Majör Depresyon Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Majör depresyon, klinik majör depresyon olarak da adlandırılan bir duygu durum bozukluğudur. Majör depresyon kalıcı üzüntü, depresif ruh hali ve enerji düşüklüğü gibi semptomlarla karakterizedir.

Majör Depresyon Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Majör depresyon, klinik majör depresyon olarak da adlandırılan bir duygu durum bozukluğudur. Majör depresyon kalıcı üzüntü, depresif ruh hali ve enerji düşüklüğü gibi semptomlarla karakterizedir. Bu durum günlük hayatı, insanlarla ilişkileri ve işlevselliği etkileyebileceğinden tedavi edilmesi gerekir. Majör depresyon tedavisi, hastalığın seyrine bağlı olarak ilaçlar ve bireysel terapilerin tek başına kullanımını veya kombinasyonunu içerebilir.

Majör Depresyon Nedir?

Majör depresyon, psikolojik rahatsızlıklar arasında sık görülen, depresyon semptomlarının uzun süre ve şiddetli olarak devam etmesidir. Bu durumun en net belirtilerinden biri olan üzüntü, çoğu kişide zaman zaman görülebilir ve normal edilebilir. Ancak majör depresyon, üzüntü halinin uzun ve kalıcı olarak devam etmesine yol açan ciddi bir durumdur. Genel olarak majör depresyon özellikleri şu şekilde belirtilebilir:

• Depresif ruh hali: Majör depresyon, kişilerde uzun süredir devam eden üzüntüye ve sinirliliğe sebep olabilir. Üzüntü ve sinirlilik günlük işleri sekteye uğratan türden olabilir.
• İlgi kaybı: Kişiler önceden keyif alarak yaptıkları hobileri, aktiviteleri, sosyal etkinlikleri artık yapmak istemeyebilir ve ilgi kaybı duyabilir.
• Enerjisiz olma: Majör depresyonlu kişiler sıklıkla yorgunluk, bitkinlik yaşayabilir. Bu kişiler genellikle günün çoğu saatini uykuda veya yatarak geçirmek isteyebilir.
• İştah ve kilo değişiklikleri: Majör depresyonda aşırı yeme ve yemek yememe gibi iştah değişiklikleri görülebilir. Bu durum kilo artışına ya da kilo kaybına yol açabilir.
• Özbenlik sorunları: Kişiler kendilerini değersiz ve bir işe yaramayan yetersiz biri olarak görebilir. Değersizlik hissi özgüven sorunlarına, kendisi hakkında olumsuz düşüncelere veya suçluluk duygusuna neden olabilir.
• Fiziksel sorunlar: Majör depresyonda baş ağrısı, kas tutulmaları, mide bulantısı gibi fiziksel rahatsızlar görülebilir.

Majör depresyon kişilerin hayatını önemli oranda etkileyen ciddi bir rahatsızlıktır. Tedavi edilmediği takdirde intihar düşüncelerine varan ciddi sorunlara yol açabilir. Majör depresyondan kurtulmak için mutlaka bir sağlık profesyonelinden yardım almak gerekir.

Majör Depresyon Belirtileri

Majör depresif bozukluk karmaşık bir süreçtir ve belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Belirtiler bazı kişilerde uzun süre ve zorlayıcı bir şekilde devam ederken bazı kişilerde ise kısa süreli ve hafif şekilde olabilir. Majör depresyondan bahsedilmek için belirtilerin en az 2 haftadan daha uzun süredir devam etmesi gerekir. Yaygın görülen majör depresyon belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Üzüntü, hüzün, mutsuzluk ve boşluk hissi
• Önemsiz, küçük olaylarda bile aşırı tepki veya öfke patlamaları
• Spor aktiviteleri, sosyal etkinlikler veya cinsel birliktelikten uzak durma, bunlardan zevk almama
• Çok uyuma veya uyuyamama gibi uyku problemleri
• Rutin, günlük işleri bile yapamayacak kadar enerji eksikliği ve yorgunluk
• İştah değişikliklerine bağlı olarak görülen yeme bozuklukları
• Çoğu zaman kaygılı ve huzursuz hissetme
• Sürekli geçmişteki başarısızlıkları düşünme ve değersizlik hissi
• Düşünme, hareket etme ve konuşmada yavaşlama
• Dikkat ve konsantrasyon gerektiren işlerde zorlanma
• Tekrar eden kendine zarar verme ve intihar düşünceleri

Yukarıda bahsedilen belirtiler ev, okul, iş, sosyal hayatta fark edilebilir ve birtakım sorunlara yol açabilir. Erkeklerde majör depresyon belirtileri genellikle agresyona ve ajitasyona varan davranışları içerirken, kadınlarda majör depresyon ise içe kapanma ve sosyal geri çekilme olarak kendini gösterebilir.

