Mide-bağırsak problemleri toplumda oldukça sık karşılaşılan ve günlük hayat kalitesini olumsuz etkileyen ciddi sağlık sorunlarından biridir. Bu çerçevede, kişilerde meydana gelen önemli şikayetlerden biri de mide ağrısıdır.
Mide Ağrısı Neden Olur?
Mide; karın boşluğunda diyafram kasının hemen altında, yemek borusunun devamı olarak, özellikle karın sol üst kadranda yerleşimli bir organdır. Bu anlamda mide kaynaklı ağrılar genellikle karın sol üst kadranda hissedilir. Bununla birlikte, mide doluluğuna bağlı olarak, çeşitli koşullarda karın orta ve alt kadrana kadar esneyebilir veya karın sağ kadrana genişleme gösterebilir.
Mide-bağırsak sisteminde ağrının gelişmesi, sıklıkla bu sistemdeki dokuların gerilmesi sonucu gerçekleşir. Mide cidarı çeşitli sebeplerle kasılır veya gerilirse; karın sol üst kadranda ağrı hissedilir. Ağrı ilk başta tam olarak lokalize edilemez; ancak doku cidarında ciddi hasar meydana gelirse, tam olarak noktasal tespit edilebilir. Bunun yanında, her karın sol üst kadran ağrısı mide kaynaklı meydana gelmez; bu bölgeye yakın diğer dokulardan kaynaklı problemler veya sinir sisteminin yayılımı ile alakalı bölgeden uzak dokuların yansıyan ağrıları da mide ağrısı şeklinde tarif edilebilir.
Mide Ağrısı Nedenleri Nelerdir?
Karın sol üst kadranda hissedilen mide ağrısı sebepleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Mide-Bağırsak Sisteminde Gaz: Mide lokalizasyonundaki mide-bağırsak dokularında sertleşmiş dışkı veya sıkışmış bağırsak gazları nedeniyle bıçak saplanır tarzda, keskin ve şiddetli mide ağrısı meydana gelebilir.
- Mide Ülseri (Peptik Ülser): Mide bölgesindeki yanar tarzda, yemek öncesinde veya sonrasında şiddetlenen ağrı mide ülserini akla getirir. Aslında mide ülseri dense de; peptik ülser en sık mideden sonra gelen on iki parmak bağırsağında izlenir. Özellikle, uzun süre geçmeyen mide ağrısında peptik ülserden şüphelenilmelidir.
- Reflü Hastalığı: Mideden yemek borusuna midenin asitli içeriğinin geri kaçması sonucu, bu bölgenin tahriş olmasının sonucu olarak mide ağrısı izlenebilir.
- Gastroenterit: Mide-bağırsak sisteminin çeşitli mikroorganizmalarla enfekte olması sonucunda mide ağrısı ve ishal gelişebilir.
- Besin Zehirlenmesi: Çeşitli mikroorganizmalara ait veya kimyasal toksinlerle kontamine gıdaların tüketilmesi, gastroenterite benzer şekilde mide ağrısı ve bulantısı ile ishal yapabilir.
- Kalp krizi: Kalp damarlarının tıkanması sonucu gelişen kalp krizi, bazı durumlarda kalp ağrısı yerine mide ağrısı olarak hissedilebilir. Özellikle, basıcı tarzda veya uyku esnasında gelişen mide ağrılarında şüphelenilmelidir. Önemli gece mide ağrısı nedenleri arasındadır.
- Akciğer Problemleri: Özellikle sol akciğerin alt tabakasında gelişen zatürre gibi hastalıklar mide ağrısı olarak hissedilebilir.
- Böbrek Taşı: Hususen sol böbrekte gelişen böbrek kumu veya taşlarında ağrı mideden geliyormuş gibi düşünülebilir.
- Böbrek Enfeksiyonu: Böbrek taşı gibi böbreğin çeşitli mikroorganizmalarla enfekte olması durumunda da mide ağrısına benzer şiddetli karın sol üst kadran ağrısı görülebilir.
- Dalak Kaynaklı Sorunlar: Midenin sol yanında bulunan dalağın çeşitli sağlık sorunları nedeniyle büyümesi veya bazı hastalıkları durumlarında mide ağrısına benzer şiddetli sol üst kadran ağrısı meydana gelir.
- Crohn Hastalığı: Mide-bağırsak sisteminin herhangi bir noktasını tutabilen bu hastalık, mide ve çevresindeki dokuları tuttuğunda mide ağrısı yapabilir.
- Divertikülit: Mide-bağırsak dokularındaki cepleşmelere divertikül adı verilir. Bu divertikül ceplerinin enfekte olması ise divertikülit ile sonuçlanır. Özellikle mide bölgesine yakın bağırsak dokularındaki divertikülitler mide ağrısı olarak hissedilebilir.
- Safra Kesesi Taşı: Mide ile yakın komşuluğu olan safra kesesinde taş oluşumu bölgesel bir iltihabi reaksiyona neden olarak, özellikle mide ağrısı yakınması ve mide ağrısının sırta vurması ile sonuçlanabilir.
