Dış Gebelik Nedir? Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir?

Normal bir gebelik süreci, fertilizasyon olarak da bilinen yumurtanın spermle döllenmesi aşaması ile başlar. Gebelik sürecinde, döllenmiş olan yumurta, rahim iç duvarına yapışır. Ancak dış gebelikte, döllenmiş olan yumurta yerleşmesi gereken yerin dışında bir yere yerleşir. Rahim iç duvarı dışındaki yerler, yumurtanın implante olması ve embriyonun büyüyüp gelişmesi için uygun yerler değildir ve gebede vajinal kanamalara sebep olabilir. Bu durum dış gebelikte adet olma olarak düşünülür; ancak tamamen farklı özelliktedir. Dış gebelik, hayatı tehdit edebilen tıbbi bir acil durumdur.

Dış Gebelik Nedir?

Dış gebelik ya da bilinen diğer adıyla ektopik gebelik, döllenmiş olan yumurtanın uterus (rahim) dışında bir yere yerleşmesidir. Rahim dışındaki yerlerin yumurtanın büyümesini ve gelişmesini anatomik ve fizyolojik olarak desteklemesi mümkün değildir. Dış gebeliklerin büyük bir çoğunluğunda döllenmiş olan yumurta fallop tüplerine (yumurtalık kanalına) yerleşir. Ancak çok daha nadir olarak overler (yumurtalık), serviks (rahim ağzı), karın boşluğu ve hatta eski sezaryen skarına yerleştiği durumlar literatürde belirtilmiştir. Gebelikler, nadiren dış gebelikle sonuçlanabilir. Dış gebeliğin en sık acile başvuru şekli, eşlik eden vajinal kanama şikâyetidir. Dış gebelik, hayatı tehdit eden bir durumdur ve doğumla sonuçlanması mümkün değildir. Tespit edildiği andan itibaren bu tıbbi acilin doğru yönetilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.

Dış Gebelik Belirtileri

Ektopik gebeliğin erken belirtileri, tipik gebelik belirtileriyle oldukça benzerdir. Örneğin 5 haftalık dış gebelik belirtileri, hemen hemen normal gebelik belirtileri ile aynıdır. Bu durum bulantı, kusma ve adet gecikmesi ile kendini gösterir. Tipik hamilelik belirtilerine ek olarak; vajinal kanama, karnın alt kadranlarında, belde ve kasıklarda ağrı, halsizlik ve güçsüzlük görülebilir. Fakat fallop tüplerinin rüptür olması ve hasar görmesi durumunda vajinal kanama, bayılma, hipotansiyon (tansiyonun düşmesi), omuz ağrısı, rektal basınç ve bilinç değişiklikleri gibi çok daha ciddi dış gebelik belirtileri görmek mümkündür. Kasık bölgesinde aniden beliren keskin bir ağrı, baş dönmesi, göz kararması ve vajinal kanama durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Dış Gebelik Nasıl Olur?

Normal bir gebelik sürecinde, döllenme sonrası yumurta rahime yerleşir. Oluşum mekanizması, henüz bilinmeyen sebeplerle döllenmiş olan yumurta rahim boşluğu dışında bir yere implante olduğunda dış gebelik oluşur. Gebeliklerin bir kısmı dış gebelikle sonuçlanabilir ve gebeliğe bağlı ölümlerin öne çıkan sebeplerinden biri de dış gebeliktir.Dış gebeliklerin en sıktan en aza olmak üzere yerleşim bölgeleri sırasıyla; fallop tüpleri, karın boşluğu, overler ve rahim ağzıdır. En ölümcül seyreden dış gebelik tipi karın boşluğuna yerleşen tiptir. Dış gebelik yaşayan hastaların yarısından fazlası bir sonraki gebeliğinde normal bir intrauterin gebelik yaşar. Ancak dış gebeliğin nüksetme riski yüksektir. Özellikle iki tüpü de bu süreçte hasar almış kişilerde bu risk daha yüksektir. Normal bir gebelik için tüp bebek tedavisine ihtiyaç duyabilirler.

Dış Gebelik Neden Olur?

Dış gebelik nedenleri, henüz kesin olarak tespit edilmiş değildir. Ancak dış gebelik oluşma riskini artıran birçok risk faktörü vardır. Bu risk faktörlerinden en önemlileri aşağıda sıralanmıştır:

• Daha önce dış gebelik yaşayanlar
• Pelvik inflamatuar hastalık
• Tüp ligasyonu gibi geçirilmiş tüp cerrahileri
• İnfertilite (İsteğe rağmen doğal yollardan çocuk sahibi olunamaması)
• Tüp bebek tedavisi
• Endometriozis
• Cinsel yolla bulaşan hastalıkların geçirilmesi
• Gebe kalma anında kadında rahim içi araç (spiral) bulunması
• Sigara içmek
• 35 yaşın üstünde olmak

Hiçbir risk faktörü olmayan kadınlarda da dış gebelik tespit edilmiştir. Risk faktörleri arasında ise riski en çok artıran etmen, daha önce dış gebelik yaşanmasıdır. Normal topluma göre dış gebelik riski çok yüksektir.

