Arama

Üzgünüz, Aradığınız Sonuç Bulunamadı

Aramanızla eşleşen herhangi bir sonuç bulunamadı, lütfen arama terimlerinizi değiştirerek tekrar deneyiniz.

İğne Korkusu Nasıl Yenilir?

image


Bir nesneye veya duruma karşı kişinin korku duygusuna kapılması ve bunun günlük yaşamda olumsuzluklara yol açacak boyutta olması tıpta fobi olarak adlandırılır. Karanlık, kapalı ortam, çeşitli hayvanlar, dokular veya birçok farklı etken fobinin konusu olabilir. Bunlar arasında en sık karşılaşılanlarından bir tanesi de iğne korkusudur. Tıbbi adı tripanofobia olan iğne korkusu herhangi bir enjeksiyon veya deri altı iğnelerini içeren sağlık prosedürlerine karşı aşırı derecede korku duymaktır. Özellikle çocukluk döneminde daha yaygın olmasına karşın iğne korkusu her yaştan bireyde sıklıkla görülebilen bir durumdur. Bazı bireylerde yalnızca korku ve endişe yaratan bu durum bazılarında ise ciddi korku tepkilerine ve sağlık kontrollerinden, tedavilerden kaçınma gibi davranışlara yol açacak güçlü bir fobi niteliğinde olabilir. Bu şekilde ciddi sorunlara neden olarak günlük yaşamı ve sağlığı olumsuz etkileyen tripanofobide psikiyatrik destek alınmasında fayda vardır.

İğne Korkusu Nedir?

İnsanların çok büyük bir kısmı iğnelerden hoşlanmaz ve enjeksiyon, kan alma gibi işlemlerden önce bir miktar gergin hisseder. İğnelerin az miktarda da olsa acıya sebep olması, özellikle de daha önceden bu konuda kötü deneyimler söz konusu ise anlık bir tedirginliğe yol açmaları doğal karşılanabilir. Ancak bazı bireylerde iğneye karşı duyulan korku o kadar büyüktür ki bu durum sağlık kontrollerinden, yapılacak bazı taramalar ve tedavilerden kaçınmaya neden olur. Bu durum iğne fobisi veya iğne korkusu olarak adlandırılır ve tıbbi adı da tripanofobidir.İğne fobisi olan insanlarda iğnelere karşı güçlü mental, fiziksel veya davranışsal tepkiler ortaya çıkabilir. Özellikle engelli bireylerde korkulara ilişkin iletişimin yetersiz olması ve prosedürlerin hasta tarafından anlaşılmasının daha zor olması nedeniyle iğne korkusuna çok daha sık rastlanır. 

İğne korkusu olan insanların iğne içeren herhangi bir aşı, enjeksiyon veya kan alma gibi işlemlerden önce gösterdiği bazı belirtiler şu şekildedir:
  • Aşırı endişe hali
  • Titreme
  • Tansiyon yükselmesi
  • Baş dönmesi
  • Bayılmak veya bayılacak gibi hissetmek
  • Kalp ritminin hızlanması (çarpıntı)
  • Panik ataklar
  • Duygusal veya fiziksel anlamda şiddet isteği
  • Tıbbi tedaviden kaçınma isteği
  • Uykusuzluk

İğneden korkan bireylerde kendini kasma, titreme, tansiyon düzensizlikleri, kalp çarpıntısı gibi vücut tarafından verilen tepkiler medikal işlemi daha da zorlu ve katlanılmaz hale getirebilir. Ancak iğne korkusunu yenmenin çeşitli yolları mevcuttur. Bu nedenle bireyler tarama ve tedavilerini aksatmak yerine korkuyu yenmek için gerekli önlemleri almalı ve ihtiyaç halinde psikolojik destek almaktan kaçınmamalıdır.

İğne Korkusu Neden Olur?

Özellikle çocukluk döneminde korkular oldukça yaygındır ve iğne korkusu da genellikle bunların içerisinde yer alır. Ancak çoğu zaman büyüme ile birlikte azalan korkular yetişkinlik döneminde tamamen kaybolur. Bazı bireylerde yetişkinlikte de devam eden ciddi iğne korkusu, tripanofobi ya da iğne fobisini işaret eder. Fobilerin neden oluştuğuna dair pek çok bilimsel araştırma yapılmış olsa da bazı insanlarda fobi gelişirken diğer insanlarda gelişmediği henüz tam olarak bilinmemektedir. 

Bununla birlikte fobinin gelişimine yol açabileceği düşünülen bazı etkenler şu şekildedir:
  • Geçmişte veya çocukluk döneminde yaşanan travmalar
  • Ailede fobi öyküsünün bulunması
  • 10 yaştan önce teşhis edilmiş çocukluk fobileri
  • Hassas veya savunmacı kişilik yapıları
  • Olumsuz deneyimlerin getirdiği öğrenilmişlikler
  • Beyin kimyasına ilişkin farklılıklar

İğneden korkuyorum diyen kişiler için tedavinin gerekli olup olmadığı korkunun düzeyine ve bireyde neden olduğu tepkilere bağlı olarak değişecektir. Bazı bireylerde tripanofobi boyutunda bir korku söz konusu ise panik atak benzeri stresli ataklar görülebilir, tıbbi tedavide gecikme olabilir veya tedavi mümkün olmayabilir. Bu gibi kronikleşmiş bir fobi tablosu mevcut olduğunda genellikle psikiyatri uzmanlarınca yapılacak bazı muayenelere ve ardından tedaviye ihtiyaç duyulur. Tripanofobi teşhisi konulup psikoterapi veya diğer tedavilere başlanmadan önce genel bir muayene ve tarama ile birlikte olası farklı hastalık ihtimallerinin ekarte edilmesinde fayda vardır.

