Yeşil Çayın Faydalı Nelerdir?

Çay, camellia sinensis adı verilen bir bitkinin yapraklarından elde edilir. Tüm dünyada siyah çay, yeşil çay veya oolong çayı olarak tüketilir. Çay bitkisi yaklaşık kırk ülkede yetiştirilmektedir. Ancak çay üretiminin önemli bir bölümü Çin, Japonya, Sri Lanka, Hindistan ve Afrika ülkelerinde gerçekleşmektedir. Çay bitkisi buharda işlem gördüğünde yeşil çay elde edilir. Yeşil çay neredeyse yüzyıllardır keyifle tüketilmektedir. Tüm çaylar içinde insan sağlığı üzerinde en olumlu etkiler yeşil çayda gözlenmiştir. Son yıllarda ise bilim adamlarının oldukça fazla ilgisini çekmektedir. Yeşil çayın faydaları saymakla bitmez. Yeşil çay Çin ve Japonya’da uzun zamandır tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır.

Yeşil Çayın Faydaları Nelerdir?

Çay tüm dünyada çok fazla tüketilen bir içecektir. Yeşil çayın birçok farklı kanser türü, kalp hastalıkları ve karaciğer hastalıkları üzerinde faydalı etkileri olduğu bildirilmiştir. Yeşil çayın sağlık üzerine faydaları içeriğindeki kateşin maddesinden kaynaklanmaktadır. Kateşinler antioksidan bileşiklerdir. Yeşil çayın kuru ağırlığının %30’unu kateşinler oluşturmaktadır. Yeşil çay neye iyi gelir? Şöyle bir göz atalım:

• Antioksidan etki: Vücutta oksidatif süreçler sonucunda serbest oksijen radikalleri açığa çıkar. Bu maddeler doku hasarı ve hücre yaşlanmasına neden olur. Yeşil çayda bulunan kateşinler serbest oksijen radikallerinin etkisini azaltarak antioksidan etki gösterir. 
• Antikanserojen etki: Yapılan çalışmalar yeşil çay tüketimin çeşitli kanser türlerine karşı koruyucu etkisi olduğunu göstermiştir. Yeşil çayın içeriğindeki polifenoller vasıtasıyla DNA hasarını önlediği düşünülmektedir. Yapılan gözlemler daha sık yeşil çay tüketen kadınlarda meme kanserinin %20-30 daha az görüldüğünü göstermektedir. Yeşil çayın kanser riskini azaltıp azaltmadığına dair çalışmalar devam etmektedir.
• Kalp sağlığı üzerine faydaları: Kardiyovasküler hastalıklar; koroner kalp hastalıkları, romatizmal kalp hastalıkları, kalp ritim bozuklukları, yüksek kan basıncı ile seyreden kalp hastalıkları, periferik damar hastalıkları gibi pek çok çeşidi bulunan bir grup rahatsızlıktır. Kalp hastalıkları tüm dünyada ölümlerin başta gelen sebebidir. Genel olarak çay içmenin kalp hastalığı riskini azalttığı düşünülmektedir. Yeşil çayın kalp hastalıklarından koruyucu etkisi içeriğinde bulunan ve bir antioksidan olan flavonoidlerden kaynaklanmaktadır. Yapılan çalışmalar yeşil çayın LDL kolesterolü düşürdüğü, kanın pıhtılaşma riskini ve vücuttan kolesterol emilimini azalttığını göstermişir. Yapılan gözlemler düzenli yeşil çay tüketenlerin daha az inme (felç) geçirdiklerini gösterdi. Ayrıca çayın içinde bulunan tanin maddesinin kan basıncını düşürücü etkisi olduğu gözlemlendi. 
• Kilo verme üzerine etkisi: Obezite ve buna bağlı sağlık sorunları çağımızın en önemli problemlerinden biri durumundadır. Yeşil çayda bulunan kafein ve kateşinlerin sinerjik etki göstererek metabolizmayı hızlandırdığı ve yağ yakımını artırdığı düşünülmektedir. Karaciğer yağ asidinin oksijenle metabolize edilme düzeyinin düşük olması iştahı artırmaktadır. Yeşil çayda bulunan kateşinlerin yağ asit oksidasyonunu artırarak iştah üzerinde azaltıcı etki gösterebileceği düşünülmektedir. Bu konudaki araştırmalar devam etmektedir.
• Şeker hastalığı (diyabet) üzerine etkisi: Günümüzde şeker hastalığı görülme oranı hızla artmaktadır. Bunda beslenme alışkanlıklarının değişmesinin ve vücut kitle indeksinin artmasının çok büyük rolü vardır. Yeşil çay tüketimi ile şeker hastalığı riski arasında ters orantı olduğu düşünülmektedir. Yapılan bazı çalışmalar yeşil çayın kan şekerini düşürücü etkisi olduğunu gösterirken bazı çalışmalar yeşil çay kateşinlerinin plazma insülin ve trigliserit seviyesini azalttığı fakat plazma glukoz seviyesini etkilemediğini göstermiştir. Yeşil çayın diyetle alınan şekerin emilimini azalttığı düşünülmektedir. 
• Vücutta iltihabı azaltıcı etkisi: Yeşil çay antienflamatuar (iltihap önleyici) özelliğe sahiptir. Yeşil çay içeren kremlerin cilde uygulanmasının iyileştirici etki gösterdiği gözlemlendi. 
• Antibakteriyel ve antiviral etkisi: Yapılan çalışmalar yeşil çayın ishale neden olan E.Coli bakterisinin üremesini azalttığını göstermiştir. Mide mikrobu olarak bilinen helikobakter pylorinin yeşil çay içenlerde daha az görüldüğü gözlenmiştir. Ayrıca yeşil çayın, kolera, tifo, kandida ve mikoplazma mikroplarına karşı da etkili olduğu düşünülmektedir. Yeşil çayın prebiyotik etkisi olduğu bu nedenle rahat dışkılama sağladığı düşünülmektedir. MRSA antibiyotiklere dirençli bir bakteri türüdür. Yapılan çalışmalar yeşil çayın MRSA ile mücadelede etkin olabileceğini göstermektedir. 
• Ağız sağlığı üzerine etkisi: Yeşil çay ağızda plak bakterisinin büyümesine engel olarak plak oluşmasını azaltmakta ve ağız kokusuna engel olmaktadır. Yeşil çayın içinde bir miktar diş sağlığını koruyan bir madde olan florür bulunur. 
• Nörolojik hastalıklar üzerine etkisi: Parkinson ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların sıklığı günümüzde gittikçe artmaktadır. Yeşil çayın içinde bulunan profenol bileşenlerinin Parkinson ve Alzheimer hastalarında faydalı olabileceği düşünülmektedir. Düzenli yeşil çay tüketen yaşlıların daha az depresif belirtiler gösterdiği de gözlemlenmiştir. Yeşil çay içinde bulunan tanin maddesinin anti stres etkisi olduğu iddialar arasındadır.
• Yeşil çayın kemik sağlığı üzerine etkisi: Yetersiz D vitamini düzeyi, erken adet görmek, yetersiz fiziksel aktivite, genetik özellikler ve sağlıksız beslenme kemik sağlığını olumsuz etkilemektedir. Kemik sağlığını etkileyen risk faktörlerinin bilinmesi koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınmasını kolaylaştırmaktadır. Beslenme kemik sağlığı için kontrol edilebilir bir faktördür. Son zamanlarda kemik sağlığını koruyucu beslenme düzeni içinde yeşil çay üzerinde durulmaktadır. Yeşil çayın oksidatif stresi ve inflamasyonu azaltarak kemik sağlığını olumlu yönde etkilediği düşünülmektedir. Menopoz döneminde kadınlarda kemik yoğunluğu azalmaktadır. Bu dönemde düzenli yeşil çay kullanan kadınlarda kemik oluşum sürecinin olumlu etkilendiği düşünülmektedir. Serum D vitamini düzeyinin artmasının yeşil çay içmenin faydaları arasında olduğu saptanmıştır. 
• Zihinsel uyanıklığı artırıcı etkisi: Yeşil çay içeriğindeki kafein nedeniyle doğal bir uyarıcıdır. İnsanlar kendini yorgun hissettiğinde yeşil çay yorgunluğu alır ve dinçlik verir. Yeşil çayın içindeki kafein kahveye göre daha düşüktür. Yeşil çay konsantrasyonun artırılmasında da etkilidir. Yeşil çay L-theanine içerir. Bu madde beyin nöronlarına sinyal göndererek vücutta gevşeme olmasına yardımcı olur. 

