Çocuğunuz Ateşlendiğinde Ne Yapmalısınız?

Çocuğunuz ateşlendiğinde hemen telaşa kapılmayınız. Çoğu zaman ateş endişeye neden olması gereken bir durum değil. Yanaklar kıpkırmızı, gözler küçücük, alın cayır cayır yanıyor, ama buna karşı eller ve ayaklar daha serin.

Çocukta Ateş ve Ateşli Çocuğa Yaklaşım

Vücut, enfeksiyonlara (bakteri ve virüsler) ateş ile cevap verebilir. Çoğu zaman da ateş daha sonra gelecek olan bir hastalığın ilk belirtisi de olabilir. 39 - 40 derecelik ateşte dolaşım sistemi uyarılır ve bununla birlikte bağışıklık sisteminin savunma mekanizması devreye girer. Virüsler ve bakteriler öldürülür veya çoğalmaları engellenir. Anne - babalar için önemli olan şunu bilmeleri: Ateşin yüksekliği hastalığın ciddiyeti hakkında bilgi vermez. Ateş, vücudun savunma mekanizmasının çalıştığının bir göstergesidir.

Ateş Nedir? Neden Çıkar?

Ateş, vücut ısısının günlük periyodik değişimin üzerine çıkmasıdır. Vücut ısısı ölçümün yapıldığı zaman, ölçüm yapılan vücut bölgesine, günün hangi saatinde ölçüldüğüne ve kişinin yaşına göre değişir. Örneğin sabah ile akşam arasında ölçülen ısı, koltuk altı veya alından  ölçülen ısı veya  egzersiz, aşırı giyinme, sıcak hava, sıcak yiyecek ve içeceklerden sonra ölçülen ısı farklı olabilir.
 

• Kalp atışı hızlanır. 
• Daha hızlı nefes alıp verilir.
• Ateş yükseldiğinde titreme nöbetleri hissedilir.
• Çoğu zaman aşırı derecede terleme vücut ısısının düşmesine öncülük eder ve aynı zamanda iyileşmenin göstergesi olarak kabul edilir.

Çocuklarda Ateş Ölçümü Nasıl Yapılır?

Evdeki ecza dolabınızda mutlaka bulunması gereken araçlardan biri ateş ölçerdir (derece). Çünkü çocukların vücut ısısını elinizi alnına koyarak anlayamazsınız.

Doğru ölçüm nasıl yapılmalı? Ağızdan mı, koltukaltından mı, makat veya kulaktan mı?

Araştırmalar, çocukların en çok kulaktan yapılan ölçümden hoşlandıklarını gösteriyor. Uzmanlar ise makat yolunu tercih ediyor. Çünkü en kesin sonuçlar makattan (popodan) ölçüm ile elde edilebilmektedir.

Makattan ölçüm: En emin yoldur. Ateş ölçerin ucuna bir miktar yağ sürünüz. Çocuğu yan yatırıp dizlerini hafifçe bükünüz. Dijital bir ateş ölçerle 30 saniye boyunca vücut ısısını ölçünüz. Ölçüm esnasında çocuğu oyalayınız. Elde edeceğiniz sonuç koltuk altında alınandan yarım derece daha yüksek olacaktır.

Ağızdan ölçüm: Yaşça daha büyük çocuklar için uygundur. Ateş ölçer 2 - 3 dakika dilin altında veya yanak boşluklarında tutulmalı. Değerler makattan alınanlara göre yarım derece daha düşük olacaktır. Kırılma riskini önlemek için normal termometre ile ölçüm yapmayınız. Dijital ateş ölçerler daha pratiktir.

Koltukaltı ölçümü: Çok yaygın bir yöntem olmasına rağmen güvenirlik oranı düşüktür. Ayrıca çok hareketli çocuklar için de uygun olmayan bir yöntemdir, çünkü ölçüm en az 3 dakika sürer. Buradan yapılan ölçümün sonucu makattan yapılanla karşılaştırıldığında yaklaşık olarak 1 derece daha düşüktür. Büyük çocuklarda yöntemi denemek istiyorsanız, ölçerin ucunu koltukaltına yerleştiriniz ve çocuğun ölçeri kolu ile sıkıştırmasını sağlayınız. Koltukaltı ve ateş ölçerin kuru olmasına dikkat ediniz.

Kulaktan ölçüm: Minikler için en ideal yöntem kulak için özel termometrelerdir. Üstelik hızlı sonuç vermesi nedeniyle sevilen bir ölçüm biçimidir. Önemli olan doğru pozisyonu bulmaktır. Kulağın üst kısmını biraz yukarı çekerek ateş ölçerin kulak zarına yaklaşmasını sağlamalısınız. Çıkan sonuç makattan alınan değerin yarım derece altındadır. Bebek ölçüm öncesinde sıcak bir yastığın üzerinde yatmış ise çıkan sonuç doğru olmayabilir. Böyle bir durumda yarım saat kadar beklemekte yarar vardır.

