Bebeklerde reflü sık görülen ve genellikle bebek büyüdükçe tedaviye ihtiyaç duymadan düzelen bir durumdur. Belirli bir aya ulaşan bebeklerde reflü durumunun devam etmesi altta yatan tıbbi bir rahatsızlığa işaret edebilir. Yaşam tarzında yapılacak basit ama etkili değişikler ile bebeklerde reflü azaltılabilir. Bu yazıda hem reflü ile ilgili merak edilen konular hem de reflüye iyi gelecek öneriler açıklanmıştır.
Bebeklerde Reflü Nedir?
Reflü mide içeriğinin geri kaçması olarak tanımlanabilir. Sindirim sistemi içerisinde ağız yoluyla alınan besinler önce yemek borusuna daha sonra da mideye iletilir. Bu iletimin belirli bir düzen içerisinde gerçekleşmesini sağlayan kas yapısında geçiş noktaları mevcuttur. Geçiş noktalarına gelen besin parçaları, kas yapısının gevşemesiyle bir sonraki organa geçiş yapar. Besinin olmadığı durumlarda bu geçiş kapanır ve besinlerin geri kaçışı önlenir. Bu iletim yolunda çeşitli nedenlere bağlı olarak meydana gelen düzensizlikler reflü oluşumuna yol açar. Bebeğin tüketti süt, mama gibi besinler mideden yemek borusuna ve ağza doğru geri gelir.
Ailelerin reflü ile ilgili merak ettiği bir diğer konu ise reflü durumunun ne zaman düzeleceğidir. Reflü özellikle 3 aylıktan küçük bebeklerde sık görülen bir durumdur ve zaman içerisinde düzelmesi beklenir.
Bebeklerde Reflü Ne Zaman Geçer?
Sorusunun cevabı ise bebekten bebeğe değişiklik gösterir. Reflü 4 ay civarında en belirgin şekilde görülürken, 12-18 aya ulaşan bebeklerde görülmez. 24 aylıktan büyük bebeklerde reflü belirtileri olması nadir bir durumdur ve altta yatan bir probleme bağlı olarak düzelmiyor olabilir. Böyle bir durumda ailenin çocuk doktoruna başvurması faydalı olacaktır.
Reflünün 24 ay ve üzeri bebeklerde görülmesi gastroözefahial reflü hastalığı (GÖRH) adı verilen bir nedene bağlı gerçekleşebilir. Yeni doğan bebeklerde reflü görülmesi ve bunun 18 aya kadar devam etmesi normal kabul edilirken GÖRH daha ciddi belirti ve sonuçlara sebep olabilecek bir hastalıktır.
Bebeklerde Reflü Nasıl Anlaşılır?
Bebeklerde reflü olup olmadığını anlamak için bebeğin özellikle beslenme sırasında ve sonrasında izlenmesi faydalı olur. Aileler bu gibi durumlarda bebeğin reflü belirtilerinin bir ya da birkaçını gösterdeğini fark edebilir. Bebeklerde reflü belirtileri;
- tükürme ve kusma,
- yutmada zorluk,
- beslenme esnasında huzursuzluk,
- sık sık öksürme olarak sıralanabilir.
Ebeveynler, bebeklerinin reflü belirtileri gösterdiğini fark ettiğinde paniğe kapılmamalıdır. Bu son derece normal bir durumdur. Ancak reflü, bebek büyüdüğü halde geçmediyse ya da bebekte ciddi sorunlara neden oluyorsa doktora başvurulabilir.
Bebeklerde Reflü Nasıl Önlenir?
Bebeğinizde görülen belirtilerin normal bir durum mu yoksa kronik tıbbi bir rahatsızlık sonucu mu geliştiği doktorunuz tarafından belirlenir.
Eğer belirtiler, kronik medikal bir probleme bağlı olarak görünüyorsa bebeklerde reflü tedavisi uygulanmaya başlanır.
