El Uyuşması Neden Olur? Nasıl Geçer?

His ve duyu değişikliği olarak tanımlanabilen uyuşma, kişinin uyuşan vücut bölgesini hissedememesine yol açabilen önemli bir sağlık sorunudur. Karıncalanma, batma, yanma ya da ağrı şeklinde görülen uyuşma varlığında kişi, uyuşan bölgeyi hissetmekte güçlük çekebilir.

El Uyuşması Nedir ?

Ellerin birinde ya da her ikisinde birden hissedilebilen uyuşukluk hissi, hastalar tarafından karıncalanma, iğne batması, his kaybı ve / veya elektrik çarpması şeklinde tarif edilir. Kol el uyuşması sık karşılaşılan yakınmalardan biridir ve bu şikayetler elin tümünde, elin üst kısmında, avuç içinde ya da parmakların bir kısmında hissedilebilir. 

El uyuşması, nörolojik, ortopedik ve kardiyolojik nedenlerden dolayı ortaya çıkabilir. Bu nedenle el uyuşması şikayeti ile hekime başvurulduğunda hekim, öncelikle kişiye duyu muayenesi yaparak uyuşmanın neden kaynaklandığını araştırır.

Toplumda el uyuşması sıklıkla el bileğinde ya da dirsek bölgesinde oluşan sinir sıkışmalarından kaynaklansa da multipl skleroz (MS), hipertiroidi, hipotiroidi, beyin damar hastalıkları, tümör varlığı, periferik arter hastalıkları, ulnar oluk sendromu, B12 vitamini eksikliği ve kas spazmı gibi pek çok farklı rahatsızlık da el uyuşmasına neden olabilir. 

Karpal tünel sendromu olarak bilinen rahatsızlık ise el uyuşmasının en sık görülen nedenidir. Bir ya da her iki elde birden görülebilen karpal tünel sendromu varlığında kişinin baş, işaret ve orta parmaklarında uyuşma görülür.

El parmağı uyuşması, el uyuşması karıncalanması ya da el parmak ucu uyuşması şeklinde tarif edilen yakınmaların varlığında da kişi, ellerini sallayarak rahatlamaya çalışır. Uyuşma, karıncalanma ve yanma gibi şikayetler genellikle gece saatlerinde ortaya çıkar ve bu yakınmalar kişinin uykusundan uyanmasına yol açacak kadar şiddetli olabilir. 

İlerleyici bir hastalık olan karpal tünel sendromu tedavi edilmediğinde kişinin şikayetleri artar ve güçsüzlük gibi ek belirtilerin oluşmasına neden olur. Sık sorulan sorulardan biri de "El uyuşması sebepleri nelerdir?" şeklindedir.

El Uyuşması Neden Olur ?

Bazı vakalarda kişi, uyuşan bölgeyi vücudunun bir parçası gibi hisssetmeyebilir. Farklı bir deyişle uyuşukluk yaşanan bölge, vücutta yokmuş gibi bir hisse neden olabilir. El ayak uyuşması sık yaşanan uyuşmalardan biridir. Özellikle el bölgesinde oluşan uyuşmalar yanma ve karıncalanma hissine ek olarak elektrik çarpması şeklinde de hissedilebilir. El uyuşması, tek elde ya da her iki elde birden olabilir. Uyuşukluk hissi el becerisi gerektiren yazı yazma, araç ya da alet kullanma gibi hareketler sırasında ya da günü bir bölümünde oluşabilir.

Kişinin yaşam kalitesinin son derece düşmesine neden olan el el uyuşması, kişinin günlük aktivitelerini yapmasını engelleyecek şiddette olabilir. "El uyuşması neden oluyor?" veya "El uyuşması nasıl geçer?" gibi sık karşılaşılan soruları yanıtlamadan önce "El uyuşması nedir?" sorusunu cevaplamak gerekir.

El uyuşması, elin bütününde olabileceği gibi elin bir kısmında ya da sadece parmaklarda hissedilebilir. Uyuşma hissi, el bileğinin tekrarlayan hareketler sonrasında deforme olmasına bağlı olarak gelişebilir. Sürekli olarak klavye ve fare kullanarak çalışmak, halı silkelemek, yer silmek, örgü örmek gibi tekrarlayan hareketleri uzun süre ile yapmak, bileğin iç kısmından geçen sinir bağlarının kalınlaşmasına, sinirlerin içinden geçtiği kanalda basıncın artmasına neden olur.

