Bacak uyuşması neden olur ve nasıl geçer

Uyuşma, bir kişinin vücudunun herhangi bir bölgesi ile ilgili his kaybını ifade eden şikayettir. Bu belirti vücudun sadece tek bir noktasında ortaya çıkabileceği gibi çeşitli bölgeleri aynı anda da etkileyebilir. Bacaklarda uyuşma şikayeti oldukça sık karşılaşılan bir şikayet olup nörolojik hasar veya duyusal bozukluklar gibi birçok farklı durum sonucunda meydana gelebilir. Bazı uyuşma vakaları ise inme gibi acil tıbbi müdahale gerektiren durumların habercisi olabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Bacak Uyuşması Nedir?

Bacak uyuşması genellikle uzun süreli üzerine oturma veya bacak bacak üzerine atma gibi eylemlerden sonra ortaya çıkan, sinirler üzerindeki baskı veya kan akışının kesintiye uğramasından kaynaklı rahatsız edici bir şikayettir. 

Bu basit nedenler dışında önemli sağlık sorunları da bacaklarda uyuşmaya neden olabileceği için bilinçli olunması önerilir. Uzun süreli uyuşmalar ve bu hisse karıncalanma şikayetinin eşlik etmesi multiple skleroz (MS), diabetes mellitus (şeker hastalığı), periferik arter hastalığı gibi damar hastalıkları veya fibromiyalji gibi ağrı sendromlarının belirtisi olabilir. 

Bacakta ortaya çıkan uyuşma şikayeti uyluk bölgesinde, baldırda veya bacağın tamamında meydana gelebilir. Uyuşma ile birlikte bazı kişilerde kas güçsüzlüğü veya bacak hareket fonksiyonlarında bozulma gibi şikayetler de eşlik edebilir. Bu belirtilere ek olarak karıncalanma, yanma ve dokunma ile hassasiyet gibi diğer belirtiler de uyuşma belirtisi ile oluşabilecek şikayetler arasındadır. 

Bacak Uyuşması Neden Olur?

Bacak uyuşması genellikle kişinin uzun süreli aynı pozisyonda kalmasından kaynaklanan geçici bir durum olarak ortaya çıkar. Ancak uzun süreli devam eden ve geçmeyen bacak uyuşması şikayeti önemli bir sağlık sorunun belirtisi olabilir. 
 

• Şeker Hastalığı
  Şeker hastalığının seyri sırasında bireylerde diyabetik nöropati olarak adlandırılan bir durum ortaya çıkabilir. Sürekli yüksek düzeyde kalan kan şekeri zaman içerisinde sinir liflerine zarar vererek vücudun çeşitli bölgelerinde his kaybı ve uyuşma gibi şikayetlere neden olabilir. Şeker hastalığı ile oluşan bacakta his kaybı şikayeti genellikle bacak ve ayaklarda başlar ve ardından vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir.
• Bel Bölgesi Problemleri ve Siyatik
  Fıtık gibi bel bölgesi problemleri omurilikten çıkan ve bacaklara giden sinirlerin sıkışmasına neden olarak duyusal problemler gelişimine neden olabilir. Siyatik siniri bel bölgesinden çıkarak bacak boyunca devam eden oldukça uzun bir sinirdir. Bu siniri ilgilendiren problemler omuriliğin hangi tarafının etkilendiğine göre sol veya sağ bacak uyuşması, karıncalanması ve kaslarda güçsüzlük gibi şikayetlere neden olabilir. 
• Tarsal Tünel Sendromu
  Tarsal tünel, bilek bölgesinin iç kısmında yer alan dar bir kanal yapısıdır. Bu bölgeden geçen sinirin kanal içerisinde sıkışması, ezilmesi veya hasarlanması sonucu oluşan tarsal tünel sendromu kişilerde bacak uyuşması ve ağrısı, karıncalanması veya yanması gibi şikayetlere neden olabilir.
• Periferik Arter Hastalığı
  Periferik arter hastalıkları, vücutta ekstremite ve organların beslenmesinden sorumlu olan damarlarda daralma ile seyreden ve dolayısıyla kan akışının kesintiye uğramasına neden olan rahatsızlıklardır. Bacaklar, bu hastalıklar nedeniyle en sık etkilenen uzuvlar arasındadır.
  Periferik arter hastalığı olan kişiler merdiven çıkma ya da yürüme gibi eylemler sırasında bacak ve kalça bölgelerinde ağrı ve kramp gelişimi gibi belirtilerden yakınırlar. Bazı kişilerde ise periferik arter hastalığı sonucunda bacaklarda uyuşma ve güçsüzlük gibi diğer belirtiler de oluşabilir. Tipik olarak bu rahatsızlığı olan kişilerde belirtilerin ortaya çıkması ile kişilerin dinlenmesi şikayetlerde hafifleme ile sonuçlanır. 
• Fibromiyalji
  Fibromiyalji, vücut genelinde ağrı ve rahatsızlık hissi oluşması ile karakterize kronik bir durumdur. Bu rahatsızlığı bulunan bazı kişiler el ve bacaklarında uyuşukluk şikayetinden de yakınabilirler. Herhangi bir neden olmadan gündüzleri ve uyku sonrasında belirgin katılık gelişmesi, kronik yorgunluk, hafıza gibi bilişsel işlevlerdeki problemler ve huzursuz bacak sendromu, fibromiyalji rahatsızlığı bulunan bireylerde oluşabilecek belirtiler arasında yer alır.
  Genel olarak fibromiyaljisi olan kişilerde oluşan şikayetler vücudun birçok bölgesinde ve en az 3 ay süredir devam eden belirtilerdir. Bacaklarda uyuşma şikayetine ek olarak vücudun diğer bölgelerinde uzun süredir devam eden ağrı şikayeti olan kişilerde olası tanılar arasında fibromiyaljinin de değerlendirilmesi önerilir.
• Multiple Skleroz (MS)
  Multiple skleroz hastası bireylerde duyusal sinirlerdeki hasardan kaynaklanan uyuşma şikayeti ortaya çıkabilir. MS hastalığı ile oluşan uyuşma şikayeti genellikle kısa süreli ortaya çıkan bir durum olsa da uzun süremesi halinde kişiyi normal aktivitelerini yapmaktan geri koyabilir.
• İnme 
  İnme gibi yaşamı tehdit edici durumlar beyin hasarına neden olarak sinir hücreleri arasındaki iletişimi bozucu etki gösterebilir. Bu durumun gelişmesini takiben geçici veya uzun süreli olarak bacakta uyuşma şikayeti meydana gelebilir.
• Postür 
  Postural (duruş) kaynaklı oluşan bacak ağrısı sinir veya damarlar üzerinde baskı oluşmasından kaynaklanan geçici bir bacakta uyuşma nedenidir. Transient parestezi olarak isimlendirilen postüral kaynaklı üst bacak uyuşması aynı zamanda bu şikayetin oluşmasındaki en sık nedendir. Bacak bacak üstüne atma, uzun süreli oturma, ayağın üzerine oturma, oldukça dar pantolon, çorap veya ayakkabı giyme gibi alışkanlıklar sonucunda postüral kaynaklı bacak uyuşması meydana gelebilir. Uygun olmayan pozisyonlarda uyunması halinde uyurken bacak uyuşması şikayeti de ortaya çıkabilir.
• Travma 
  Bel bölgesinden başlayarak kalça, bacak, ayak bileği ve ayak bölgesinde oluşan yaralanmalar sinir hasarına neden olarak bacakta uyuşma ile sonuçlanabilir. Egzersiz veya travma sırasında oluşan kas zorlanmaları ağrı şikayetine ek olarak etkilenen bölgeye göre değişmekle birlikte sağ veya sol bacak uyuşması şikayetine de neden olabilir.
   

