Bebeklerde diş çıkarma dönemi genelde oldukça karmaşık ve çok aşamalı olan bebek gelişiminde ilk aylarda görülen, merakla beklenen ve oldukça önemli bir dönüm noktasıdır. Ebeveynler için genelde oldukça zorlayıcı bir dönem olmasıyla birlikte bebeğin beslenmesi ve gelişimi için büyük yenilikleri beraberinde getiren bir dönem olma niteliğindedir. Bebek için bir olgunlaşma sürecidir de aslında.
Bebeklerde Diş Çıkarma Nedir?
Diş çıkarma, bebeklerin diş etleri içinde gelişimini tamamlamış ve ağız boşluğunda yer edinmeye hazır hale gelmiş olan dişlerin diş etinden kurtularak ağız boşluğuna yerleşmesi aşamalarının tümüne verilmiş olan addır. Kısaca, Dişin çene kemiği içindeki konumundan, ağız boşluğunda ortaya çıkmasına kadar gerçekleşen fizyolojik bir süreçtir.
Bu süreç bebeklerde ağız içinde oluşan değişimlere bağlı olarak istenmeyen bazı belirtilere yol açabilir. Bu belirtiler hem bebeğin hem de bebeğin ailesinin yaşam kalitesini geçici bir süreliğine de olsa ciddi anlamda olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle ailelerin diş çıkarma dönemiyle alakalı iletişimde olduğu sağlık birimi veya sağlık çalışanı tarafından doğru ve detaylı şekilde bilgilendirilmesinde fayda vardır. Bu sürece yönelik olarak yeterli tedbirlerin alınması ve gerektiğinde doğru şekilde müdahalelerde bulunulması hem bebeğin hem de ailesinin bu süreci çok daha rahat şekilde geçirmesini sağlayacaktır. Bu sürecin görülme şekli ve zamanı bazı genetik ve çevresel faktörlere göre değişiklik gösterebilmektedir.
Bazı bebeklerin çok nadir de olsa doğum sırasında dahi (2000’de 1 ihtimal) dişlerinden bir veya birkaçı ağız boşluğunda yer almış olabilirken (yani bazı bebekler dişli olarak doğabilir ) bazı bebeklerin ilk yaş günlerinde dahi henüz dişi ağız boşluğunda yer edinmemiş olabilir ve bu durum bazı ebeveynlerde yersiz endişeye neden olabilmektedir. Dişli olarak doğan bebeklerin olan dişi veya dişleri sağlam yapıda olmadığından ve bebek için olumsuz etkileri olacağından mutlaka çıkarılması gerekmektedir. Her ebeveyn her bebeğin diş gelişimi yönünden kendine özel bir gelişim süreci olduğunu fark etmelidir. Bu bakımdan bebeğin gelişim süreciyle alakalı olarak diğer yaşıtları ile kıyaslama yapmadan yalnızca hekimlerine danışmalıdır.
Bebekler Ne Zaman Diş Çıkartır?
Bebeklerde diş çıkarma zamanı her bebek farklı bir birey olduğu için aslında bebekten bebeğe oldukça farklılık gösterebilir. Bu zaman genelde genetik faktörlere bağlıdır yani anne veya babanın, varsa önceki çocukların ilk dişlerini çıkardıkları zaman bebeğin diş çıkarma zamanına etki eder. Bu etkenlere bağlı olarak değerlendirmekte fayda vardır. Ebeveynler bebeklerin daha erken veya daha geç süreçlerde diş çıkarmasının bir gelişim bozukluğu olmadığını bilerek bu dönemi rahat geçirirler.
Bebeklerin gelişme dönemlerinden biri olarak bilinen ağızla keşfetme dönemi, bebeklerde genelde 3. ayda başlar ve bu dönemde bebekler çevresinde bulduğu her türlü cismi öncelikli olarak ağıza götürme eğilimindedir. Bu hareketler ebeveynler tarafından yanlış yorumlanarak erken diş çıkarma olarak algılanabilir ve bu durum da endişelere neden olabilir. Bu hareketlerin bir gelişim sürecinin parçası olabileceği ve diş çıkarma süreci ile aslında bir ilişkisi olmadığı da düşünülmelidir. Bu durum fazlasıyla endişeye neden oluyorsa bir sağlık profesyonelinden yardım almakta fayda vardır.