- Altta yatan probleme bağlı olarak bebeğinizin ilaçla ya da çeşitli cerrahi yöntemleri ile tedavisi yapılır.
- Ancak belirtiler, bebeklerde normal olarak görülen reflüye bağlı ise bu durum genellikle tedavi gerektirmez.
- Yaşam tarzında yapılacak bazı değişikliklerle bebeklerde reflünün sebep olduğu rahatsızlık hissi azaltılabilir.
Yenidoğan bebeklerde reflü nasıl önlenir? sorunuza yanıt olabilecek 11 öneriyi aşağıda bulabilirsiniz:
1. Bebeği Beslenme Sırasında ve Sonrasında Dik Tutmak
Bebeğin beslenme sırasında ve beslenme sonrası en az 30 dakika boyunca dik tutulması reflü gelişimini önleyebilir. Emerek beslenen bebeklerin de tam yatay pozisyon yerine baş bölümlerinin yukarıda olduğu bir eğimle beslenmesi reflü riskini azaltır. Bebeği dik pozisyonda tutarken karnına basınç uygulamamak gerekir.
2. Bebeğin Yatış Pozisyonunun Düzenlenmesi
Bebeğin yatış pozisyonu da reflü rahatsızlığında önemlidir. Eskiden reflüsü olan bebeklerin yüzüstü pozisyonda yatması tavsiye edilirken günümüzde bu anlayış geçerliliğini yitirmiştir. Reflü sorunu yaşayan bebeklerin sırt üstü yatırılması faydalı olur. Çok sık olmamakla birlikte özellikle 1 yaş altı bebeklerde Ani Bebek Ölümü Sendromu görülebilir. Ani Bebek Ölümü Sendromu, bebeğin genellikle uyku sırasında nedeni açıklanamayan bir biçimde hayatını kaybetmesi durumudur. Doktorlar tarafından bu sendrom açısından risk taşıyan bebeklerin yüzüstü yatırılması önerilir. Bebeğiniz için hangi pozisyonun daha yararlı olacağına, doktorunuzla birlikte karar vermeniz daha iyi olacaktır.
3. Bebeklerde Reflü Yastığı Kullanmak
Uyku sırasında bebeğin baş kısmının daha yüksekte olması da reflüye iyi gelebilir. Başı yukarıda olan bebekte yer çekimi etkisiyle mide içeriği yemek borusuna doğru geri kaçamaz. Bu amaçla bebeklerde reflü yastığı kullanılabilir. Yastık sayesinde bebek hafif eğimli bir pozisyonda yatar ve böylece mide içeriği olması gereken yerde kalmış olur.
4. Bebeğin Beslenme Düzeninde İyileştirmeler Yapmak
Beslenme düzeni de reflünün önlenmesinde oldukça büyük önem taşır. Bebeğin sık aralıklarla aşırı miktarda beslenmesi, mide kapasitesinin üzerine çıkılmasına neden olur. Bunun yanı sıra karın içi basıncı arttırarak reflü oluşumuna zemin hazırlar. Mideye fazla gelen besinler, kusma yoluyla ağza gelir. Bu durumun önlenmesi için bebeğin 2-3 saatlik aralıklarla bebeğin ihtiyaçlarını karşılayacak ölçüde beslenmesi faydalı olacaktır. Biberon ile beslenmede daha küçük delikli biberon başlıklarının kullanılması da olumlu etki gösterebilir. Bu başlıkların kullanılması ile beslenme sırasında bebeğin midesine kaçan hava miktarı azaltılmış olur ve karın şişliğinin önüne geçilir.
5. Ek Gıdaya Geçişte Kullanılacak Besinleri Dikkatli Seçmek
Katı gıdaya başlayan bebeklerde pirinç lapasının ek gıda olarak tercih edilmesi de reflüye iyi gelebilir. Hazırlanacak mamaya bir çay kaşığı pirinç lapası eklemek gibi yöntemlerle bebek bu besine alıştırılabilir. Pirinç lapası, bebeğin yediklerinin mideden geri gelmesini engellemeye yardımcı olur. Ek gıdaya başlayan bebeklere; portakal suyu, kahve gibi kafein içeren içecekler verilmemelidir. Bu besinler bebeklerde reflü ihtimalini artırır.