Majör Depresyon Tanı Kriterleri

Majör depresyon bir psikiyatri uzmanı tarafından ve belirli kriterlere göre teşhis edilebilir. Tanı yöntemleri fizik muayene, psikiyatrik değerlendirme ve laboratuvar testlerine dayanabilir. Genel olarak majör depresyon tanı kriterleri aşağıdaki gibidir:

• Fizik muayene: Klinik değerlendirme sırasında tıbbi öykü alınır ve şikayetler dinlenir. Bu aşamada yapılan fizik muayene ile majör depresyona sebep olabilecek altta yatan başka bir tıbbi durum olup olmadığı da değerlendirilebilir. Ayrıca hastanın genel görünümü, nasıl bir ruh hali içinde olduğu da tanı için ipucu oluşturabilir.
• Laboratuar testleri: Bazı kan değerlerinin eksikliği majör depresyonu tetikleyebilir. Bunun tespit edilmesi için, tam kan sayımı yapılabilir ve tiroid hormonu, vitamin eksiklikleri, hormonal dengesizlik saptanabilir. Gerekli hallerde bazı görüntüleme tetkiklerinede başvurulabilir.
• Psikiyatrik değerlendirme: Doktorlar kişinin psikiyatrik öyküsünü dinleyip majör depresyon riskini ve diğer depresyon rahatsızlıklarından ayırmak için semptomların içeriğini değerlendirebilir.
• DSM-5 testi: Doktorlar, majör depresyonu doğrulamak için DSM-5 (mental bozuklukların tanısal ve istatistiksel el kitabı) kriterlerine göre değerlendirme yapabilir. Bu kriterler, majör depresyon semptomlarının şiddetini ve sürekliliğini tanımlamak için kullanılabilir.

Major depresyon tanısı, hastanın psikiyatrik öyküsününe, genetik yatkınlığına, semptomların özellikleri gibi birçok bireysel faktörün değerlendirilmesini kapsar.

Majör Depresyon Tedavisi

Majör depresyon tedavisi temel olarak psikoterapiler ve ilaç tedavilerine dayanır. Tedaviyle semptomların hafifletilmesi ve kişisel işlevselliğin yeniden kazandırılması amaçlanır. Majör depresyonda ilaçların, terapilerin yeterli olmadığı veya hastaların tedaviye direnç gösterdiği şiddetli durumlarda yatarak tedaviye ya da beyin stimülasyon terapilerine başvurabilir. Majör depresyon tedavi seçeneklerinden bazıları şunlardır:

• Psikoterapi: Psikoterapi ile olumsuz duygu ve davranışların değiştirilmesi, sorunlarla nasıl baş edilmesinin öğrenilmesi ve diğer kişilerle olumlu ilişkiler kurulması sağlanabilir. Terapiler ayrıca, majör depresyonu tetikleyen faktörlerin fark edilmesi ve buna uygun önlemlerin alınmasına ve hayata dair gerçekçi hedefler koymayı, bunun için çaba sarf etmeyi öğretebilir.
• İlaç tedavisi: Psikiyatri uzmanı tarafından önerilen ilaçlar uygun doz ve sürede kullanıldığında anlamlı bir iyileşme sağlayabilir. Serotonin ruh halinden sorumlu olan ve eksikliğinde çeşitli psikiyatrik rahatsızlıklara sebep olan bir maddedir. Özellikle serotonin içerikli ilaçlara majör depresyon tedavisinde sıklıkla başvurulur. SSRI (serotonin geri alım inhibitörleri) olarak bilinen bu ilaçlar genel ruh halini ve uyku sorunlarını düzeltici etki sağlayabilir. Ancak bu ilaçların etkili olmadığı durumlarda daha ileri bir tedavi olan trisiklik ya da atipik antidepresanlar kullanılabilir.
• Yatarak tedavi: Bazı kişilerde görülen ağır depresyon belirtileri ilaçlara yanıt vermeyebilir ve ilerleyebilir. Özellikle intihar düşüncesi veya girişimi olan kişiler için hastane yatışı daha güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi olabilir.