Kemik İliği Kanseri Belirtileri ve Tedavisi

Kemik iliği, kemiklerin iç kısmında yer alan süngerimsi bir yapıdır. İçerisinde kan elemanlarının öncülü olan kök hücrelerini barındırır. Bu kök hücreler; vücuda oksijenin dağıtılmasında görevli alyuvarlara (kırmızı kan hücresi), vücudun enfeksiyon ile savaşmasını sağlayan akyuvarlara (beyaz kan hücresi) ve kanın pıhtılaşmasını sağlayan plateletlere dönüşerek kanın içerisindeki hücrelerin oluşmasını sağlar.

Kemik İliği Kanseri Nedir?

Kemik iliği kanseri, ilik içerisinde yer alan hücrelerin anormal bir şekilde bölünmesi, dolayısıyla da sayılarını artırmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Lösemi ve lenfoma da kemik iliğindeki hücrelerin artışıyla meydana gelen kanserler olmakla beraber, en sık görülen kemik iliği kanseri multipl miyelomdur.

Multipl Miyelom, asıl görevi vücuda giren mikroorganizmaları tanımak ve bu mikroorganizmaların etkisiz hale getirilmesini sağlayan antikorları üretmek olan plazma hücrelerindeki anormal artışla karakterize bir kanserdir.

Kemik İliği Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Hiç belirti göstermeyen hastalar olabileceği gibi birden fazla belirti gösteren hastalar da olabilir. Belirtilerin şiddeti de kişiler arasında değişkenlik gösterebilir.

• Kemik Ağrısı: Multipl Miyelomda görülen ağrı, başlıca kanserin etkilediği kemiklerde görülür. Genellikle sırt, kaburga ve kalça kemiklerinde ağrı olur. Ağrı, donuk bir karakterde olabileceği gibi hareketle kötüleşen tipte bir ağrı da gözlenebilir.
• Kemik Kırıkları: Miyeloma, kemiklerin güçsüzleşmesine ve kolay kırılabilir hale gelmesine neden olur. Özellikle omurga ve uzun kemikler (kol ve bacak kemikleri), sıklıkla etkilenen kemiklerdir. Omurgada meydana gelen kırıklar omurilikte hasara neden olabilir. Sinirlere bası sonucu meydana gelen hasar; bacak ve ayakta hissizlik ve güç kaybı, karıncalanma, mesane ve bağırsak kontrolünün kaybı gibi ciddi sonuçlar doğurabilir. Omurilik hasarı oldukça ciddi bir durumdur. Bu durumdan şüphelenildiğinde acil bir şekilde en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır.
• Anemi (Kansızlık): Multipl Miyeloma, kemik iliğinin normal işleyişini bozacağından kırmızı kan hücrelerinin üretiminde azalmaya neden olabilir. Anemi olarak bu adlandırılan bu hastalığa sahip kişilerde; çabuk yorulma, güçsüzlük, nefes nefese kalma, kalpte çarpıntı gibi durumlar gözlenebilir. Anemi, Multipl Miyeloma bağlı olarak görülebileceği gibi, bu hastalığın tedavisi sırasında yan etki olarak da görülebilir.
• Tekrarlayan Enfeksiyonlar: Multipl Miyelom hastalarında bağışıklık sistemi elemanları arasındaki denge bozulmuştur. Bu durum enfeksiyon ile mücadele gücünün azalmasına neden olur. Hastalarda sık sık tekrarlayan ve uzun süren enfeksiyon hastalıkları görülür.
• Kan Kalsiyum Düzeyinde Artış: Sağlıklı bir vücutta, kandaki kalsiyum seviyesi belirli bir aralık içerisinde tutulur. Kalsiyum düzeyinin bu aralığın altına düşmesi ya da üstüne çıkması ciddi sonuçlara neden olabilir. Multipl Miyelom hastalarında, kemikten kana anormal derecede kalsiyum salınımı olursa kan kalsiyum seviyesi artar. Bu durum hiperkalsemi olarak adlandırılır. Hiperkalsemi; aşırı susama, hasta hissetme, karın ağrısı, sık idrara çıkma, kabızlık, bilinç bulanıklığı gibi durumlara yol açar. Hiperkalsemi acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Bu nedenle, bu belirtilere sahip kişilerin en yakın sağlık kuruluşuna başvurmaları faydalı olacaktır.
• Anormal Kanama: Miyelom hastalarında, kanın pıhtılaşmasını sağlayan plateletlerin üretilmesinde bir azalma meydana gelebilir. Bunun sonucunda hastalarda tekrarlayan burun kanamaları, diş eti kanamaları görülebilir. Kadın hastalarda yoğun adet dönemleri de yine görülebilecek belirtiler arasındadır.
• Kan Akışkanlığında Azalma: Kanın daha koyu hale gelerek akışkanlığının azalması, miyelom hastalarında görülebilen bir durumdur. Bu durum; bulanık görme, baş ağrısı, baş dönmesi, nefes darlığı gibi sorunlara yol açabilir.
• Böbrek Rahatsızlıkları: Multipl Miyelom, böbreklerde hasara yol açarak böbrek yetmezliğine kadar gidebilecek bir tabloya neden olabilir. İştah ve kilo kaybı, el ve ayakta şişme, yorgunluk ve halsizlik, nefes darlığı, ciltte kaşıntı ve sürekli hıçkırık; böbrek yetmezliğinde görülebilecek belirtilerdir.