Dış Gebelik Tedavisi

Döllenmiş olan yumurtanın rahmin desteği olmadan gelişmesi ihtimal dahilinde olmadığından dolayı, hayatı tehdit edebilecek ölümcül komplikasyonların önüne geçebilmek için ektopik dokunun bir an önce büyümesi durdurulmalı veya vücuttan çıkarılmalıdır. Dış gebeliğin semptomlarına ve gebeliğin kaçıncı haftasında tespit edildiğine göre tedavi seçenekleri değişebilir. Medikal, laparoskopi veya abdominal cerrahi yaklaşımları tercih edilebilir.


Medikal (İlaç Tedavisi) Yaklaşım
Erken gebelik haftasında tespit edilen dış gebelikler, unstabil olmadığı ve dış gebelikte kanama olmadığı takdirde "dış gebelik iğne tedavisi" olarak adlandırılan ilaç tedavisi ile tedavi edilebilir. Bu yöntem hücrelerin büyümesini engeller ve var olan hücre ve dokunun ayrılmasını sağlar. İlaç, enjeksiyon yoluyla verilir. İlaç verilmeden önce ektopik gebelik tanısının kesin olduğundan emin olunmalıdır. Enjeksiyondan sonra dış gebelikte beta hcg değerleri takip edilir. Beta hcg değerlerinde beklenen düşmenin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılır. Dış gebelikte iğne tedavisi, düşük beta hcg değerlerinde ve gebelik kesesinin küçük olduğu seçilmiş vakalarda daha yüksek başarı sağlar.

Laparoskopik Yaklaşım
Salpingostomi ve salpenjektomi, laparoskopik olarak gerçekleştirilebilen iki cerrahi seçeneğidir. Göbek çevresinde yapılan küçük kesilerle, kamera, lens ve ışık yardımıyla laparoskopik cerrahi yapılır. Salpingostomi cerrahisinde ektopik gebelik dokusu çıkarılır ve tüpün geri kalanı kendi kendine iyileşmeye bırakılır. Salpenjektomi cerrahisinde ise hem ektopik gebelik dokusu hem tüpün kendisi tamamen çıkarılır. Rüptür olmuş ve hasarlanmış tüplerde daha çok tercih edilen tedavi seçenekleridir. İğne tedavisinin başarısız olduğu olgularda da cerrahi tercih edilir.

Abdominal Yaklaşım
Laparoskopik yaklaşıma göre karında daha büyük kesilerle yapılan cerrahidir. Halk dilinde açık ameliyat olarak da bilinir. Tüpün hasarlı olup olmamasına göre yapılan ameliyat değişebilir. Hastanın ileride gebelik istemi varsa fertilite koruyucu cerrahi yapılır ve tüpler çıkarılmaz. Hastanın çok ciddi şekilde kanadığı ve durumunun stabil olmadığı durumlarda hasta acil ameliyata alınır ve iğne tedavisi denenmez. Dış gebelik ameliyatı laparoskopik veya abdominal olarak yapılarak hastanın durumu stabilize edilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Dış Gebelik Nasıl Sonlandırılır?
Dış gebelikleri sonlandırmanın 3 yolu vardır: iğne tedavisi, kapalı ameliyat veya açık ameliyat. Hastanın gebelik haftası, kanamasının olup olmaması, tüpün hasar görüp görmemesi ve beta hcg değerlerine göre tedaviye karar verilir. Dış gebeliklerin kendiliğinden düşmesi mümkün olsa da doktor tarafından kontrollü bir müdahale tercih edilir.

Dış Gebelik Testte Çıkar Mı?
Beta hcg değerleri ovulasyon sonrası, 2-4 hafta arasında iki günde bir iki katına ulaşır. Beklenen minimum artış, %66 civarındadır. Beta hcg takibi normal olan bir gebelikte normal bir gebelik beklenir. Takip normal değilse ve beta hcg değeri 1500-2000 civarında olmasına rağmen ultrasonda gebelik kesesi rahimde izlenmiyor ise dış gebelikten şüphelenilir. Dış gebelikte progesteron değerleri, normal bir gebeliğe göre daha düşük seyreder.

Dış Gebelik Kaçıncı Haftada Belli Olur?
Beta hcg yaklaşık olarak 1500-2000 değerleri arasındayken ultrasonda gebelik kesesinin rahimde izlenmesi gerekir. 5 haftalık gebelikte beta hcg değerleri yaklaşık olarak bu civardadır. Son adet tarihine göre 5-6 haftalık hamile olan bir gebenin 1500-2000 civarında olan beta hcg değerine rağmen ultrasonda gebelik kesesi izlenmiyor ise dış gebelikten şüphelenilir.

Dış Gebelik Kendiliğinden Düşer Mi?
Erken gebelik haftalarında dış gebeliğin kendiliğinden düşmesi mümkündür. Ancak çoğu zaman kendiliğinden düşmez ve tıbbi bir müdahaleye gereksinim duyulur. Dış gebeliğin kendiliğinden düşmesi kontrolsüz kanamalara yol açabilir ve hasta kaybedilebilir. Bu gibi ölümcül komplikasyonların gerçekleşmemesi için doktor kontrolünde tıbbi müdahaleyle dış gebelik sonlandırılır.Erken gebelik haftasında vajinal kanama ve ciddi kasık ağrısı, dış gebeliğin en erken bulgularından olabilir. Bu sebeple dış gebeliğin kadın hastalıkları ve doğum uzmanı bir doktor kontrolünde takip edilmesi gerekir. Gebelik ve doğum sürecinde takip ve kontrolünüz için bir sağlık kuruluşuna başvurunuz, sağlığınızı ihmal etmeyiniz.