Beslenme, bebek gelişimi ve büyümesi açısından oldukça önemlidir. Bebek beslenmesinin yeterli, dengeli ve düzenli olması bebeğin yaşına uygun şekilde gelişmesini sağlar. Yetersiz beslenme çocuklarda hem fiziksel hem de bilişsel gerilemeye neden olabilir. ‘’Bebeğimi nasıl beslemeliyim?’’ diye merak eden ebeveynler için ay ay bebek beslenmesi önerilerini yazımızın devamında bulabilirsiniz.
1 Aylık Bebek Beslenmesi
Yenidoğan dönemi, bebeğin anne rahminden dış dünyaya geldiği ilk ayı kapsar. Bebeğin dış dünyaya adapte olduğu bu dönemde bebeğin beslenme, solunum, uyuma gibi pek çok alandaki değişimlere alışması gerekir.
Yenidoğan bebek beslenmesi bebeğin immün sisteminin gelişmesinden büyümesine, bağırsaklarda yararlı bakteri florasının oluşumundan uykuya kadar geniş yelpazede etki gösterir. Bebeklerin ilk ayında sadece anne sütüyle beslenmesi tavsiye edilir. Emzirme için engeli bulunmayan anneler, bebek için en güvenli ve en ucuz besin kaynağı olan anne sütü ile çocuklarını besleyebilir. Anne sütü içerdiği karbonhidrat, yağ, protein ve su ile bebeğin ihtiyacı olan her besini karşılar. Bu nedenle anne sütü ile beslenen bebeklerin ilk 6 ay boyunca dışarıdan, su dahil olmak üzere ek gıda almasına gerek kalmaz.
Emzirmenin ilk günlerinde anneden gelen süte kolostrum adı verilir. Kolostrumda yağ, protein ve karbonhidrata ek olarak bağışıklık sistemi gelişiminde rol oynayan laktoferrin, İmmunoglobulin A, lökosit gibi maddeleri içerisinde barındırır. Bu sütün içinde epidermal büyüme faktörü gibi bebeğin gelişimini uyaran maddeler de yer alır. Anne sütü ile beslenemeyen bebekler için ise doktorun bilgisi dahilinde mama kullanımına başlanabilir. 0-1 aylık bebekler için önerilen mama miktarı 60-120 ml ve beslenme sıklığı ise günde 6-8 kez olacak şekildedir. Ancak her bebeğin kendine özel ihtiyaçları olabileceği unutulmamalı ve beslenme düzeni için mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
2 Aylık Bebek Beslenmesi
Sağlıklı bebek beslenmesi, bebeğin ilk 6 ay boyunca sadece anne sütü ile beslenmesi temeline dayanır. Anne sütünün içeriği hem gün içinde hem de aylara göre değişiklik göstererek bebeğin büyüme dönemi boyunca ihtiyaçlarına göre şekillenir. Örneğin anne sütündeki yağ içeriği gün içerisinde saat ilerledikçe artar. Günün ilk saatlerinde daha az yağ yoğunluğuna sahip olan süt, bebeğin enerji ihtiyacını karşılamak üzere daha çok karbonhidrat içerir. Akşam saatlerinde daha yağlı süt ise bebeğin gece boyunca daha tok durmasını sağlar. Anne sütüyle beslenemeyen 1-2 aylık bebekler için önerilen mama miktarı 150-175 ml ve beslenme sıklığı günde 5-6 kez biçimindedir.
3 Aylık Bebek Beslenmesi
Anne sütüyle beslenen bebekler 3. ayında da bu şekilde beslenmeye devam etmelidir. Anne sütüyle beslenemeyen bebekler için ise ek gıdaya başlamak 3. ay için erkendir. Dolayısıyla bu bebeklerin mama ile beslenmesi gerekir. 3 aylık bebekler için önerilen mama miktarı 175-200 ml ve beslenme sıklığı 5-6 kez şeklindedir.
4 Aylık Bebek Beslenmesi
Bebekler 4. ayda da anne sütüyle beslenmelidir. Anne sütüyle beslenemeyen bebekler için de mama önerileri tıpkı 3. ayda olduğu gibi günde 175-200 ml’lik porsiyonlar şeklinde günde 5-6 kez şeklindedir.
5 Aylık Bebek Beslenmesi
Bebekler 5 aylıkken de anne sütüyle beslenmelidir. 5. ayın sonlarına doğru muz, elma gibi meyve püreleri ile ek gıda denemelerine başlanabilir. Bebekler bu dönemde ek gıda ile besin ihtiyaçlarının tamamını karşılayamayacağından mama ile beslenmeye devam edilmelidir. Mama miktarı ve beslenme sıklığı ile ilgili öneriler ise 3 ve 4. ay ile aynıdır.
6 Aylık Bebek Beslenmesi
Uzmanlara göre bebeklerde ek gıdaya 6. ay itibarıyla başlanmalıdır. Oturur pozisyonda kalabilen, yemek geldiğini görünce ağzını açan, ağzına konulan besini dili ile yemek borusuna doğru gönderebilen bebekler ek gıdaya başlamak için uygun adaylardır. Ek gıdaya geçişte ebeveynlerin aklındaki en büyük sorular ise ‘’6 aylık bebekler ne yer?’’, ‘’Ek gıdaya hangi besinler ile başlamalıyım?’’ gibi konulardır. Bebeklerde ek gıdaya geçişte sıvı besinleri vermekten kaçınmak gerekir. Bebeğin ilk 1 yıl boyunca sıvı olarak anne sütü veya mama dışında herhangi bir besini tüketmesine gerek yoktur. Sıvı besinlerde aspirasyon yani boğaza ya da akciğere kaçma riski daha yüksek olduğundan ek gıdaya katı haldeki besinlerle başlamak daha doğru olacaktır.
