Kol Şişmesi Neden Olur ve Nasıl Geçer?

Vücudun çeşitli bölgelerinde meydana gelebilen şişme şikayeti genellikle inflamasyon (iltihaplanma) veya bölgesel sıvı birikimi nedeniyle oluşan bir durumdur. Böcek ısırıkları, çeşitli hastalıklar ve travma gibi durumlar şişme ile sonuçlanabilecek diğer durumlar arasında yer alır. Kolların sürekli olarak kullanılan uzuvlar olması nedeniyle bu yapılarda meydana gelen problemler oldukça erken zamanda fark edilebilir. Kol şişmesine aynı zamanda ağrı, kolda hareket kısıtlılığı ve güç kaybı gibi belirtiler de eşlik edebilir. Kolun aniden normalden daha büyük bir görünüm kazanması endişe uyandıran bir durum olabilir. Bu durum birçok olguda yaralanma ya da tekrarlayıcı zorlanmalar gibi nedenlerden kaynaklanıyor olsa da bazı kişilerde derin ven trombozu, kemik enfeksiyonu ve selülit (cilt enfeksiyonu) gibi durumlar nedeniyle oluşan kol şişmesi ve ağrıması durumlarında acil tedavi gereksinimi doğabileceği için dikkatli olunması önerilir.

Kol Şişmesi Neden Olur?

Diğer vücut bölgelerinde olduğu gibi kol bölgesinde de hem kan dolaşımı hem de lenf dolaşımı bu bölgedeki fazla sıvının emilmesinden sorumlu yapılar olarak görev yaparlar. Venöz (toplar) damarlar, koldaki kanı toplar ve kalbe gönderir. Bir diğer dolaşım sistemi olan lenf damarları ise bu bölgedeki hücresel sıvı artığının emilmesinden sorumludur.

Bu iki dolaşım sisteminden herhangi birinde problem meydana gelmesi kol bölgesinde sıvı toplanmasına neden olarak kol altında şişme ile sonuçlanabilir. Dolaşım problemleri dışında dirsek eklemini içeren problemler de dirsekte şişlik şeklinde seyredilebilecek kol şişkinliği nedenleri arasında yer alır.

Kol şişmesinin nedenleri genel olarak şu şekilde özetlenebilir:

1) Kan Dolaşımı ile İlgili Sorunlar
Venöz dolaşımın engellenmesine neden olacak pıhtı ya da damarların basıya uğraması gibi durumlar kol şişmesi ile sonuçlanabilecek rahatsızlıklar arasında yer alır. Vücudun derin venöz damarları içerisinde pıhtı oluşması “derin ven trombozu” olarak isimlendirilir. Oluşan pıhtının bu bölgeden koparak vücudun başka yerlerine ulaşması ise “emboli” şeklinde ifade edilen durumdur.

Derin ven trombozu genellikle bacakları etkileyen bir hadise olsa da kollarda da gelişebileceği unutulmamalıdır. Üst ekstremitede derin ven trombozu tespit edilen vakalar tüm tromboz olgularının yaklaşık %4-10’unu oluşturur. Kolda derin ven trombozu gelişmesi oluştuğu tarafa göre tek kolda şişme ile kendisini gösterebilir. Kramp tarzı ağrı, dokunmakla hassasiyet, ciltte koyu renk değişikliği ve o bölgenin sıcak olarak hissedilmesi, kol şişmesine eşlik edebilecek diğer belirtileri oluşturur.

Boyunda yer alan büyük damarların baskıya uğraması da kolda şişme ve mavi renk değişikliği gelişmesine neden olabilir. Parmaklarda karıncalanma belirtisi oluşması kolda şişme nedeniyle sinirlerin de baskıya uğradığına işaret edebilir. Fazladan kaburga kemiği olması gibi anatomik anormallikler bu şekilde gelişen kol şişmesi vakalarında en sık tespit edilen nedendir.

2) Lenfatik Sistem ile İlgili Sorunlar
Kol bölgesinin lenfatik drenajında meydana gelen hasarlanmalar veya bu damarlardaki mekanik tıkanıklıklar lenfödem adı verilen kol damarlarının şişmesi ile sonuçlanabilir. Tümörler, lenf düğümleri içeren ameliyatlar ve bazı enfeksiyon durumları lenfödem gelişimini tetikleyerek kolda şişme ile kendisini gösterebilir. Meme kanserinin cerrahi tedavisinde uygulanan koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması işlemi sonrasında kişilerin kolunda şişlik meydana gelmesi sık karşılaşılan bir durumdur. Lenfödem ile meydana gelen kol şişmesi tüm kolu ve parmakları da etkileyebilen bir rahatsızlıktır.

Etkilenen bölgeye göre sol veya sağ kolda şişlik şikayeti dışında, kolda gerginlik ve ağırlık hissi oluşması, hareket açıklığının kısıtlanması, etkilenen kolda ağrı veya rahatsızlık hissi, karıncalanma ve kol derisinde kalınlaşma, lenfödem nedeniyle oluşabilecek diğer belirtiler arasında yer alır.