Çocuklar Ne zaman Ateşli Olarak Kabul Edilir?

Yenidoğan döneminden on sekiz yaşına kadar bütün çocukluk çağında vücut sıcaklığı ölçüldüğünde (makattan) 38 santigrat derece veya üzerinde saptanmışsa bu çocuklar ateşli olarak kabul edilir.

Ateş ölçümünde, vücut öz sıcaklığına (hipotalamustaki kanın sıcaklığı) en yakın sıcaklık makattan ölçülür. Fakat özellikle yenidoğanlar olmak üzere dört yaşından büyük çocuklarda önerilmez.

Makatın yaralanmasına neden olabilir, ölçümü zordur ve aynı derecenin başkasına kullanılması hastalık bulaşmasına yol açabilir.

Yenidoğanlarda (4 haftaya kadar) koltuk altı, 4 hafta beş yaş arası koltuk altı veya kulaktan ölçüm kolay, kabul edilebilir ve çabuk sonuç alındığı için önerilir.
·
Daha büyüklerde ağızdan ölçüm yapılabilir. Ağızdan ve koltuk altı ölçümü makattan ölçüme göre düşüktür (0,5-1 derece).

Kulaktan ölçüm ise makattan ölçüme yakındır. Ateş ölçümü günde 6-8 kez yapılabilir. Sık ölçüm çocuklarda huzursuzluğa neden olur.

Çocuk Ne Zaman Doktora Götürülmelidir?

Vücut ısısı makattan ölçüldüğünde 38 derecenin üstündeyse ateşten söz edilebilir. Uzmanların vücut ısısı yorumları:

37,5 - 37,9 derece=  Vücut ısısında yükselme 
38,0 - 39,4 derece=  Ateş 
39,5 - 40,0 derece=  Yüksek ateş 
40,5 derece ve sonrası= Hayati tehlike 

Çocuklarda En Sık Ateş Yapan Nedenler Nelerdir?

Çocuklarda en sık ateş nedeni enfeksiyonlardır.

• Üst solunum yolu hastalıkları (grip, boğaz enfeksiyonu, krup),
• Alt solunum yolu infeksiyonu (zatürre, bronşit),
• İdrar yolu enfeksiyonu,
• Bağırsak enfeksiyonları,
• Menenjite (beyin zarlarının iltihaplanması) neden olabilen tüm virüslerin veya bakterilerin neden olduğu hastalıklar olabilir.

• Sıvı kayıpları,
• Süt çocuğunda diş çıkarma,
• Aşı yapılma öyküsü,
• Genetik hastalıklar (ailevi akdeniz ateşi),
• Tiroid hastalıkları için kullanılan ilaçlar. 
• 5 günden fazla süren ateşte Kawasaki hastalığı akla gelebilir. 
• 15 günden fazla süren ateşte tüberküloz, birçok kanser türleri ön tanıda düşünülür.

Çocuklarda Ateş Yükseldiğinde Neler Yapılmalıdır?

• Öncelikle ortamın sıcaklığını kontrol edilmeli ve çocuk soyulmalıdır.
• Ateş düşürücü verilmelidir.
• Böyle durumlarda hekimler içeriği parasetamol veya ibuprofen içeren ilaçları öncelikle tercih ederler. 
• Ateşin odak noktaları olan ve insan vücudunda ateşin algılama noktalarına (koltuk altı, kasık bölgesi ve alın) ılık su (soğuk su ve buzlu su veya sirkeli su değil) uygulanmalıdır.
• Ateş düşürücü ilaç verildikten sonra bol su içirilmelidir. Yarım saat - 45 dakikada ateş düzeyi azalmıyorsa ılık su ile banyo veya sadece başı yıkanabilir. Yıkanma sırasında titremeleri olursa giydirilmelidir.
• İlaçların etkisi 1-2 saat içinde çıkar. Ateş tekrar ölçülmeli ve ateş halen yüksek ise ilaç dozu tekrarlanmalıdır. 
• Doz tekrarlamasına rağmen ateş yüksek seyrediyorsa veya 
• Ateş dirençli bir şekilde devam ediyorsa ve 3 günden fazla sürdüyse çocuk mutlaka hekime götürülmelidir.
• Ateş ile birlikte ek şikayetler varsa (ishal, kusma, boğaz ağrısı, öksürük gibi) hekime başvurulmalıdır.