İğne Korkusu Nasıl Yenilir?

Çocukluk çağında iğne korkusu sık karşılaşılan ve genel olarak doğal görülen bir durum olsa da yetişkinlik döneminde iğne korkusu birey için büyük olumsuzluklara neden olabilir. Tedaviden ve sağlık kontrolünden kaçınma isteğinin haricinde bu korku hisleri; kişide utanç, özgüven eksikliği ve benlik saygısının azalması gibi istenmeyen durumları da beraberinde getirebilir. Bu gibi nedenlerle iğneden korkanlar genellikle iğne fobisinden kurtulmak için yollar arar. Tripanofobide altta yatan nedene bağlı olarak tedavi şekli kişiden kişiye değişse de genellikle psikoterapi önerilir. Psikoterapide ilk seçenek genellikle bilişsel davranışçı terapi adı verilen terapiler yardımıyla iğne korkusuna neden olan faktörleri keşfetmek, bununla başa çıkma yollarını öğrenerek korkuyu yenmek genellikle mümkündür. Korkuların nasıl oluştuğu ve insanı nasıl etki altına aldığının, düşünce tarzının değiştirilmesi ile korkuların ve duyguların yönetilebileceğinin öğrenilmesi ile bu terapiler sonucunda aşı korkusu veya iğne korkusu yaşayanlar bu sorunun üstesinden gelebilir.Bir diğer tedavi yöntemi ise maruz kalma tedavisidir. Bu tedavi de korku etkeni olan iğneye karşı fiziksel ve zihinsel tepkilerin değiştirilmesini hedeflediğinden temelde bilişsel davranışçı terapiyle benzerlik göster. Farklı yönü ise bu süreçte terapistin hastayı iğneye ve korkuyu tetikleyen düşüncelere maruz bırakarak kişinin bunlara karşı bakış ve düşünme tarzını değiştirme tekniklerine başvurmasıdır. Şiddetli tripanofobi olgularında hastanın psikoterapi alabilecek kadar açık olmaması halinde ise ilaç tedavilerine başvurulması gerekebilir. Bu durumda anksiyete tedavilerinde de kullanılan bazı yatıştırıcı ilaçlardan yararlanılabilir.İğne vurulma korkusu yaşayan, fakat bu sorunu günlük yaşamını ve sağlık taramalarını etkileyecek kadar şiddetli olmayan kişiler kendi kendilerine alabilecekleri bazı önlemler ve düşünme yöntemleriyle de iğne korkusunu yenebilirler. 

 İğne olma korkusu yaşayan kişiler bu korku veya fobilerini yenmek ya da yönetebilmek adına aşağıdaki konulara dikkat etmelidir:
  • Bir sağlık taramasından geçecek veya enjeksiyon, aşı gibi işlemler yaptıracak olan kişi bu işlemin neden iğne içerdiğini ve yapılacak iğnenin hastaya ne gibi faydalar sağlayabileceğini kavramış olmalıdır.
  • Korku duygusuna neden olan etkenlerin anlaşılması korkunun yönetilmesinde oldukça etkilidir. İğne resmi görmek, iğnenin yapılışını izlemek gibi korkuyu şiddetlendiren durumlar varsa bunlara maruz kalmaktan kaçınmak oldukça etkili olabilir.
  • Bazı kişiler için çevrede farklı kişilerin de iğne veya aşı olduğunu görmek rahatlatıcı olabilir. Böyle bir durum söz konusu ise bir odada çok sayıda kişinin iğne olduğu ortamlarda tedavi almak daha faydalı olacaktır.
  • İğneyi yapacak olan sağlık personelinin hastaya davranışı oldukça önemlidir. İşleme başlamadan önce prosedürü açıklayan, gerçekçi olan ve aşının dürtme, çimdik atma gibi basit bir acı hissinden ibaret olduğunu belirten, işlem esnasında da hastayı bilgilendirmeye devam eden bir sağlık personeli hastada korkunun önemli düzeyde azalmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda hasta tarafından bilinen ve güvenilen sağlık kuruluşlarının ve sağlık profesyonellerinin tercih edilmesinde fayda vardır.
  • Çoğu zaman iğnenin yol açtığı acı hissi birçok insan için hafif ve kısa sürelidir. Ancak iğne korkusu olan kişilerde beyin iğneye ve yol açtığı acıya odaklanma eğiliminde olduğundan bu ağrı olduğundan çok daha şiddetli hissedilebilir. Bazı durumlarda iğne olmadan önce uyuşturucu krem veya spreylerden, titreşim ya da soğutma gibi uygulamalar tercih edilebilir. Bunun haricinde dikkati dağıtacak bazı düşüncelere odaklanmak, bir video izlemek, gevşeme ve nefes kontrolü tekniklerinden yararlanmak gibi davranışlara başvurulabilir. Bu şekilde rahatlatılan her iğne işlemi hasta için olumlu bir deneyim oluşturacak ve korkuyu yenmede önemli adımlar atılmasını sağlayacaktır.

Eğer siz de iğneden korkuyorum, iğne korkumu nasıl yenebilirim diyorsanız yukarıdaki konulara dikkat ederek bu korkularınızdan zamanla kurtulabilirsiniz. Çok daha şiddetli korku atakları yaşıyor ve korku nedeniyle tedavilerinizi dahi yaptırmaktan kaçınıyorsanız bir psikiyatri uzmanına danışarak korkuyu yönetme ve yenme teknikleri hakkında bilgi alabilir, tedavi olabilirsiniz.

Bu Makale Size Yardımcı Oldu mu?
Bu Makale Size Yardımcı Oldu mu?
Yukarı Kaydır
loading