Çocuk ve Bebeklerde Aşı Takvimi

Hastalık yapan mikroorganizmanın (virüs, bakteri) hastalık yapma etkisini ortadan kaldırarak ya da hastalık yapma etkisini zayıflatarak sağlam kişilere verilmesine aşı denir. Böylelikle kişi bu etkenle tekrar karşılaştığında hızlıca savunma oluşturacak, etkenin oluşturacağı hastalığı geçirmeyecek ya da zayıf atlatacaktır. Ülkemizde T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmiş, bebeklik döneminden itibaren temel sağlık hizmeti olarak uygulanan bir aşı takvimi vardır. Yenidoğanın büyüme ve gelişmesi takip edilirken aşıları da düzenli olarak yapılır.  
 

• 1 yaşına gelen çocukların en az %90' ının aşılanması,
• Yenidoğan tetanozun ortadan kaldırılması,
• Kızamık hastalığının ve bu hastalığa bağlı ölümlerin azaltılması,
• Çocuk felcinin yeryüzünden silinmesidir.
   

Aşılar Nasıl Etki Gösterir?

Aşılar içerdikleri zayıflatılmış ya da ölü mikroorganizmalarla bağışıklık sistemi yanıtını oluşturmaktadır. Aşılardan tam sonuç alınması için uygun yaşlarda ve uygun dozda yapılmaları gerekir.
 

Yenidoğan Aşılarının Yararları Nelerdir? Aşılama Takvimi Nedir?

Aşılar zayıflatılmış virüs veya bakteri içerirler. Amaç bu bakteri ve virüsleri bağışıklık sistemine tanıtmak, daha sonra karşılaştığında hızlı tepki vermesini sağlamaktır. Aşılar kol veya bacağa uygulanabilir. Bazı aşılar ağızdan, bazıları kas içine bazıları ise deri altına yapılır. 

Aşılar doğumdan hemen sonra başlar ve ilköğretimin sonuna kadar devam eder. Sağlık Bakanlığı programında olan aşılar Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz yapılmaktadır. Temel sağlık birimleri haricinde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanları da aynı aşı programını takip eder. 
 

• 1. Ay: Aşı takvimine uygun olarak Hepatit B aşısının ikinci dozu uygulanır.
• 2. Ay: Bebek rutin kontrolü sırasında BCG (Verem aşısı), KPA ve 5'li karma aşı yapılır. Bazı bebeklerde verem aşısının yapıldığı yerde ufak bir iz oluşabilir. Karma aşı bebeği difteri, yeni doğan tetanozu, boğmaca, çocuk felci ve bebeklerdeki beyin zarı iltihabına (menenjit) karşı korumak için yapılır. KPA, konjüge pnömokok aşısı bebekleri menenjit, orta kulak iltihabı ve zatürreye karşı korumak için yapılır.
• 4. Ay:  5'li karma aşı ve KPA aşıları yapılır.
• 6. Ay:  Hepatit B aşısı, 5'li karma aşı ve KPA uygulanılır. Ayrıca ağızdan canlı çocuk felci aşırısı verilir. 
• 12. Ay: KPA'nın son dozu, kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK) ve suçiçeği aşıları yapılır. 
• 18. Ay: 5'li karma aşı, ağızdan canlı çocuk felci ve hepatit A (sarılık) aşıları yapılır. 
• 24. Ay:  Hepatit A aşısı tekrarlanır.
• İlkokul 1. Sınıf: KKK ve 4’lü karma aşı pekiştirme dozları yapılır.
• İlkokul 8. Sınıf: Tetanoz pekiştirme dozu yapılır.

Bebek ve Çocuklarda Rutin Aşı Takvimi Dışındaki Aşılar Nelerdir?

Sağlık Bakanlığı'nın rutin aşılama programı dışında olan özel aşılar vardır. Bunlar: 

• Bebek ve çocuklarda ishali engellemek için Rota virüs aşısı.
• Beyin zarı iltihaplanmasını engellemek için meningokok aşısı.
• Genital siğiller ve ileri yaşta rahim ağzı kanseri gelişimini engellemek için HPV aşısı.
• Grip aşısı.

Rota aşısı 2-3 aylıkken başlanır, aşı markasına göre 2-3 doz yapılabilir. 6. aya kadar rota aşılamasının bitmesi gerekir. 

Meningokok aşısı eskiden beri var olan bir aşı olmasına rağmen son yıllarda bebeklere uygulanabilecek formları üretilmiştir. Meningokok hastalığı ağır, sakat bırakıcı ya da öldürücü bir bakteriyel hastalıktır. Hastalık özellikle 1 yaşın altındaki çocuklarda daha sık ve ağır seyreder. Pek çok gelişmiş ülkede aşı rutin aşı programındadır. Ülkemizde özel aşı olarak yapılmaktadır ve 2. aydan itibaren önerilmektedir. Meningokok aşısının doz sayısı bebeğin ayına göre değişebilir.

HPV aşısı 9 yaşından itibaren kız çocuklarına yaptırılabilir. HPV yüksek oranda rahim ağzı kanseri gelişimi ile ilişkili olduğu için bu aşı aşılama takvimine alınmıştır.

Grip aşısı influenza virüsüne karşı geliştirilmiş bir aşıdır. Özellikle astım, kronik kalp hastalığı, bağışıklık sistem yetersizliği ve doğumsal kalp hastalığı olan çocuklara önerilir. 
 

Aşıların Yan Etkileri Nelerdir?

Aşıların bazı yan etkileri olabilir. Aşılardan sonra görülen yan etkiler hayatı tehdit edici değildir. 

• Ateş en sık görülen yan etkidir. Ateş genellikle 12-24 saatte ortaya çıkar. Çoğu vaka da ateş 38,2°C'nin üzerindedir. 
•  Aşı yerinde şişlik ve ağrı, 
• Uyku hali, 
• Huzursuzluk
• İştahsızlık diğer görülebilen belirtilerdir. 
• · Hepatit aşılarından sonra enjeksiyon yerinde hassasiyet ve ateş görülebilir. 
• Kızamıkçık aşısı sonrası çok az bir oranda ( %0,5) eklem ağrısı oluşabilir.
• DBT aşısı sonrası uygulama alanında kızarıklık ve şişlik oluşması sıktır.
• Suçiçeği aşısı sonrası %7 çocukta aşıyı takip eden ay içinde hastalığın döküntüsüne benzer 2-5 adet döküntü görülebilir. 
• Grip aşısından 12-24 saat sonra uygulama yerinde kızarıklık, şişlik, hassasiyet ve genel olarak halsizlik, ateş ve kas ağrısı görülebilir.

Bebeklik ve çocukluk çağı aşı takvimi ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilir ya da 444 0436 numaralı telefonu arayabilirsiniz.