Diş çıkarma süreci bebeklerde genellikle 3-12. aylar arasında başlamakla birlikte genelde 7. ayın ortalarına doğru ilk diş ağız boşluğunda belirir. Bu ilk çıkan dişlere süt dişler denilmektedir ve 6-12 yaş aralığında bu dişlerin yerini kalıcı dişler olarak adlandırdığımız dişler almaktadır.
Bebeklerde Diş Çıkarma Sırası Nasıldır?
Diş gruplarının çıkmaya başladığı dönemler şu şekilde özetlenebilir:
- Ön kesici dişler; 5-8. ayda,
- Yan kesici dişler; 9-12. ayda,
- Birinci azı (molar) dişler; 12-16. ayda,
- Köpek (kanin) dişleri; 16-20. ayda,
- İkinci azı (molar) dişler; 20-33. ayda çıkar.
Bu dişlerin de çıkmasının ardından süt dişleri olarak adlandırılan 20 temel diş tamamlanmış olur. 6 ila 12 yaş aralığında ise süt dişleri olarak bilinen bu ilk çıkan dişlerin kökleri yavaş bir şekilde dejenere olmaya başlar ve yerlerine 32 adet kalıcı diş çıkar. Ergenlik dönemine girdikten sonraki süreçte ise kişiden kişiye oldukça farklılık gösteren yaşlarda yirmilik dişler olarak bilinen üçüncü molar dişler çıkar. Bu süreçle birlikte ağız içindeki diş gelişim süreci tamamlanmış olur.
Bebeklerde Diş Çıkarma Belirtileri Nelerdir?
Bebeklerde diş çıkarma belirtileri de aile tarafından oldukça önemlidir. Önceden alınacak olan bazı tedbirler bu dönemde yaşanacak birçok belirtinin önlenmesini sağlar bu nedenle önceden bir sağlık profesyoneli tarafından doğru ve yeterli şekilde bilgilendirilme aileler için büyük fayda sağlar. Bu süreçte diş etlerine gömülü şekilde bulunan ve gelişimini tamamlamış olan dişler diş etlerinin içinde hareketine başlar ve ağız boşluğuna doğru ilerler. Bu ilerleme sonucunda ise bazı olumsuz yönde semptomlar görülebilir. Bu süreçte azı dişlerinin ağız boşluğunda yer alma süreci yüzey alanları daha büyük olduğu için çocuklarda daha fazla olumsuz belirtilerin görülmesine yol açabilir.
En yaygın şekilde görülen diş çıkarma belirtileri ise şunlardır:- Huysuzluk, sık şekilde ağlama süreçleri
- Uyku düzeni problemleri veya uykuya dalmada zorluk
- İştahsızlık ve sonucunda kilo alımının yavaşlaması veya kilo kaybı
- Diş etlerinin ödemli ve kızarık şekilde görünmesi
- Dişlerin çıktığı bölgelerde bulunan lokal salgı bezlerinin tıkanmasına bağlı olarak görülen sıvı dolu kabarcıkların oluşması
- Elleri veya çevrede bulduğu herhangi sert bir cismi ağza götürme eğiliminde artış
- Kabızlık veya ishal
- Tükürük akıntısında artış ve bu artış nedeniyle görülebilen öksürük
- Tükürük akıntısında artış olması nedeniyle ağız kenarında biriken tükürüğün yol açtığı tahriş, döküntü veya kızarıklık durumları · Özellikle azı dişlerinin çıkması dönemine denk gelen diş etlerinde oluşan ağrıyla birlikte gelişen kulaklarda ağrı veya kaşıntı
Diş etlerinde oluşan şişme nedeniyle çocuklarda hafif bir ateş de belirti olarak görülebilir. ( Diş sorununa bağlı ateş genellikle 38-38.5 civarındadır.)
Bebeklerde Diş Çıkarma Ateşi Kaç Gün Sürer?
