Bacak Şişmesi Nedenleri ve Tedavisi

Bacak şişmesi, pek çok duruma bağlı olarak gelişebilen bir hastalıktır. Kişiler bu şişkinliği gözle fark edebilir veya çoraplarının sıkı geldiğini, pantolon giymekte zorlandıklarını ifade edebilirler. Bacak şişkinliği, ödem yani sıvı tutulması sonucu gerçekleşebilir. Bu durumda bacakta yer alan damarlarda veya diğer dokularda olması gerektiğinden daha fazla sıvı bulunur.

Bacak Şişmesi Neden Olur?

Bacakta ödem oluşumu uzun süre oturma veya ayakta kalmaya bağlı olarak oluşabileceği gibi bazı tıbbi rahatsızlıklara bağlı olarak da gelişebilir. Bacak şişmesi hastalığı oluşturan diğer bir durum da iltihaplanmadır. Kas, tendon yırtılması veya eklem iltihabı gibi nedenler bacakta iltihaplanmaya bağlı şişlik oluşturabilir. 

Bacakta şişkinlik oluşumu, ödem veya iltihaplanma şeklinde iki temel mekanizma ile gerçekleşir. Bazı hastalıklar ödem oluşumuna yani sıvı tutulumuna neden olarak şişkinlik yaparken, bazıları ise iltihaplanmaya yol açarak şişkinlik oluşturur. 

• Kalp Yetmezliği 
  Kalbin kanı pompalama fonksiyonunu tam olarak yerine getiremediği bu rahatsızlık vücutta, başta bacaklarda olmak üzere, ödem oluşumuna neden olur. Kalp yetmezliğine bağlı olarak gelişen diğer belirtiler; nefes darlığı, yorgunluk, öksürük şeklinde sıralanabilir. 
• Derin Ven Trombozu (DVT)
  Derin ven trombozu, bacak toplar damarlarında kan pıhtısı olmasıdır. Tromboz adı verilen bu pıhtı, bulunduğu yerden koparak akciğere kadar gidebilir. Pıhtının akciğere gitmesi pulmoner embolizm olarak adlandırılır ve bu durum yaşamı tehdit edecek kadar ciddi bir tablo yaratır. Derin ven trombozu genellikle tek bacakta sert şişlik oluşumuna neden olur. Şişkinliğe ek olarak bacakta hassasiyet, kramp, ısı artışı, kırmızı veya maviye kaçan renk değişimi gibi semptomların oluşmasına yol açabilir. DVT semptomları gösteren kişilerin hiç vakit kaybetmeden en yakın sağlık merkezine başvurması gerekir. 
• Varis veya Venöz Yetmezlik
  Normalde bacaktaki toplardamarlar içerisinde kapakçık benzeri yapılar mevcuttur. Bu kapakçıklar, bacaktan kanın kalbe doğru gitmesini ve vücudun alt kısımlarına doğru geri kaçmamasını sağlar. Ancak bu kapakçıklarda işlev bozukluğu meydana geldiğinde kan kapakçığın gerisine doğru kaçar ve bu bölgede göllenmeye başlar. Göllenen kan bacak üzerinde mavimsi morumsu varis görüntüsünü oluşturur. Varisler de bacak damarlarında şişme yapan durumlar arasındadır. Buna ek olarak bacakta uzun süre oturmaya veya ayakta kalmaya bağlı ağrı, sızı oluşumuna neden olabilir.
• Böbrek Rahatsızlıkları
  Uzun süreli böbrek rahatsızlıklarında böbreğin fonksiyonlarında ciddi bir bozulma meydana gelir. Böbrek vücuttaki atık maddeleri ve fazla suyu filtreleyemez hale gelir. Bu durumun sonucunda da vücutta sıvı birikimi olur. Biriken sıvı özellikle kol ve bacaklarda şişmeye yol açar. Böbrek hastalıklarında hastada bulantı, yorgunluk, nefes darlığı, aşırı susama gibi belirtiler de ortaya çıkar. Akut böbrek yetmezliği ani gelişen, kısa süreli bir rahatsızlık olmasına rağmen bacaklarda şişmeye neden olabilir. 
• Gebelik
  Hamileliğin son dönemlerinde bebeğin boyutundaki artışla birlikte bacaktaki damarlar üzerindeki basınç artar. Bu durum kan dolaşımının yavaşlamasına neden olarak bacakta yumuşak şişlik oluşumuna yol açabilir. Gebede bacak şişliğine ek olarak şiddetli baş ağrısı, görme bozukluğu, göz çevresinde şişkinlik gibi semptomlar da görülüyorsa en yakın sağlık merkezine başvurulmalı ve preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) şüphesini giderecek gerekli tetkikler yapılmalıdır. 

