Beslenme ve Diyet

Beslenme ve Diyet Bölümü Nedir?

Beslenme ve Diyet bölümü, insan sağlığının korunması ve geliştirilmesi için doğru beslenme alışkanlıklarını uygulayan önemli bir sağlık disiplinidir. Bu bölüm, bireylerin ve toplumların beslenme durumlarını değerlendirerek, sağlıklı beslenme planları oluşturmayı ve çeşitli hastalıkların önlenmesi veya tedavisi için diyet önerileri sunmayı amaçlar.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) 2022 raporuna göre, dünya çapında yaklaşık 1.9 milyar yetişkin aşırı kilolu veya obezdir. Bu durum, Beslenme ve Diyet bölümünün önemini vurgulamaktadır.

Beslenme ve Diyet Bölümü Hakkında

Beslenme ve Diyet bölümü; gıda bilimi, biyokimya, fizyoloji ve psikoloji gibi çeşitli bilim dallarını birleştiren multidisipliner bir alandır. Bu bölüm, besin ögelerinin vücut üzerindeki etkilerini, metabolizma süreçlerini ve farklı yaş gruplarının beslenme ihtiyaçlarını inceler.

Beslenme ve Diyetetik eğitimi alan bireyler, mezuniyet sonrası diyetisyen unvanı alarak sağlık sektöründe çeşitli alanlarda görev alabilirler.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Kimdir, Görevleri Nelerdir?

Beslenme ve Diyet uzmanı, en az 4 yıllık üniversite eğitimi almış, beslenme bilimi konusunda uzmanlaşmış sağlık profesyonelidir. Bu uzmanların temel görevleri şunlardır:

• Bireylerin beslenme durumunu değerlendirerek kişiye özel sağlıklı beslenme programları oluşturmak, takibini yapmak.
• Diyabet, kalp, obezite gibi kronik hastalara özel tıbbi beslenme tedavileri planlamak.
• Hastalıklara yönelik terapötik diyet programları hazırlamak.
• Hastaların beslenme durumlarını izleyerek gerekli durumlarda diyet programlarını güncellemek.
• Toplum sağlığını geliştirmeye yönelik beslenme eğitimleri vermek.

Beslenme ve Diyetetik Bölümünde Tedavi Edilen Hastalıklar

Beslenme ve Diyetetik bölümü, çeşitli hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde önemli rol oynar.

• Obezite ve Ağırlık Yönetimi: Batı tarzı diyet, dengesiz beslenme ve hareketsizlik sonucu ortaya çıkan obezite, diyetisyenler tarafından özel beslenme programları ve yaşam tarzı değişiklikleriyle ele alınır.
• Diyabet (Tip 1 ve Tip 2): Kan şekeri kontrolü için beslenme düzenlemesi gerektiren diyabet, diyetisyenlerin uzmanlık alanlarından biridir.
• Kardiyovasküler Hastalıklar: Kalp ve damar sağlığını korumak için özel beslenme planları oluşturulmalıdır.
• Gastrointestinal Bozukluklar: Sindirim sistemi rahatsızlıkları için özel diyet programları hazırlanır.
• Yeme Bozuklukları: Anoreksiya nervoza gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen yeme bozuklukları, diyetisyenler ve psikologların işbirliğiyle tedavi edilir. Bulimia tekrarlayan aşırı yeme nöbetleri ve ardından gelen telafi edici davranışların görüldüğü bir yeme bozukluğudur. Diyetisyenler, bu hastalarda düzenli ve dengeli beslenme alışkanlıkları geliştirmeye yönelik stratejiler uygular.
• Gıda Alerjileri ve İntoleransları: Çölyak hastalığı, laktoz intoleransı veya çeşitli besin alerjileri için kişiye özel beslenme planları oluşturulur.
• Besin İntoleransı: Besin alerjisi ile karıştırılan bu kavram, belirli gıdalara karşı vücudun gösterdiği olumsuz tepki anlamına gelir. Laktoz veya gluten intoleransı gibi durumlarda, diyetisyenler kişiye özel beslenme planları oluşturmalıdır.

Beslenme ve Diyetetik Bölümünde Yapılan İşlemler ve Tetkikler Nelerdir?

Doğru beslenme planı için hastaya başlıca bazı test ve işlemlerin uygulanması gerekir:

• ALCAT: Besinler sonucu akyuvar değişimlerini ve bağışıklık sistemini ölçer.
• LEAP MRT: Hastanın lenfositleri alerjenle inkübe edilir.
• ELISA: İmmünglobulin çeşitlerinin miktarı tespit edilir.
• MICROARRAY-ELISA: Parmaktan alınan kanla Ig değerlerine bakılır.

