Asperger Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Doktor Hans Asperger tarafından teşhis edilen Asperger sendromu, günümüzde teknik olarak tek başına bir tanıyı ifade etmemektedir. Otizm spektrum bozukluğu adı verilen daha geniş bir kategorinin parçasıdır. İlgili sağlık sorunları bazı belirtileri de paylaşır. Ancak halen Asperger sendromu terimi yaygın olarak kullanılır. Asperger sendromu özellikleri belirgindir. Onlardan biriyle tanıştığınızda, diğer insanlar kadar zeki, ancak sosyal becerilerde zayıf olduklarını anlarsınız.

Asperger Sendromu Nedir?

Asperger sendromu (AS), otizm spektrum bozuklukları olarak gruplandırılan nörolojik bozukluklardan biridir. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde görülebilir. 

• Sosyal etkileşimde güçlük çekme
• Tekrar eden davranışlarda bulunma
• Kurallara ve rutinlere koşulsuz uyma

Genellikle, Asperger sendromu tanısı konulan bireyler normal veya normalin üzerinde bir zekaya sahip olur. Dolayısıyla, bu sendroma sahip kişiler çoğunlukla standart sınıflarda eğitim görebilir ve yetişkinler iş sahibi olabilir.

Asperger sendromu tam olarak iyileştirilemez. Erken teşhis ve müdahale ile, sendromlu çocuk daha kolay sosyal bağlantılar kurabilir, potansiyellerine ulaşabilir ve üretken bir yaşam sürebilir.

Asperger sendromunun otizmden farklılığı, dile ve bilişsel gelişime dayanır. Asperger sendromu olan bireyin konuşmaya başlama dönemi ve konuşma şekli, otizmli bireye göre normaldir. İlgi alanları hakkında da oldukça konuşkandırlar.

Asperger Sendromu Belirtileri Nelerdir?

“Asperger sendromu nasıl anlaşılır?” diye bakıldığında belirtilerin kişiden kişiye farklılık gösterdiğini görürüz. Ancak Asperger sendromlu çocuklar genellikle bir ilgi alanına saplantılı bir şekilde odaklanırlar. Örneğin trenlere veya dinozorlara çok fazla ilgi gösterebilirler. Bu ilgi, yaşıtlarıyla ve yetişkinlerle tek taraflı konuşmalara yol açabilir. Asperger sendromlu çocuk, karşısındaki kişinin, konuşma konusunu değiştirme girişimlerinin farkına varmaz. Bu durum, çocukların sosyal etkileşimlerde zorluklar yaşamalarının nedenlerinden biridir.

Asperger sendromlu çocuklar mimikleri ve beden dilini çözemezler. Diğer insanların duygularını anlamakta zorlanırlar. Başkalarıyla konuşurken göz temasından kaçınma eğilimi gösterirler.
Asperger sendromlu çocuklar tekdüze konuşur ve genelde birkaç yüz ifadesi sergilerler. Ayrıca, bulundukları yere uyum sağlamak adına, seslerini ne zaman alçaltmaları gerektiğini bilemezler.
Asperger sendromlu çocuklar, koşma ve yürüme gibi temel becerilerde de bazı sorunlar yaşarlar. Bu çocuklar koordinasyon eksikliği sebebiyle, tırmanmak veya bisiklete binmek gibi tempolu aktiviteler yapamazlar.

Yetişkinlerde Asperger sendromu belirtileri üç bölüme ayrılır:

• Tekrarlayan davranışlar: Tekrarlayan davranışlarda bulunmak, Asperger sendromunun yaygın bir belirtisidir. Her sabah işe gitmeden önce aynı şeyi yapmak, bir nesneyi belirli sayıda döndürmek bunlara örnektir.
• Duygusal sorunları anlayamama: Asperger sendromlu yetişkinler, keder veya hayal kırıklığı gibi sosyal ve duygusal sorunları yorumlamaları istendiğinde zorluk yaşarlar.
• Birinci şahıs odaklı olma: Asperger sendromlu yetişkinler dünyayı başka bir kişinin bakış açısından görmekte zorlanırlar. Eylemlere, sözlere ve davranışlara empati duyamazlar.
• Abartılı duygusal tepkiler verme: Her zaman kasıtlı olmasa da, Asperger sendromlu yetişkinler bazı değişikliklerle başa çıkmak için duygusal patlamalar yaşarlar.
• Duyusal uyaranlara anormal tepkiler verme: Örnek olarak insanlara veya nesnelere aşırı derecede dokunmak, karanlıkta olmayı tercih etmek veya kasıtlı olarak nesneleri koklamak sayılabilir.