Diş çıkarma döneminde bebeklerde ateş de bir belirti olarak görülebilir ancak bu ateş 38.5 derece civarındadır. Ateş belirtisi 2-3 günden uzun da sürmemelidir. Koltuk altından ölçülen 38,5 derece ve üzerine çıkan ateşlerde dikkatli olmak gereklidir. Özellikle ateş belirtisi 3 günün üzerinde devam ediyorsa ve bu belirtiye kusma, ishal, döküntü gibi belirtiler de eşlik ediyorsa bebekte diş çıkarma dönemine denk veya bu süreç sonucunda oluşan bir enfeksiyon olabilir. Bunun değerlendirmesini yapması ve erken süreçte duruma doğru müdahale etmesi açısından bebeğinizi takip eden çocuk doktoruna başvurmak gereklidir.
Bebeklerde İlk Diş Çıkarma Kaç Gün Sürer?
Bu süreçte belirtilerin farklılaşması gibi her bebekte diş çıkarma süreleri de oldukça farklılık gösterebilir. Diş çıkma sürecine girmeden 4-8 gün önceye kadar belirti göstermeye başlayabilir. Diş çıkma sürecine girdikten sonra ise genellikle 8 günlük bir süreçle diş ağız boşluğunda yer edinir.
Bebeklerde Diş Çıkarmaya Ne İyi Gelir?
Diş çıkarma döneminde gelişen olumsuz belirtiler sebebiyle oluşan rahatsızlığı hafifletmek için uygulanabilecek sağlık profesyonellerinin de uygulanmasını uygun bulduğu bazı tedbirler vardır ancak bu tedbirlerin hepsi her bebekte işe yaramayabilir. Bu tedbirlerden bebeğine uygun olanı ailelerin denemesi ve seçmesi gerekir. Aşağıdaki yöntemler bu semptomların rahatlatılmasında sıklıkla kullanılır:
Bu süreçte bebekle bağ kurmak, onun yanında olduğunuzu hissetmesini sağlamak oldukça önemlidir. Bu nedenle bebeğe bol bol sarılmak güzel bir başlangıç olacaktır.
Diş çıkan bölgeye ağrıyı ve kaşıntı hissiyatını azaltmak amacıyla serinletilmiş (fakat dondurulmamış) çiğneme oyuncakları, kaşıklar, emzikler gibi esnek cisimler baskı uygulanması önerilebilir ancak dişlerin düzgün ve sağlıklı gelişimi açısından ortodonti uzmanlarının da önerdiği cisimlerin kullanımı oldukça önemlidir.
6. ayını doldurmuş olan bebeklerde soğuk su yardımıyla serinletilen parmak diş etlerine masaj yapmak da faydalı olur.
6 ay sonrasındaki dönemde dişlerini kaşıması amacıyla bebeklere havuç, kereviz sapı gibi sert gıdalar da verilebilir ancak bu işlem yapılırken yanında mutlaka ebeveyninin bulunmasına mutlaka önem gösterilmelidir. Bu süreçte hekime danışmadan ilaç kullanılması oldukça sakıncalıdır.
Bebeklerde Geç Diş Çıkarma Nedenleri Nelerdir?
Bebeklerin gelişim süreçlerinde her türlü davranışta farklılık görülebildiği gibi diş çıkarma zamanları da farklılık gösterebilir. Bu farklılık gelişim sürecinde bir bozukluk olduğu, dişlerde çürüğe yatkınlık olacağı veya başka bir probleme yol açacağı anlamı taşımaz. Bu durum oldukça normaldir. Bu durum genetiğe bağlı olarak farklılık gösterebilir. Annenin, babanın veya varsa başka bir kardeşin de diş çıkarma süreci göz önünde bulundurulmalıdır. Dişlerin geç çıkması durumunda kalıcı dişlerin süt dişlerin yerine gelme süreci de geç başlayabilir bu konuda endişelenilmemelidir.
Diş çıkarma döneminde hem bebeğinizin hem de ebeveyn olarak sizlerin bu dönemi sağlıkla ve rahat bir şekilde geçirebilmeniz için takibinde bulunduğunuz çocuk hekiminin rehberliğine başvurmanızı öneririz.