Kardiyak aritmi olarak da bilinen kalp ritim bozukluğu, kalp atışının düzensiz olmasıdır. Kalp ritim bozuklukları, kalp atışlarını düzenleyen elektriksel sinyallerin yanlış ya da düzensiz iletimi nedeniyle ortaya çıkar. Hatalı sinyal iletimi, kalpte çok hızlı (taşikardi), çok yavaş (bradikardi) ya da düzensiz atımlara neden olur. Kalp aritmisi, kanat çırpan bir kuş ya da yarışan bir at hissi uyandırabilir ya da hafif düzeyde zararsız atımlar şeklinde duyulabilir. Bazı vakalarda kardiyak aritmiler çok rahatsız edici hatta hayatı tehdit edebilecek düzeyde semptomlara yol açarak acil müdahale gerektirir. Bunun yanında kalp hızının gün içinde değişkenlik göstermesi, hızlı veya yavaş kalp atışları ölçülmesi normal de olabilir. Egzersiz ve fiziksel aktiviteler esnasında kalp hızında artış beklenirken uyku esnasında kalp atış hızı yavaşlayabilir.
Kalp Ritim Bozukluğu Türleri
Aritmi tedavisinde hızlı, yavaş ya da düzenli olmayan atımların kontrolü ve ortadan kaldırılması hedeflenir. Kalp ritim bozukluğu ilaçları, kateter işlemleri, implante edilen cihazlar ya da kalp ritim bozukluğu ameliyatı genellikle karidyak aritmi tedavisini oluşturıur. Düzenli ve sağlıklı bir yaşam tarzı, anksiyete ve stres düzeylerini minimuma indirmek ve kalp ritim bozukluğunu tetikleyen yiyeceklerden kaçınmak, uzun vadede kalp hasarını önlemek için önemlidir.Kardiyak aritmi, düzensiz ya da normal olmayan kalp atışıdır ve disritmi olarak da adlandırılabilir.
Kalp ritim bozukluğunun türleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.- Supraventriküler aritmi: Kalbin üst odacıklarında yani atriyumlardan köken alan aritmilerdir. Supra, latince yukarı anlamında kullanılırken, ventrikül ise kalbin alt odacıkları anlamına gelir.
- Ventriküler aritmi: Ventriküllerden kaynaklanan ritim bozukluklarıdır.
- Bradiaritmi: Sinoatrial düğüm (SA), atrioventriküler düğüm (AV) ya da his purkinje ağı gibi kalpte yer alan sinyal iletim sistemi elemanlarından kaynaklanan yavaş kalp atış ritimleridir.
- Paroksismal Supraventriküler Taşikardi (PSVT): Atriyumlardan köken alan fakat düzensiz olmayan kalp ritim bozukluğudur. Bu aritmi tipi ani başlangıçlıdır ve ani sonlanır.
- Aksesuar Yol Taşikardileri: Elektriksel sinyal iletiminin sağlandığı anormal bir iletim yolu ya da atriyumlar ile ventrikül arası anormal bağlantı nedeniyle ortaya çıkan hızlı bir kalp ritim bozukluğudur. Anormal sinyaller kalpte çok hızlı şekilde yol alır ve kalpte alışılmadık biçimde hızlı atımlara neden olur. Bilinen örneklerinden biri Wolff Parkinson White Sendromudur.
- AV Düğümü Reentrant Taşikardi (AVNRT): Atriyoventriküler düğümden birden fazla elektrik sinyal iletim yolu çıkışı ile karakterize bir durumdur. Bu ritim bozukluğunda da kalp atış hızı yüksektir.
- Atriyal Taşikardi: Atriyumlardan köken alan hızlı kardiyak aritmilerdendir.
- Atriyal Fibrilasyon: Atriyal fibrilasyon, sık görülen bir durumdur ve hızlı, düzensiz bir ritim meydana getirir. Elektrik sinyalleri atriyumdan kontrolsüz bir şekilde geçtiği için atriyum kasılması ve ilerleyen dönemde de kalp kasılması bozulur.
- Atriyal Flutter: Atriyal çarpıntı olarak da bilinen flutterda ritim atriyal fibrilasyona göre daha düzenlidir.