• Sosyal zorluklar: Asperger sendromu olan insanlarla küçük sohbetler yapamayabilirsiniz.
• Konuşma zorlukları: Asperger sendromlu yetişkinler için ses tonunu ayarlamak oldukça zordur.
• Olağanüstü sözel beceriler: Asperger sendromlu yetişkinlerin tipik ve güçlü sözel becerileri olabilir. Özellikle ilgi alanlarındaki kelime bilgisi çok fazladır.
• Ortalamanın altında mimik okuma becerisi: Asperger sendromlu yetişkinler, el hareketleri, yüz ifadeleri veya vücut dili gibi sözlü olmayan iletişimde çok zorlanırlar
• Göz teması yoksunluğu: Başka biriyle konuşurken göz teması kuramazlar.

• Sakarlık
• Takıntı

Asperger sendromu dereceleri yoktur. Asperger sendromuna eşlik eden psikolojik sorunlardan kaynaklı olarak, bireyin günlük hayatı daha az ya da daha çok etkilenir.

Asperger Sendromunun Nedenleri Nelerdir?

Beyindeki değişik durumlar, Asperger sendromu belirtilerinin çoğundan sorumludur. Bununla birlikte, bu değişikliklere neyin sebep olduğu kesin olarak belirlenememiştir.

Genetik faktörler, kimyasallar veya virüsler gibi çevresel toksinlere maruz kalma, bozukluğun oluşmasına katkıda bulunanlar olarak tanımlanır. Erkeklerde Asperger sendromu  gelişmesi, kızlardan daha olası bir durumdur.

Asperger Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Çocuğunuzda bu sendromun olup olmadığını belirleyebilecek, tek bir Asperger sendromu testi yoktur. Çoğu durumda, ebeveynler gelişimsel ve davranışsal gecikmeler veya zorlukları gözlemleyip bildirirler. Çocuğunuz okul çağındaysa, öğretmeni de gelişimsel sorunları fark edebilir. Bu sorunları doktorunuza bildirmeniz gerekir.

• Dil gelişimi
• Sosyal etkileşim
• Konuşurken yüz ifadesi
• Değişime karşı tutumu
• Motor koordinasyon ve motor becerileri

Asperger sendromu teşhisi için özel tek bir test olmadığı için, birçok hastaya dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi yanlış teşhis konulabilir. Doğru teşhis için çocuğun iyi değerlendirilmesi gerekir.

Yetişkinlerde Asperger Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Günümüzde, yetişkinlerde Asperger sendromunu teşhis edebilecek tek bir özel test veya teknik bulunmaz. Asperger sendromu veya başka bir bozukluk olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilecek bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşülmelidir. Sosyal ve fiziksel sorunlar, depresyon ve hiperaktivite durumlarının yaşanması, Asperger sendromunu teşhis etmede önemli kriterlerdir.

Asperger Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Asperger sendromu tedavisi henüz kesin olarak yoktur. Bununla birlikte, bozukluğun belirtilerini azaltabilecek yöntemler vardır.

İlaçlar genellikle, sinirliliği, hiperaktiviteyi, tekrarlayan davranışları, ajitasyon ve uykusuzluğu azaltmak için kullanılır. Böylelikle sorunlu davranışlar kontrol altına alınmış olur.

Bunlara ilave olarak, iletişim becerilerini, duygusal  ve sosyal etkileşimi geliştirebilecek çeşitli yöntemler de vardır. 

• Sosyal beceri kazanmaya yönelik eğitimler
• Konuşma ve dil becerisi terapileri
• İş terapileri
• Fizik tedavi
• Bilişsel davranışçı terapi
• Mesleki terapi

Otizmi olan çoğu yetişkin tam zamanlı, başarılı işler yapabilir. Bununla birlikte, bu sendroma sahip bazı kişiler kariyerle ilgili zorluklarla karşılaşabilir. Mesleki bir terapist, başarı elde etmeye ve karşılaşılan sorunlara çözüm bulmaya yardımcı olur. Ebeveynler de çoğunlukla terapi almaktadır. Ebeveyn eğitimi, Asperger sendromlu bir çocuk yetiştirmenin getirdiği zorluklarla başa çıkmaya destek olur.

Asperger Sendromu ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.