6. Emziren Annelerin Bazı Gıdalardan Uzak Durması
Emziren annelerin tükettikleri bazı yiyecekler bebeklerde reflüyü artırabilir. Reflüyü artıran besinler; çikolata, sarımsak, kafein içeren içecekler olarak sayılabilir. Annelerin emzirme süreci boyunca diyetlerinden bu besinleri çıkarması, bebeklerde reflüyü azaltabilir. Bazı annelerde süt ve yumurtanın da diyetten çıkarılmasının, reflünün azalmasında etkili olduğu gösterilmiştir.
7. Emzirme Alışkanlıklarında Değişiklik Yapmak
Emzirme sırasında süt salınımı güçlü başlayan annelerin reflü açısından dikkatli olması gerekir. Aniden erken miktarda salınan sütün bebek tarafından emilmesi kolay olmaz ve bebeğin süt ile boğulmasına neden olabilir. Bu durumun önlenmesi için annenin emzirmeye başlamadan hemen önce bir miktar sütünü sağması faydalı olabilir. Bunun yanı sıra emzirme başlangıcında tıkanıklık sorunu yaşayan annelerin bebekleri de reflü açısından risk altındadır. Emmeye başlayan bebeğin yeterince süt alamaması daha çok hava yutmasına sebep olur. Bu durum da reflüye yatkınlık oluşturabilir. Bu sorunu yaşayan annelerin de emzirme öncesi süt akışı sağlanana kadar sağma işlemi yapması önerilir.
8. Bebeğin Rahat Bir Ortamda Beslenmesini Sağlamak
Yetişkinlerde görülen reflü gibi bebeklerde görülen reflü de stres, huzursuzluk, rahat olmama gibi durumlarda etkilenebilir. Bu nedenle bebeğin sessiz, huzurlu ve rahat bir ortamda beslenmesi yararlı olur. Bebeğin, beslenme sonrası en az 30 dakika aşırı fiziksel yapmaması, dinlenim durumunda olması reflüyü azaltır.
9. Bebeğin Günlük Aktiviteler İçerisindeki Pozisyonunu Düzenlemek
Bebeğin, araçta ya da bebek arabasında bulunduğu zamanlardaki oturuş şekli de reflü oluşumu açısından önemlidir. Bebeğin bu araçlar içerisinde uzun süre karın bölgesinde baskı yapan, eğilip bükülmüş pozisyonlarda durması sakıncalı olabilir. Bu nedenle araçtaki bebek koltuğunu ayarlarken ya da bebek arabasına bebeği yerleştirirken; bebeğin rahat olması ve baş bölgesinin hafif yukarıda olacak şekilde ayarlamaların yapılması gerekir.
10. Belirli Aralıklarla Bebeğin Gazını Çıkarmak
Gün içerisinde bebeğin birkaç kez gazının çıkarılması da reflüyü azaltmaya yardımcı öneriler arasındadır. Bu işlem ile bebeğin karnındaki basınç azaltılmış olur ve buna bağlı reflü riski azalır. Gaz çıkarma işleminin bebeğin midesi tam olarak dolduktan sonra yapılması tavsiye edilir.
11. Bebeğin Karın Çevresinde Baskı Oluşturmamak
Bebeğin bel çevresini sıkıca saran kundaklama işlemi ya da bebek bezinin sıkı bağlanması gibi uygulamalar; karındaki basıncı artırır. Bu durum da reflü ihtimalinin artmasına yol açar. Bebeğin bezinin yaşına uygun boyutta olması ve takılırken bel çevresinin çok sıkılmaması gerekir. Bebeğin rahat hareket etmesini engelleyen sıkı bir şekilde kundaklama işleminden de kaçınılması reflüye iyi gelir.