6 aylık bebeklerde ek gıdaya geçişte ilk denenecek besinlerden biri pirinç unu lapasıdır. Pirinç ununun suyla karıştırılması ve pürüzsüz hale getirilmesi ile hazırlanır. Hazırlanan bu karışım bebeğe günde 1-2 kaşık olacak şekilde tattırılır. Bebeğin de alışması ile ek gıda ile beslenme sıklığı günde 3 kereye çıkartılabilir. Bu süreçte anne sütü ile beslenmeye de devam edilmelidir.
7 Aylık Bebek Beslenmesi
Bebekler 7 aya geldiğinde püre haline getirilmiş meyve, sebze yemeye başlayabilir. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken nokta ise besin alerjileridir. Her yeni sebze veya meyve türü tek tek denenmeli ve deneme sonrası bebek dikkatle izlenmelidir. Aynı anda birden fazla türün verilmesi, olası bir alerji durumunda sorumlu olan gıdanın hangisi olduğunu bulmayı zorlaştıracaktır.
8 Aylık Bebek Beslenmesi
Bebeklerin büyümesi, yutma becerilerinin gelişmesi ve desteksiz oturma yetisinin kazanılmasıyla birlikte 8 ay civarında bebeğin kendi başına ‘parmak besin’ adı verilen gıdalarla beslenmesine izin verilebilir. Parmak besin tanımı, bebeğin kendi kendine tutabileceği, ısırabileceği, çiğneyebileceği ve yutabileceği küçük-orta boyutta yiyecekleri kapsar. Kabuğu soyulmuş yumuşak elma veya şeftali dilimleri, birkaç parçaya bölünmüş yumuşak muz gibi besin çeşitleri 8. ayda bebeğe verilebilir.
9 Aylık Bebek Beslenmesi
9 aylık bir bebeğin günlük ortalama 750-900 kaloriye ihtiyacı vardır. Bu kalorinin 450-500’ü anne sütü veya mamadan gelir. Kalan açığın ise ek gıdalarla kapatılması gerekir. Ayına göre bebek yemekleri listesine bakıldığında bebekler 9. ayda sebze ve meyvenin yanı sıra iyi pişmiş et, makarna, püre haline getirilmiş tahıl gibi farklı besin çeşitlerini yemeye başlayabilir. 9 aylık bebek öğün listesi hazırlarken listede bebeğin kalori, vitamin ve mineral ihtiyacını karşılayacak çeşitlilikte besin olmasına dikkat edilmelidir.
10 Aylık Bebek Beslenmesi
10 aylık bebeklerin hemen hepsinde ön dişlerin 4 tanesi çıkmış durumdadır. Bu da bebeklerin ısırma ve çiğneme becerilerini artırır. Dolayısıyla 10 aylık bebeklerde, kendi kendine yemek yemeyi öğretecek uygulamalar artırılabilir. Kısacası 10. ay civarı bebekler için beslenme çeşitliliğin iyice artırılacağı ve bebeğin kendi başına beslenmesinin teşvik edileceği bir dönemdir.
11 Aylık Bebek Beslenmesi
Bebekler 11. aya ulaştığında hemen hemen her besin grubunu tüketebilir hale gelir. Bebeklerin ek gıdaya geçişten bu aya dek tükettiği besinlere ek tuz, şeker, koyulmamalıdır. 11. ayda bebek yemekleri hazırlarken hem sebze hem et içeren öğünler hazırlamaya özen gösterilmelidir. Bu ayda bebeklere ara öğün olarak yoğurt verilebilir.
12 Aylık Bebek Beslenmesi
1 yaşına ulaşan bebeklerin, yürüme gibi becerilerin de kazanılmasıyla kalori ihtiyacı artar. Artan bu ihtiyaç sadece anne sütü ve mamayla karşılanamayacağı gibi 1-2 öğünlük ek gıdalar da bebeğin ihtiyacını karşılamaya yetmez. 1 yaş beslenmesi için bebeklerin ek gıdalarla 3 ana öğün şeklinde yemek yemesi gerekir. Bu yaştaki bebeklere günde 2 kez de meyve, yoğurt gibi gıdalarla ara öğün verilmelidir. Bebeğe verilen besinlerin olabildiğince doğal olmasına, katkı maddesi içermemesine ve bebeğin makro ve mikro tüm besin ihtiyaçlarını kapsayacak ölçüde olmasına özen gösterilmelidir.
Ay ay bebek beslenmesi, bebeğin o dönemdeki ihtiyaçları baz alınarak yapılmalıdır. Bebeğin hangi ay hangi besinleri tüketebileceği, besin alerjisi durumunda ne yapılması gerektiği gibi konularda mutlaka bir uzmana danışılmalıdır. Bebeğin beslenmesindeki en ufak bir bozukluk altta yatan ciddi bir durumu işaret edebilir veya ileride ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bebek beslenmesi ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak faydalı olacaktır.