıpları

• Sersemlik, güçsüzlük
• Baş ağrısı
• Dilde ağrı ve yanma
• Soluk görünümlü cilt
• Çarpıntı

Anemiye ek olarak lösemi gibi kemik iliği rahatsızlıklarında, böbrek yetmezliğinde ve tiroit bezi hastalıklarında da hematokrit değeri normalden düşük olarak tespit edilebilir.
 

Hematokrit Yüksekliği İle İlişkili Durumlar Nelerdir?

Nadir görülen bir kan kanseri olan Polisitemia vera hastalığında vücut, kemik iliğinde aşırı miktarda kırmızı kan hücresi üretir. Kırmızı kan hücrelerinin sayısının anormal yükselmesi kanın daha yoğun olmasına ve akışkanlığının azalmasına neden olur. Kan akımının yavaşlaması yaşamı tehdit edici olaylar ile sonuçlanabilecek damar içi pıhtı oluşumuna yatkınlığı artırabileceği için dikkat edilmesi gereken bir durumdur.
 

• Halsizlik
• Kaşıntı
• Yatar pozisyondayken nefes alma güçlüğü
• İstemsiz kilo kaybı
• Karın ağrısı
• Öğünlerde normalden erken doyma
• Görme problemleri
• Sersemlik
• Aşırı terleme

• Küçük yaralanmalarda bile aşırı miktarda kanama
• Eklem şişliği
• Kemik ağrıları
• Yüzün daha kırmızı bir renk alması
• El ve ayaklarda yanma hissi

Polisitemia vera hastalığını tamamen tedavi ederek ortadan kaldırabilecek bir yöntem şu an için mevcut değildir ancak çeşitli ilaç ve tedavi planlamaları ile uzun süre boyunca kontrol altında tutulabilen bir rahatsızlıktır.

Polisitemia vera dışında konjenital (doğumda mevcut olan) kalp hastalıklarında da Hct değeri normalin üzerinde olarak tespit edilebilir. Konjenital kalp hastalıkları genelde hamilelik döneminde yapılan ultrasonografi incelemeleri sırasında tespit edilebilir.

Konjenital kalp hastalıkları ailede etkilenmiş diğer bireylerin de bulunduğu genetik geçişli bir hastalık olabileceği gibi gebelik döneminde alkol ve madde kullanımı sonucunda da meydana gelebilir. Anne adaylarının hamileliklerin ilk 3 ayı içerisindeyken geçirdiği enfeksiyon hastalıkları ileride bebeğin kalbinin etkilenmesine neden olabilecek bir diğer durumdur.
 

• Mor, koyu renkli dudak, cilt ve parmaklar
• Nefes alıp verme ile ilgili zorluklar
• Beslenme ile ilgili problemler
• Büyüme gecikmesi
   

Konjenital kalp hastalıklarının tedavisi söz konusu problemin tipine ve ciddiyetine göre değişkenlik gösterebilir. Bazı hastalardaki problemler zaman içerisinde kendi kendisini onarabilirken, bazı konjenital kalp hastalıkları ise acil olarak tamir amacıyla girişim yapılmasını gerektirebilir. Bu hastalıklar dışında böbrek tümörü ve akciğer rahatsızlıklarına bağlı olarak da hematokrit değeri normal değer aralığının üzerinde olarak tespit edilebilir.

Hematokrit (Hct) ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.