Bacak Uyuşaması Nasıl Geçer?

Bacak uyuşması tedavisi bu durumun altında yatan duruma göre değişkenlik gösterir. Psikolojik bacak uyuşması vakalarında ya da fibromiyalji kaynaklı bacak uyuşmalarında antidepresan türevi ilaçlar etkili olabilir. İnflamatuar (iltihabi) durumlarda kortikosteroid türevi ilaçlara başvurulurken, MS veya diyabetik nöropati gibi sinir hasarı kaynaklı uyuşma şikayetinin tedavisinde gabapentin ve pregabalin içeren ilaçlar reçetelendirilebilir.

Medikal tedaviye ek olarak “bacak uyuşmasına ne iyi gelir” sorusuna yanıt teşkil eden evde yapılabilecek çeşitli uygulamalar da mevcuttur. İstirahat, ilgili bölgeye masaj yapılması, uyku düzeninin sağlanması, dengeli ve sağlıklı bir beslenme programına uyulması ve alkol tüketiminin sınırlandırılması veya sonlandırılması gibi uygulamalar bacakta uyuşma şikayetinin kontrolünde etkili olabilecek yöntemler arasında yer alır. 

Uyuşan bölgede aynı zamanda künt bir ağrı hissinin oluşması, bu ağrının bacaktan kasığa doğru yayılması, yürüme ve konuşma zorluğu gibi ağır şikayetlerin eşlik etmesi halinde acil tıbbi müdahale gereksinimi olabileceği için bilinçli olunmalıdır.

Bacak Uyuşması Tedavisi için Hangi Bölüme Gidilir?

Bacak uyuşması için gidilecek bölüm uyuşma şikayetinin kaynaklandığı rahatsızlığa bağlı olarak değişkenlik gösterir. MS ve diğer sinirler ile ilgili problemlerde nöroloji uzmanı hekimler, ileri derecede fıtık ve beyin yapıları ile ilgili rahatsızlıklarda beyin ve sinir cerrahisi hekimler, travma veya fibromiyalji kaynaklı hastalıklarda ise fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı hekimler yardımcı olabilir. 

Bacakta ve ayaklarda uyuşma şikayeti oldukça sık görülen bir belirti olup uzun süreli devam etmesi halinde altta yatan çeşitli sağlık problemlerine işaret ediyor olabileceği için sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden destek alınması önerilir. Özellikle uyuşma belirtisinin herhangi bir belirgin nedenden kaynaklanmaması, sık sık ortaya çıkması, uzun süreli devam etmesi, ağrılı olması ve günlük aktiviteleri kısıtlayıcı şekilde seyretmesi halinde sağlık kuruluşlarına başvurulması önerilir.