3) İnflamatuar (İltihabi) Durumlar
Koldan yapılan aşı uygulamaları ya da böcek ısırığı gibi iltihabi yanıtı tetikleyen durumlar kol şişmesi nedenleri arasında yer alır.


4) Travma İlişkili Kol Şişmesi Nedenleri
Kol bölgesinde çeşitli yaralanmalar sonrasında kol şişmesi meydana gelebilir. Biceps kası üst kolun ön bölgesinde yer alan halk arasında pazu olarak bilinen kastır. Bu kasın aşırı kullanılması ile oluşan biceps tendiniti (tendon iltihaplanması) veya ani gelişen kırık gibi durumlar, kolda ağrıyla birlikte etkilenen tarafta sağ veya sol kolda şişlik ile kendisini gösterebilir.

Kronik ağrı sendromu, kol bölgesinin bir travmaya maruz kalması sonrasında oluşan ağrı, şişlik, anormal sıcaklık algısı ve cilt görünüm değişiklikleri ile karakterize bir diğer kol şişmesi nedenidir.

5) Enfeksiyonlar
Kol bölgesinin cildinde veya derin dokularında meydana gelen enfeksiyonlar kol şişmesi, kızarıklığı veya bu bölgenin ısı artışı gibi belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Selülit olarak ifade edilen cilt enfeksiyonları bakterilere bağlı oluşan ve cildin derin katmanlarını etkisi altına alan rahatsızlıklardır. Genellikle alt bacak bölgesinde tespit edilen selülit enfeksiyonu, kol cildindeki çatlaklardan bakterilerin bulaşması ile üst ekstremitede de meydana gelebilir.

Selülit tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon lenf düğümlerine ve kan dolaşımına geçerek yaşamı tehdit edici bir yayılım izleyebileceği için dikkatli olunmalıdır.

Kol Şişmesi Tanısı Nasıldır?

Kol şişmesi şikayeti ile sağlık kuruluşlarına başvuru sonrasında hekimler bu durumun altında yatan nedenin aydınlatılması adına çeşitli tetkiklere başvurabilir. Ultrasonografi gibi görüntüleme yöntemleri şişlik bölgesindeki değişikliklerin görüntülenmesi için başvurulan ilk tetkikler arasında yer alır. Gerekli durumlarda bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans görüntüleme gibi ileri radyolojik tetkiklere de başvurulabilir.

Görüntüleme yöntemleri özellikle kan damarlarında meydana gelen tıkanıklıklar, kas ve doku iltihaplanmaları veya kırık nedeniyle oluşan kol şişmesi vakalarının aydınlatılmasında oldukça etkili yöntemlerdir.

Kol Şişmesi Nasıl Geçer?

Kol şişmesi tedavisi bu durumun altında yatan nedenin ne olduğuna göre değişkenlik gösterebilir. Antikoagülan (pıhtılaşma önleyici) ilaçlar, vücutta pıhtı oluşumunu engelleyen ve tekrarlayan pıhtı nedeniyle kol şişmesi yaşayan kişilere hekimler tarafından reçetelendirilen temel tedavi yöntemidir. Görüntüleme yöntemleri ile kol damarlarında pıhtı tespit edilen bazı vakalarda pıhtının eritilmesi amacıyla trombolitik ilaç tedavisi de uygulanabilir.

Anatomik anormallikler veya travma gibi nedenlerden kaynaklanan kol şişmesi vakalarında diğer tedavi yöntemlerinin etkisiz kalması halinde cerrahi uygulamalara başvurulabilir. Enfeksiyon kaynaklı şişliklerde ise antibiyotik tedavisi uygulanır.

Bir diğer kol şişmesi nedeni olan lenfatik drenajın tıkanması, masaj gibi uygulamalar ile kısmen rahatlatılabilen bir durumdur. Bu şekilde gerileme sağlanan olgularda altta yatan enfeksiyon ya da tümör varlığı için ileri araştırmalar yapılması önerilir.

Kolun kullanılırken zorlanması gibi basit nedenlerle meydana gelen kol şişmesi olgularında istirahat ve bu bölgeye yapılacak soğuk uygulamalar fayda sağlayabilir.

Kol Şişmesi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Kol şişmesi için hangi doktora gidileceği bu durumun altında yatan nedene göre değişkenlik gösterir. Kol bölgesindeki şişliğin bir travma nedeniyle oluşması halinde ortopedi uzmanı hekimler, cilt enfeksiyonu varlığında dermatoloji veya enfeksiyon uzmanı hekimler, damarsal sorunlar kaynaklı kol şişmesi olgularında ise kardiyoloji uzmanı hekimler bu sorunun çözülmesinde yardımcı olabilir. Vücudunuzun herhangi bir noktasında meydana gelen şişme durumları için dahiliye uzmanı hekimler bu durumun altında yatan nedenin aydınlatılmasında size yardımcı olabilir.

Kol şişmesi birçok farklı sorun nedeniyle ortaya çıkabilen bir problemdir. İstirahatle geçmeyen kol şişmesi durumunda veya bu şikayete farklı belirtilerin de eşlik etmesi halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden destek almanız önerilir.