Depresyon Nedir? Depresyon Belirtileri ve Tedavisi

Depresyon kalıcı bir üzüntü, mutsuzluk ve ilgi kaybı durumudur. Psikolojik hastalıklar arasında sık görülen depresyon, kişilerin günlük işlerini yerine getirmelerinde ciddi zorlanmalara yol açabilir. Depresyon zihinsel, duygusal, fiziksel sağlığı etkileyen bir dizi belirtilerle kendini gösterebilir. Depresyon ilaçlar, terapiler, yaşam tarzı değişiklikleriyle tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Yazının devamında ‘‘Depresyon ne demek?, Depresyon tedavisi nasıl olur?’’ gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Depresyon Neden Olur?

Depresyon uzun süreli devam eden üzüntü, mutsuzluk ve öfkeyle karakterize bir duygudurum bozukluğudur. Kişiler kendini devamlı olumsuz ruh hali içinde hissedebilir ve günlük yaşamları sekteye uğrayabilir. Bu durumun sebebi ise tam olarak belirlenmemekle birlikte birçok faktörün etkili olabileceği düşünülür. Depresyonun yaygın olarak görülen nedenlerinden bazıları şunlardır:

• Beyin kimyası: Nörotransmitterler (serotonin, norepinefrin ve dopamin vb. maddeler) beyinde doğal olarak yer alan ve birçok zihinsel, bilişsel işlevi yerine getirilmesinden sorumlu maddelerdir. Nörotransmitterlerin değişikliği veya eksikliği durumu depresyon nedeni olabilir.
• Biyolojik yatkınlık: Aile yakınlarında depresyon veya diğer duygudurum bozuklukları olan kişilerde depresyon yatkınlığı olabilir. Ayrıca beynin ön lobunun daha aktif olması gibi bazı beyin kimyasalı farklılıkları da depresyon nedeni olabilir.
• Hormonal değişiklikler: Kadınlarda meydana gelen bazı hormonal değişimler sebebiyle depresyon gelişebilir. Bunlar doğum kontrol ilaçlarının kullanımı, lohusalık veya menopoz olabilir. Ayrıca tiroid hastalığı da depresyona sebep olan diğer hormonal durumlar arasında yer alabilir.
• Tıbbi durumlar: Ciddi bir hastalık varlığı veya kronik bir rahatsızlık depresyona neden olabilir. Örneğin, parkinson hastalığı, felç, kalp krizi, kronik ağrı, kanser veya uykusuzluk sorunu depresyona sebep olan tıbbi durumlardan sayılabilir.

Depresyon sebepleri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve bu duruma birden fazla etki edebilir.
Depresyonun nedenlerinin belirlenmesi için kişisel bir değerlendirme gerekir.

Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Depresyon belirtileri ve şiddeti kişilerin yaşına, cinsiyetine göre farklılık gösterebilir. Depresyonlu birçok kişi genel olarak rutin yaptığı işleri yapmak istemeyebilir ve genellikle mutsuz görünür. Depresyon belirtileri genel olarak ruhsal ve fiziksel olarak ayrılabilir ve şu şekilde açıklanabilir:
Depresyon Ruhsal Belirtileri
Depresyonun ruhsal belirtileri kişilerin duygusal ve zihinsel işlevlerini etkileyen özellikte olabilir. Depresyonun ruhsal belirtileri şu şekilde açıklanabilir:

• Sürekli olan üzüntü, mutsuzluk, hüzünlü bir hâl
• Endişe ve karamsarlık
• Değersizlik, yetersizlik hissi öz benlik sorunları
• Kızgınlık, öfke ve sinirlilik
• Eskiden keyif alınan şeylerden artık keyif alamama
• Huzursuzluk, rahatsızlık, ajitasyon
• Enerji azalması, yorgunluk
• Algı, konsantrasyon eksikliği ve odaklanma sorunları
• Hafızada ve karar vermede zorluk
• İçe kapanma, sosyal geri çekilme
• İntihar düşüncesi