- Pankreas Hastalıkları: Mide ile alt komşuluğu olan pankreasın safra taşı ile tıkanması veya enfekte olması gibi durumlarda gelişen pankreatit gibi hastalıklarında şiddetli mide ağrısı izlenebilir.
- İrritabl Bağırsak Sendromu: Mide-bağırsak sisteminin tam olarak tespit edilemeyen sebeplerle hazımsızlık, kabızlık veya ishal gibi problemler geliştirmesi durumunda, bu şikayetlere mide ağrısı eşlik edebilir.
Yoğun duygusal stres durumlarında mide-bağırsak sistemlerinde yoğun kasılmalara bağlı olarak stres mide ağrısı gelişebilir.
Bu sebeplerin yanında hamilelikte mide ağrısı durumunda, yukarıdaki sebeplere ek olarak, hamilelikle ilişkili kabızlık, rahimdeki rastgele veya düzenli kasılmalar, gebeliğe bağlı karın cildindeki ve kaslarındaki gerilmeler, dış gebelik veya düşük ile preeklampsi gibi gebelik problemleri akla gelmelidir.
Mide Ağrısına Hangi Belirtiler Eşlik Eder?
Mide ağrısı ile birlikte mide-bağırsak sisteminin çalışmasındaki bozukluklar nedeniyle ek bazı şikayetler görülebilir.
Bunlar arasında aşağıdakiler sıklıkla izlenir:- Bulantı – kusma
- İshal
- Kabızlık
- Kanlı kusma
- Kanlı dışkılama
- Hazımsızlık
- İştahsızlık
- Kilo kaybı
Mide Ağrısına Ne İyi Gelir?
“Mide ağrısını ne geçirir?”, “Mide ağrısına iyi gelen şeyler nelerdir?”, "Mide ağrısı nasıl geçer?" gibi soruları cevaplayabilmek için, öncelikle mide ağrısının çok çeşitli sebeplerden ileri gelebildiğini bilmek gerekir. Bu nedenle, mide ağrısı şikayeti varlığında ilk olarak, hasta uzman bir hekim tarafından detaylı olarak değerlendirilerek altta yatan sebebin doğru tespiti yapılmalıdır. Ardından altta yatan sebebe yönelik olarak tedavi planlanmalıdır.
Bu anlamda mide ağrısına çözüm önerileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:- Mide ağrısının doğru tedavi edilebilmesi, ayrıntılı bir hastalık öyküsü doğrultusunda doğru tanıyı koymaya bağlıdır. Bu nedenle, mide ağrısının giderilebilmesi için, öncelikle mide ağrısı şikayetinin nasıl başladığı, hangi durumlarda arttığı veya azaldığı, şiddeti, karakteri gibi konuların iyi belirlenmesi; hatta bir deftere not edilmesi önemlidir.
- Mide problemleri, beslenme alışkanlıkları ile sıklıkla ilişkilidir. Bu nedenle yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığının kazanılması, reflü veya ülser şikayetine neden olabilecek asitli içecekler, kahve tüketimi veya çok baharatlı yiyeceklerden kaçınılması gerekir.
- Bol miktarda, düzenli sıvı alımı mide-bağırsak sağlığını korumak açısından faydalıdır.
- Düzenli egzersiz yapmak, vücut metabolizmasını düzenleyerek mide-bağırsak sağlığı geliştirmede yararlı olmaktadır.
- Yatmadan önce yemek yemek, reflü ve mide ağrısı ile sonuçlanabildiğinden bu alışkanlıktan vazgeçilmelidir. Gece gelişen reflü şikayetinin giderilmesinde yastık yüksekliğinin artırılması da faydalıdır
- Sigara ve alkol tüketiminin sona erdirilmesi mide ağrısı şikayetinin giderilmesine yardımcıdır.
- Mide üzerine sıcak su torbası gibi yollarla sıcak uygulamak veya elektrikli battaniye gibi yöntemlerle vücudu ısıtmak; mide ağrısının giderilmesinde yararlı olabilir.
- Stresli bir yaşam, mide-bağırsak sorunlarını artırdığından, stres yönetimi etkili şekilde uygulanmalı; stresi giderecek günlük alışkanlıklar kazanılmalıdır.
- Taze zencefil
- BRAT diyetinin elemanları (Muz, pirinç, elma püresi ve tost ekmeği)
- Nane şekeri veya naneyle tatlandırılmış bitkisel çay
- Balla tatlandırılmış elma sirkesi
- Kimchi turşusu, yoğurt veya kefir gibi probiyotik gıdalar
Hayat tarzı değişikliklerine rağmen tekrarlayan mide ağrılarında, antiasitler, mide koruyucu ilaçlar, bağırsak düzenleyiciler veya basit ağrı kesiciler kullanılabilir.
Ek belirtilere eşlik eden, şiddetli mide ağrılarında ise vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak son derece önemlidir.