Bu gibi durumlarda geceleri hafif şiddette başlayan uyuşukluk hissi, zaman içinde artar ve kişinin uyuyamamasına ya da uykusundan uyanmasına sebep olabilir. Dirsek bölgesinden geçen sinir sıkışmalarına bağlı olarak oluşan el uyuşması ise genellikle uzun süre ile dirseklerini masaya koyarak çalışan kişilerde görülür. El uyuşmasına yol açan rahatsızlıkların bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

• Karpal Tünel Sendromu: El bileğinde bulunan ve tüneli andıran bir yapıya sahip olan bölge, karpal tünel olarak tanımlanır. El kemik ve dokularının arasında bulunan bu tünelin iç kısmında ise median sinir başta olmak üzere on farklı anatomik oluşum bulunur. Median sinir, baş, işaret, orta ve yüzük parmağın duyusunu alırken, baş parmağın kasılmasını sağlar. Karpal tünel sendromu varlığında, tünel içindeki bağ ve tendonlar şişerek median sinire baskı yapar.
  
  Bunun sonucunda ortaya çıkan rahatsızlık, genellikle elleri ile çalışan kişiler arasında yaygın olarak görülür. Bilgisayar ile çalışanlar, iğne, oya, örgü işi yapanlar ve müzisyenler arasında yaygın görülen karpal tünel sendromu, diyabet ve romatizma gibi hastalıkların varlığında da ortaya çıkabilir. El ve özellikle baş, işaret ve orta parmakta ortaya çıkan karıncalanma hissi ile karakterize olan rahatsızlık, avuç içi, bilek ve kolda ağrı şeklinde yakınmalara da yol açabilir. Ellerin kullanımı sırasında artan ağrıya ek olarak görülen uyuşukluk hissi, özellikle gece saatlerinde kendini gösterir.
• Guyon Kanalı Sendromu: Omurgadan çıkan ulnar sinirin bilek bölgesinde sıkışmasıyla ortaya çıkan rahatsızlık, serçe parmağın tümü ile yüzük parmağın yarısında uyuşukluk hissi ile karakterizedir. Ulnar sinir, dirsekten ele gelen sinirdir. El bileğinden geçtiği bölgede guyon kanal olarak tanımlanan yaklaşık 4 cm. uzunluğunda olan bir kanal bulunur. Kanaldan geçen ulnar sinir, yüzük parmak ve serçe parmakta son bulur. Sinir sıkışması ise bu kanal içinde oluşur.
  
  Bu vakalarda iki parmakta hissedilen uyuşma hissine ek olarak ağrı ve duyu kaybı gibi şikayetler yaygın olarak görülür. Ulnar sinirin motor becerilerde rol oynamasına bağlı olarak guyon kanalı sendromu varlığında kişinin motor becerilerinde de kayıplar oluşur. El bileğinin iç kısmında ağrı ve his kaybına da yol açabilen rahatsızlık tedavi edilmediğinde baş ve işaret parmak kaslarında zayıflamaya yol açabilir.
• Kubital Tünel Sendromu: Ulnar sinir, dirsekte yer alan iki kemik çıkıntısının arasından geçer. Sinir, bu bölgede yüzeye son derece yakın bir bölgede bulunur. Dolayısıyla ulnar sinir dirsek bölgesinde travmalara ve basıya kolayca maruz kalabilir. Ulnar sinirin dirsekten geçişi sırasında sıkışmasıyla ortaya çıkan rahatsızlık, serçe parmak ve yüzük parmakta karıncalanma, duyu kaybı, el kaslarında zayıflık, kavrama gücünde azalma, koordinasyon güçlüğü gibi belirtilerle karakterizedir.
  
  Boya işi yapmak, gitar çalmak gibi dirseğin uzun süre ile katlanmasını gerektiren işlerle uğraşan kişilerde sık görülen rahatsızlık, dirsek çevresinde yer alan yumuşak dokunun kalınlaşması, kemik büyümesi ya da travmalara bağlı olarak da gelişebilir.
  
  Tüm bunların haricinde cumartesi gecesi felci, boyun fıtığı, servikal spondilotik miyelopati, iskemi, multiple skleroz, periferik nöropati, kemik kırıkları, bazı enfeksiyonlar ve ilaç kullanımı da el uyuşmasına yol açabilir. Bu yönüyle "El parmak uyuşması neden olur?" sorusunun tek bir yanıtı bulunmaz.

El Uyuşması Önlenebilir mi ?

Dirsek, bilek ve eli zorlayan işlerden kaçınmak, el uyuşmasına yol açan rahatsızlıklardan korunma konusunda alınabilecek önlemlerin başında yer alır. Yapılan iş sırasında el bileğini sürekli bükmek gerekiyorsa belirli aralıklarla bilek dinlendirilmeli, bileğe aşırı yük bindirmekten kaçınılmalıdır. Halı silkelemek, çamaşır sıkmak gibi eylemlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Halk arasında el uyuşması egzersizleri olarak bilinen egzersizleri yaparak el, bilek ve parmak kasları güçlendirilmelidir.

El uyuşması, karıncalanma ve his kaybı, kola yayılabilir. Kişinin yaşam kalitesinin bir hayli düşmesine yol açan bu yakınmaların kendiliğinden geçmesi beklenmeden uzman bir hekime muayene olunmalıdır. Böylece var olan rahatsızlık ilerlemeden ve şikayetler artmadan hastalık tedavi edilebilir.