Depresyon Fiziksel Belirtileri
Depresyonun fiziksel belirtileri vücudun genel sağlığını ve işlevselliğini etkileyen türden olabilir. Belirtiler, depresyonun yalnızca ruhsal değil aynı zamanda fiziksel bir rahatsızlık olduğunu da gösterebilir. Depresyonun fiziksel belirtilerinden bazıları şunları içerebilir:

• Konuşma ve hareket etmede yavaşlık
• Geç uyuma, erken kalkma veya uyuyamama gibi uyku sorunları
• İştah değişiklikleri ve kilo sorunları
• Belli bir nedeni olmayan baş ağrısı, sırt ağrısı, kramplar ve vücut ağrıları
• Bulantı, ishal, kabızlık gibi sindirim sorunları
• Cinsel işlev bozuklukları

Depresyonun hem ruhsal hem fiziksel belirtileri kadın, erkek, çocuk ve ergenlerde farklı şekilde ortaya çıkabilir. Depresyon belirtileri varlığında tedavi yaklaşımı da belirtilere göre kişi özelinde planlanabilir.

Depresyon Çeşitleri Nelerdir?

Depresyon, semptomların şiddetine ve özelliklerine göre farklı türlere ayrılabilir. Bu durum bazı insanlarda kısa dönemli olarak hafif seyrederken bazı insanlarda ise uzun süreli ve şiddetli olabilir. Yaygın görülen depresyon çeşitlerinden bazıları aşağıdaki gibidir:

• Majör depresyon: Majör depresyon uzun süreli, kalıcı ve ciddi ruh hali değişikliklerini içeren bir türdür. Kişiler en az 2 hafta boyunca, intihar girişimlerini de içerebilen ağır depresyon belirtileri gösterebilir.
• Kronik depresyon: Distimi olarak da adlandırılan kronik depresyon, depresyon belirtilerinin ortalama olarak 2 yıl devam ettiği bir türdür. Depresif semptomlar majör depresyona oranla daha hafif olsa da uzun süre devam etmesi yaşamı olumsuz etkileyebilir.
• Postpartum depresyon: Postpartum (doğum sonrası) depresyon doğumdan hemen sonra ortaya çıkan 2 haftadan uzun süren bir türdür. Bu duruma ait semptomlar genel depresyon haline ek olarak bebeğe karşı ilgisizlik, soğukluk veya bebeğe yetememe gibi belirtilere neden olabilir.
• Atipik depresyon: Atipik depresyon daha çok kadınlarda görülen ve duygudurum bozukluklarına ek olarak hızlı kilo alma, aşırı yemek yeme, aşırı uyuma, eleştirilmeye ve reddedilmeye karşı aşırı hassasiyet şeklinde görülen bir depresyon türüdür.

Bahsedilen depresyon türleri yaygın olarak görülen türlerdir. Bunlara ek olarak mevsimsel depresyon, adet döngüsünde görülebilen premenstrüel depresyon, travmatik bir olay sonrasında gelişen reaktif depresyon gibi farklı türler bulunur. Depresyonun türünün belirlenmesi ve buna uygun bir tedavi şekli için ruh sağlığı uzmanına danışmak gerekir.

Depresyon Nasıl Geçer?

Depresyon, bir ruh sağlığı uzmanı tarafından tanısı konduktan sonra semptomların kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik yaklaşımlarla tedavi edilebilir. Tedavi genel olarak depresyonun türüne, ciddiyetine, kişinin yaşına ve cinsiyete gibi bireysel özelliklere göre planlanabilir. Depresyon tedavisinde başvurulan yöntemlerden bazıları şunlardır:

• İlaç tedavisi: Depresyon tedavisinin en etkili yöntemlerinden biri antidepresan tedavi olarak bilinen ilaç tedavisi olabilir. Antidepresanlar beyin kimyası dengesizliklerini düzenlenmesine ve semptomları hafifletilmesine yardımcı olabilir. Bu tür ilaçlar kişinin durumuna göre belirlenmek koşuluyla yalnızca bir doktor tarafından reçete edilebilir.
• Psikoterapi: Psikoterapi depresyon tedavisinde başvurulan etkili bir yöntemdir ve tek başına olabileceği gibi ilaç tedavileriyle birlikte de uygulanabilir. Psikoterapiler ile semptomların farkına varmak ve başa çıkmak, başkalarıyla ilişkileri düzeltmek, olumsuz inanç ve davranışları değiştirmek, depresyonu tetikleyen faktörleri anlamak ve buna uygun önlemler almak sağlanabilir.
• Yatarak tedavi: Yatarak tedaviye çok şiddetli depresyon belirtilerinin olması ve kontrol altına alınmaması halinde başvurulabilir. Bu yöntem semptomların kontrol altına alınmasına kadar hastanın sakin ve güvende olmasını sağlanabilir.
• Elektrokonvülsif tedavi: Halk arasında elektro şok olarak da bilinen bu yöntem diğer tedavilere yanıt vermeyen ilerlemiş ve intihar riski bulunan vakalara uygulanabilir.

Depresyon tedavisi hastanın bireysel durumuna göre özelleştirilmiş yöntemlere göre yapılır. Tedavi genel olarak bir psikiyatrist ve psikolog işbirliği ile yürütülür.

Depresyon İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Depresyon oluşumuna biyokimyasal değişiklikler, tıbbi koşullar, sosyal çevre ve genetik yatkınlıklar gibi bir dizi faktör etki edebilir. Risk faktörleri tek başına veya bir kombinasyon olarak depresyonu tetikleyebilir. Genel olarak depresyon için risk faktörleri şunları içerebilir:

• Cinsiyet: Depresyonun görülme sıklığı, erkeklere oranla kadınlarda 2 kat daha fazladır.
• Genetik: Ailede depresyon öyküsü olan birinin olması bu durum için risk faktörü oluşturabilir.
• Sosyoekonomik durum: Maddi sorunlar ve düşük gelir depresyon oluşumuna neden olabilir.
• Bazı ilaçlar: Doğum kontrol ilaçları, kortikosteroidler ve beta blokerler gibi bazı ilaçların düzenli kullanımı sonucu depresyon gelişebilir.
• D vitamini eksikliği: Düşük d vitamini seviyeleri depresyonla ilişkili olabilir.
• Maddeyi kötüye kullanım: Alkol ve uyuşturucu gibi maddelerin kötüye kullanımı depresyon riskini artırabileceği gibi tedaviyi de zorlaştıran durumlardır.

Yukarıda bahsedilen faktörler her zaman depresyon oluşumuna neden olmasa da önemli bir oranda risk teşkil edebilir.

Sık Sorulan Sorular

Depresyon biyolojik, genetik, çevresel faktörlerin karmaşık bir birleşimi olabilir ve ilerlemesi durumunda daha ciddi psikolojik rahatsızlıklara yol açabileceğinden mümkün olduğunca erken tedavi edilmesi gerekir. Depresyon hakkında merak edilen diğer sorular ise şunlar olabilir:
Depresyon Kimleri Etkiler?
Depresyon yaş, cinsiyet, ırk gibi faktörlere göre değişmeyen ve herkesi etkileyebilecek bir durumdur. Ancak kadın cinsiyet, ergenlik dönemi veya yaşlılık, kronik hastalıklar, genetik yatkınlıklar gibi etmenler depresyon için risk teşkil edebilir.
Depresyona Ne İyi Gelir?
Depresyona iyi gelebilecek yöntemlerin başında profesyonel yardım almak gelebilir. Bu duruma ek olarak ve tedavinin iyi bir şekilde ilerlemesi için uyku ve yemek düzenine dikkat etmek, insanlarla iletişimi koparmamak, stresi yönetmek, fiziksel aktiviteler yapmak yer alabilir.
Depresyon Önlenebilir mi?
Depresyon tamamen önlenemeyebilir, ancak özellikle risk faktörü bulunan kişilerin bazı yöntemleri uygulaması olası riske engel olabilir. Önerilen yöntemler arasında sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları edinmek, sosyal aktivitelere katılmak, kişisel sağlığı ihmal etmemek, alkol-madde kullanımından uzak durmak yer alabilir. Depresyonun önlenmesi veya tedavisi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için bir sağlık kuruluşuna başvuru yapabilirsiniz.