• Eklem İltihabı veya Diğer Eklem Rahatsızlıkları
  Halk arasında kireçlenme olarak bilinen osteoartrit bacakta şişkinliğe neden olabilir. Romatizmal bir hastalık olan romatoid artrit de eklem çevresinde iltihaplanmaya yol açabilir ve şişkinlik oluşturabilir. Gut ve diz bursiti gibi eklem hastalıkları da bacakta şişkinlik yapan sebepler arasındadır.
• Yaralanmalar 
  Bilek burkulması, kemik kırılması gibi yaralanmalar sonucu vücutta reaksiyon gelişir. Bu reaksiyon, beyaz kan hücrelerinin ve bazı vücut sıvılarının yaralanma bölgesine göç etmesini sağlar ve böylece iyileşme sürecini hızlandırır. Bunun doğal sonucu olarak da yaralanan bölgede şişkinlik meydana gelir. Bacakta şişkinlik yapan yaralanmalardan biri aşil tendonunun yırtılmasıdır. Aşil tendonu, baldır kaslarını topuk kemiğine bağlar ve vücuttaki en büyük tendondur. Yürüme, koşma, zıplama sırasında bu tendonda bir yırtılma meydana gelirse bacak arkasında şişlik oluşabilir. Ön çapraz bağ yaralanmaları da bacakta şişlik yapabilir. Ön çapraz bağ, dizin ön kısmından geçerek bacak kemiklerinin yerini sabitleme görevi görür. Bu bağda hasar oluşumu bacakta ağrı ve şişliğe neden olabilir. 
• Selülit
  Selülit, ciltteki bir çatlaktan Streptococcus ve Staphylococcus başta olmak üzere çeşitli bakterilerin vücuda girerek oluşturduğu ciddi bir enfeksiyondur. Selülit en sık alt bacakta görülür. Bu enfeksiyon bacakta şişkinlik, hassasiyet, ağrı, ısı artışı, kırmızı noktalar, su toplayan lezyonlar, çukurlaşmalar gibi belirtilerin oluşmasına neden olur. Bacakta bu belirtilerin yanı sıra kişide ateş ve genel durumun aniden bozulması gibi semptomlar varsa vakit kaybetmeden en yakın sağlık merkezine başvurulması faydalı olacaktır. 
• Enfeksiyon ve Yara
  Bacak üzerinde meydana gelen küçük çaplı kesik, sıyrık gibi durumlarda bacakta hafif bir şişme görülebilir. Bu durum en geç birkaç hafta içerisinde kendiliğinden düzelir. Ancak eğer yara enfeksiyon kaparsa bacaktaki şişlik artar ve hastada şişkinliğe ek başka belirtiler oluşabilir. Böyle bir durumda durumun kendiliğinden düzelmesi beklenmemeli, doktora başvurulmalıdır. 

Bacak Şişmesi Tedavisi için Hangi Bölüme Gidilir?

Bacak şişmesi olan kişide nefes darlığı, göğüs ağrısı, soluk alıp vermede güçlük, baş dönmesi, baygınlık ve öksürükte kan olması gibi belirtilerden biri ya da birkaçı mevcutsa kişi hemen acil servise başvurmalıdır. Bu belirtiler kalp veya akciğer ile ilgili ciddi bir rahatsızlığın habercisi olabilir ve kişiye acil müdahale edilmesi gerekebilir. 

Bacak şişliği görünürde herhangi bir sebep olmadan ani olarak geliştiyse de acile başvurulması gerekir. Kaza, yaralanma, sakatlanma gibi durumlar sonucu oluşan bacak şişliğine de acil müdahale edilmelidir. Bacak şişliği tek bir bacakta görülüyor ve şişlik olan bacakta solukluk, beyazlaşma, soğukluk gibi belirtiler varsa yine acile başvurulması gerekir. 

Bacak şişliği farklı nedenlere bağlı olarak oluşabilir ve her neden farklı bir bölümün uzmanlık alanına girer. Kalp yetmezliği, varis, DVT gibi nedenler kardiyoloji bölümünün alanına girerken gebelikte görülen bacak şişliği ile kadın doğum bölümü ilgilenir. Böbrek hastalıkları nefrolojinin alanına girerken burkulma, kırık gibi durumlar ortopedinin alanına girer. 

Eğer kişide acile başvurmaya neden olmayacak hafif bir şişlik varsa önce aile hekimine başvurmak faydalı olur. Aile hekimi, kişideki bacak şişliğine ve varsa eşlik eden semptomlara bakarak uygun yönlendirmeyi yapar. 

Bacak arasında şişlik, bacak arkasında ve önünde şişme ve hassasiyet gibi nedenler her zaman doktora başvurmayı gerektirecek kadar şiddetli olmayabilir. Basit bacak şişmesi evde uygulanabilecek yöntemlerle hafifletilebilir.

• Tuz tüketiminin kısıtlanması,
• Yatarken ayağın altına yastık, minder benzeri yükseklik konulması,
• Elastik kompresyon çorapları giyilmesi,
• Uzun süre ayakta duruluyor veya oturuluyorsa arada mola verilerek pozisyon değişikliği yapılması olarak sıralanabilir. 

Ancak bu yöntemlere rağmen hala şişlik devam ediyorsa mutlaka en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır.

Bacak şişliğinin ciddi nedenlere bağlı olarak oluşabildiği unutulmamalıdır. Kişideki şişlik kısa sürede kendiliğinden düzeltmiyorsa mutlaka gerekli kontroller yaptırılmalıdır. 

Bacak şişmesi ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.