Bu testlere ek olarak antropometrik ölçümler, vücut kompozisyon analizi, besin tüketim kayıtları ve değerlendirmesi, biyokimyasal testlerin yorumlanması ve metabolik hız ölçümü işlemleri de yapılır.

Beslenme ve Diyet Bölümüne Ne Zaman Gidilmeli?

Aşağıdaki durumlarda bir diyetisyene başvurmak önemlidir:

• Kilo alma veya verme ihtiyacı
• Kronik hastalık teşhisi (diyabet, hipertansiyon vb.)
• Sindirim sistemi problemleri
• Gıda alerjileri veya intoleransları
• Gebelik ve emzirme dönemleri
• Sporcu beslenmesi ihtiyacı
• Yaşlılık dönemi beslenmesi
• Oral (ağız) yolla gıda alamayan bireylerin enteral veya parenteral beslenme ihtiyacı

Beslenme ve Diyet Muayenesi Sırasında Neler Yapılır?

Beslenme ve diyet muayenesi, kapsamlı bir değerlendirme sürecini içerir. Bu süreçte ilk olarak, hastanın detaylı sağlık ve beslenme öyküsü alınır. Ardından, vücut kompozisyonunu belirlemek için antropometrik ölçümler yapılır. Diyetisyen, hastanın besin tüketim alışkanlıklarını derinlemesine değerlendirir ve mevcut beslenme düzenini analiz eder. Laboratuvar sonuçları incelenerek metabolik durumun daha iyi anlaşılması sağlanır. Tüm bu süreçler sonunda, hastanın ihtiyaçlarına, yaşam tarzına ve sağlık hedeflerine uygun, kişiye özel bir beslenme planı oluşturulur.

Beslenme ve Diyetetik Uygulamalarında Kullanılan Sağlık Teknolojileri Nelerdir?

Modern beslenme ve diyetetik uygulamalarında çeşitli ileri teknolojiler kullanılmaktadır. Bunların başında, vücut yağ oranını ve kas kütlesini ölçen Biyoelektrik İmpedans Analizi (BIA) cihazları gelir. Enerji harcamasını hassas bir şekilde ölçen Dolaylı Kalorimetre cihazları da sıkça kullanılır. Besin tüketimini kaydetmek ve analiz etmek için geliştirilmiş dijital uygulamalar, diyetisyenlerin işini kolaylaştırır. Genetik yapıya dayalı beslenme önerileri sunmak için Nutrigenetik Testler kullanılırken, akıllı tartılar, mikroplaka okuyucu ve fitness takip cihazları da hastaların günlük aktivitelerini ve kilo değişimlerini izlemede yardımcı olur. Bu teknolojiler, daha doğru değerlendirmeler yapılması ve kişiye özel, etkili beslenme planları oluşturulması konularında diyetisyene bilgi sağlar.

Beslenme ve Diyetetik Multidisipliner Bakış Açısıyla Diğer Birimler ile İlişkisi Nedir?

Beslenme ve Diyetetik bölümü, sağlığın birçok alanıyla yakından ilişkilidir ve şu birimlerle işbirliği içinde çalışır:

• Psikoloji ve Psikiyatri: Yeme bozuklukları gibi psikolojik temelli beslenme sorunlarında, diyetisyenler ruh sağlığı uzmanlarıyla birlikte çalışarak bütüncül bir tedavi yaklaşımı sunar.
• Gastroenteroloji: Sindirim sistemi rahatsızlıklarında, diyetisyenler gastroenterologlara danışarak, hastaların beslenme ihtiyaçlarını karşılayan ve semptomları hafifletmeye yönelik diyet planları oluşturur.
• Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları: Hormonal dengesizlikler ve metabolik bozukluklarda, diyetisyenler endokrinologlarla koordineli çalışarak, hastalığa özgü beslenme stratejileri geliştirir.
• Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları: Pediatrik beslenme vakalarında, çocuk doktorlarıyla birlikte çalışan diyetisyenler, çocukların sağlıklı büyüme ve gelişmesini destekleyen beslenme programları hazırlar.
• Obezite ve Metabolik Cerrahi: Bariatrik cerrahi öncesi ve sonrasında, diyetisyenler cerrahi ekiple birlikte çalışarak, hastaların beslenme ihtiyaçlarını karşılayan ve kilo kontrolünü destekleyen diyet planları oluşturur.
• Kardiyoloji: Kalp sağlığını korumak ve kardiyovasküler hastalıkları yönetmek için, diyetisyenler kardiyologlarla çalışarak, kalp dostu beslenme programları tasarlar.