Yeşil Çayın Zararı Var mı?

Yeşil çayın pek çok faydası olduğu bilinmesine karşı belli bir dozun üzerinde zararlı etkileri olabilir. Yüksek miktarda yeşil çay tüketmek karaciğer hücrelerinde hasara neden olabilir. Bazı hayvan deneylerinde yüksek doz yeşil çayın pankreas ve karaciğer hücrelerinde DNA hasarı yaptığı görülmüştür. Uzun süre ve yüksek doz yeşil çay kullanmak hayvanlarda guatr gelişmesine neden olabileceği de gözlenmiştir. Yeşil çayın kalp sağlığı üzerine olumlu etkileri olmakla beraber kalp hastaları tarafından dikkatle kullanılmalıdır. Kalpte ritim bozukluğu olanlar yüksek doz yeşil çay tüketiminden kaçınmalıdır.  

Yeşil Çay Nasıl Tüketilmeli?

‘’Yeşil çay nasıl içilmeli?’’ sorusu sıklıkla sorulmaktadır. Kaynaklar günde 3 fincan kadar yeşil çayın içilebileceğini bildiriyor. Hamile kadınlar günde bir yada iki bardaktan fazla içmemelidir. Fazla yeşil çay kalp hızını artırabilir. Ayrıca hamile kadında kafein bebeğe geçebilir ve bebeği etkileyebilir. Yeşil çayı hap olarak alan bazı insanlarda karaciğer hasarı bildirilmiştir. Bu tarz ürünleri hekime danışmadan kontrolsüz kullanmamak gerekir. Dikkat edilmesi gereken diğer bir konu yeşil çayın kalitesi ve güvenilir ürünlerin tercih edilmesidir.