- Erken ventriküler kasılmalar: Ventriküllerden kaynaklanan erken ve ekstra kalp atışlarıdır. Genellikle semptom vermez ve tedavi gerektirmez. Yaygın görülür ve sıklıkla nikotin, kafein, stres ve yoğun egzersizle ilişkilidir.
- Ventriküler taşikardi: Ventriküllerden başlayan çok hızlı kalp atışlarıdır. Bu ritim kalbin kan ile dolmasını engeller ve vücuda pompalanan kan miktarı azalır. Ventriküler taşikardi ciddi olabilir ve genellikle daha şiddetli semptom verir.
- Ventriküler fibrilasyon: Ventrikülden gelen iletiler hızlı ve düzensizdir. Kalp titreşim haline girer, kasılamaz ve vücuda kan pompalayamaz. Acil müdahale edilmezse sıklıkla ölüm ile sonuçlanır.
- Uzun QT sendromu: Uzun QT bir aritmi türü değildir fakat aritmi gelişmesi için zemin hazırlayan en önemli faktörlerdendir. QT aralığı, EKG’de kalp kasının kasılması ve gevşemesi için geçen süreyi temsil eden aralıktır. QT aralığı normalden uzun olduğunda ventriküler taşikardi çeşitlerinden biri olan oldukça ölümcül Torsades de Pointes riskini artırır.
- Sinüs düğüm disfonksiyonu: Anormal sinoatriyal düğümden kaynaklanan yavaş kalp atım ritmidir.
- Kalp bloğu: Sinüs düğümden ventriküllere yayılım gösteren elektriksel uyarının gecikmesi ya da tamamen engellenmesi ile ortaya çıkar. Kalp atış hızı genellikle yavaş ve düzensizdir.
Kalp Ritim Bozukluğu Belirtileri
Aritmiler, herhangi bir belirtiye neden olmadan sessiz seyir gösterebilir. Doktor muayenesi sırasında nabız ölçümü ve kalbin dinlenmesi ile aritmi yakalanabilir.
Sık görülen semptomlar başlıca aşağıdaki gibidir.- Çarpıntı
- Yavaş kalp atışı
- Göğüste çarpma ve baskı hissi
- Baş dönmesi ve iyi hissetmeme
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Kalp kasının zayıflaması, pompa gücünün bozulması
- Terleme
- Anksiyete
- Bilinç bulanıklığı ya da bayılma (senkop)
Kalp Ritim Bozukluğu Neden Olur?
Kalp ritim bozukluğu nedenleri arasında başlıca koroner arter hastalıkları ve yüksek kan basıncı yer alır.
Kardiyak aritmiye neden olan diğer sebepler arasında:- Kalp kası rahatsızlıkları (kardiyomiyopati)
- Kalp kapak hastalıkları
- Kandaki elektrolitlerin dengesizliği
- Kalp krizine bağlı kalpte hasar oluşması
- Kalp cerrahi operasyonlarından sonra iyileşme süreci
- Psikolojik kalp ritim bozukluğu
- Diğer kronik hastalıklar gibi medikal durumlar yer alır.
Zararsız Ritim Bozuklukları
Kalp ritim bozuklukları her zaman riskli değildir ve sağlıklı insanlarda da görülmesi mümkündür. Psikolojik nedenlerle, dönemsel olarak kalp ritim bozuklukları da görülebilir. Bununla birlikte daha büyük problemlerin ya da kalp krizi gibi ölümcül komplikasyonların da habercisi olabilir. Anormal semptomlar, bayılma, bilinç kaybı ya da daha önceki ağrılardan daha farklı tipte göğüs ağrısı varlığında bir sağlık uzmanına danışmak önerilir.