Kemik İliği Kanseri Neden Olur?

Kemik iliği kanseri, beyaz kan hücrelerinden olan plazma hücrelerindeki artışa bağlı ortaya çıkar. Ancak bu artışa neyin sebep olduğu konusu henüz aydınlatılamamıştır. Anormal şekilde artan plazma hücreleri olgunlaşmadan bölünmeye devam eder ve normal hücreler gibi ölmez. Bu sebeple artmış plazma hücreleri, kemik iliğinde birikmeye başlar ve normal hücrelerin üretimini baskılar. Plazma hücreleri dışındaki hücrelerin yeterli sayıda üretilmemesine bağlı olarak anemi, tekrarlayan enfeksiyon ve kan pıhtılaşma problemleri görülür.

Miyeloma hücreleri, sağlıklı plazma hücrelerinden farklıdır. Miyeloma hücreleri, normal plazma hücreleri gibi antikor üretmeye çalışır. Ancak üretilen antikorlar işlevsel değildir ve bağışıklık sistemi tarafından kullanılamaz. Monoklonal antikorlar veya M proteinleri olarak adlandırılan bu anormal yapıdaki antikorlar, vücutta birikerek böbrekte problemlere yol açar. Ayrıca kanser hücreleri, kemikte hasar oluşmasına neden olarak kırık riskini artırır.

Multipl miyeloma, nerdeyse her zaman önemi belirsiz monoklonal gamopati (Monoclonal Gammopathy of Undetermined Significance- MGUS) adı verilen daha iyi huylu bir başlangıç gösterir. Önemi belirsiz monoklonal gamopatide de multipl miyelomda olduğu gibi anormal antikorlar olan M proteinlerinde artış vardır. Ancak M proteinlerinin düzeyi daha düşüktür ve vücutta bir hasara neden olmaz.

• İleri yaş
• Erkek cinsiyet
• Ailede multipl miyeloma kanseri hikayesi

Kemik İliği Kanseri Nasıl Anlaşılır, Tedavisi Nasıldır?

Kemik iliği kanserinin, kişide belirti ve bulguların olmasından yola çıkılarak tanısı konulabileceği gibi kemik iliği kanseri, rutin kan testleri sırasında rastlantısal olarak da fark edilebilir.
Multipl Miyelom tanısında kan ve idrar testi kullanılabilir. Kan ve idrar testinde, kanda anormal plazma hücreleri tarafından üretilen M proteinlerine bakılabilir. Ayrıca kan testi; miyelomda görülebilecek anemi, böbrek fonksiyon bozuklukları, kan kalsiyum düzeyleri gibi durumları da göstermesi açısından önemli bir testtir. Kemik iliğinden bir iğne yardımıyla doku alınarak incelenmesi de tanıda kullanılan değerli bir yöntemdir. Tanı koymada görüntüleme yöntemlerinden de yardım alınabilir.

Kemik iliği kanseri evreleri, diğer kanser türlerinde olduğu gibi tedavi yöntemini ve süresini belirlemede kullanılan önemli bir göstergedir.

• Kan albumin düzeyi
• Kan beta-2-mikroglobulin seviyesi
• Kan LDH düzeyi
• Kanser oluşumunda yer alan genetik anormallik olmak üzere dört etmen dikkate alınır.

Evre I, kanserin daha hafif olduğu durumda kullanılırken evre III, anormal antikorların aşırı arttığı yüksek riskli durumlar için kullanılır.Kemik iliği kanseri tedavisi, hastanın genel durumuna ve kanserin evresine göre farklılık gösterir. Multipl Miyelom hastalığı olan ancak belirti göstermeyen kişilerde tedaviye hemen başlanmayabilir. Kanserin yavaş ilerlediği ve erken evrede olduğu durumlarda da tedavi gereksinimi olmayabilir. Multiple miyelom tedavisi, belirti gösteren kişilerde belirtilerin şiddetini azaltmak ve hastalığın ilerlemesini durdurmak amacıyla yapılır.

Miyelom tedavisinde; immünoterapi, kemoterapi, radyoterapi, kemik iliği nakli gibi pek çok farklı seçenek vardır. Bu seçenekler, hastaların durumuna göre farklı kombinasyonlarda kullanılabilirler. Steroidler de yine kanserin neden olduğu aşırı inflamasyonun (iltihaplanmanın)  baskılanması amacıyla kullanılabilecek ilaçlardır. Kanserin hangi evrede olduğu, hastanın genel sağlık durumu gibi faktörler uygun tedavi protokolünün belirlenmesi açısından büyük önem taşır.
Multipl Miyelom, vücutta ciddi komplikasyonlara neden olabilecek, acil müdahale gerektiren belirtilerin görülebileceği bir kemik iliği kanseridir. 

Kemik iliği kanseri ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.