Psikolojik Kalp Ritim Bozukluğu
Zararsız ritim bozuklukları arasında en çok anksiyete kalp ritim bozukluğu bulunur. Kaygı bozukluğu, depresyon, panik atak gibi psikolojik rahatsızlıklar ya da sınav telaşı, fobi gibi daha günlük problemler kalp ritim bozukluklarına yol açabilir. Bu gibi durumlarda tedavi sıklıkla telkin, derin nefes almak ve sakinleşmeye çalışmayı içerir. Çoğunlukla altta yatan ciddi bir neden yoktur. Kalp ritim bozukluğu nedeninin psikolojik olduğuna karar verilmesi için diğer tüm nedenler dışlanmış olmalı ve kapsamlı bir kalp muayenesinden geçmiş olunmalıdır.
Kalp Ritim Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?
Kalp ritim bozukluğu şüphesinde ya da anormal belirtiler varlığında bir sağlık uzmanından destek almak ve gerekli tanı testlerini yaptırmak erken tanı ve tedavi açısından önemlidir.
Kalp ritim bozukluğu tanısında kullanılan bazı testler aşağıdaki gibidir:- Elektrokardiyogram (EKG): Göğüs duvarı, kollar ve bacaklara yapıştırılan elektrotlar ile kalp kasından geçen ve iletimi sağlayan elektriksel sinyallerin bir kağıda aktarılması prensibiyle çalışan bir yöntemdir. Günlük pratikte sıkça tercih edilir.
- Holter cihazı gibi seyyar monitörler, günlük belirli periyotlarla kalp hızı, ritmi ve tansiyon değerlerinin anlık kaydedilmesini sağlar.
- Stres testi: Egzersiz ile tetiklenen ya da kötüleşen aritmilerin yakalanmasında önemli bir metoddur. Efor testi olarak da bilinen stres testi ile kalp hastalıkları ve aritmi ile ilişkili koroner arter hastalıkları teşhisinin konulması da mümkün olabilir.
- Ekokardiyografi: Kalbi görüntülemek amacıyla kullanılan bir ultrason çeşididir.
- Kardiyak kateterizasyon: Lokal anestezi altında kan damarına bir kateter (küçük ve esnek tüp) yerleştirilmesi ve kalbe ilerletilmesini içeren bir prosedürdür. Bu test sayesinde kateterden enjekte edilen kontrast boyar madde ile koroner damarların ve kalbin röntgen görüntüleri elde edilir.
- Elektrofizyolojik çalışma (EPS): Kalbe katetere yerleştirilmesi ile elektriksel sistemin değerlendirilmesini sağlayan özel bir kalp kateterizasyon işlemidir.
Kalp Ritim Bozukluğu(Aritmi) Tedavisi
Kalp ritim bozukluğunda tedavi aritminin türüne, derecesine ve hastanın özelliklerine göre değişkenlik gösterir. Bazı kardiyak aritmi türlerinde tedavi gereksinimi yoktur. Tedavi seçenekleri arasında aritmi ilaçları, kateterizasyon işlemleri ve ameliyat yer alabilir. Kalıcı kalp pilleri ve implante edilebilen intrakardiyak defibrilatör (ICD) hayatı tehdit eden ritim bozukluklarında önemli tedavi seçenekleri arasındadır. Psikolojik kalp ritim bozukluğu gibi durumlarda yaşam tarzı değişikliği, beslenme kontrolü, hareketli bir yaşam ve stres ile başa çıkma yöntemlerini öğrenmek tedavinin temelini oluşturur.
Kalbin çok hızlı ya da çok yavaş attığı hissedildiğinde vakit kaybetmeden bir uzman kontrolüne gitmek ve kapsamlı muayeneden geçmek önemlidir. Nefeste darlık, ciddi halsizlik, baş dönmesi, denge kaybı, göğüs ağrısı, göğüste baskı hissi ve bayılma gibi durumlarda derhal tıbbi yardıma başvurulmalıdır. Ventriküler fibrilasyon olarak bilinen aritmi türü kalbin pompa fonksiyonun bozulmasına bağlı kalp basıncında aniden düşüşe yol açabilir. Bu durumda saniyeler içinde dolaşım bozulur ve kişinin nefes alması ve nabzı durur. Ventriküler fibrilasyon acil müdahale gerektirir. 112 aranmalı, kalp masajı uygulamasına vakit kaybetmeden başlanmalıdır.
Randevu Alın
E-Sonuç
Sizi Arayalım