Makat (Anal) Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Makat kanseri, bir diğer adıyla anal kanser, anal kanalda meydana gelen nadir görülen bir kanser türüdür. Anal kanal, dışkının vücudu terk ettiği bölge olup kalın bağırsağın anüse (dış açıklık) en yakın kısmı olan rektumun sonunda konumlanır. Kısa tüp şeklinde bir yapıya sahiptir. Anal kanalda bulunan hücrelerin genetik mutasyon geçirerek anormal bir forma dönüşmesine bağlı kanser gelişebilir. Normal olarak gelişen, belirli bir hızda büyüyen ve ardından ölen hücrelerin bu fonksiyonlarında değişimler meydana gelebilir. Anormal yapıdaki hücrelerin ölmemesi ve birikmesine bağlı zamanla tümör oluşumu gerçekleşebilir. Oluşan tümörlerin kötü huylu olması halinde bu durum kanser olarak adlandırılır.

Makat Kanseri Neden Olur?

Makat kanseri, genetik faktörlerin etkisiyle gelişebildiği gibi bazı yaşam tarzı ve çevresel faktörlere bağlı olarak da tetiklenebilir. Yaş faktörü, anal kanser riskini artıran etkenlerden biridir. Genellikle 50 yaş üzerindeki kişilerde görülme sıklığı daha yüksektir. Makat kanseri oluşum riskini arttıran bir diğer unsur ise cinsel partner sayısının fazla olmasıdır. Bu durumun temelinde makat kanseri ve HPV virüsü arasında yakından bir ilişki bulunması yer alabilir. HPV tam adı ile insan papilloma virüsü, anal kanser veya rahim ağzı kanseri riskini arttıran bir virüstür. Cinsel yolla bulaşan bir virüs olan HPV, makat kanseri olan kişilerde sıkça tespit edilir. Yaş ve HPV bağlantısı dışında; anal birliktelik yaşamak, sigara kullanmak ve geçmişte de kanser oluşumuna sahip olmak, makat kanseri riskini arttıran diğer unsurlardır. Farklı hastalıkların tedavisinde kullanılan bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar kullanmak da makat kanserine yakalanma riskini artırabilir. 

Korunarak cinsel birliktelik yaşamak, HPV aşısı olmak ve sigaradan uzak durmak gibi davranışlar, makat kanserine karşı korunmak için alınabilecek önlemlerden bazılarıdır. Erken teşhisin önemli olduğu unutulmayarak özellikle 50’li yaşlar ardından kolonoskopi yaptırarak makat kanseri riski değerlendirilebilir. Makat kanseri kolonoskopi sayesinde erken teşhis edilebilir.

Makat Kanseri Belirtileri

Makat kanseri, farklı semptomlar ile kendini gösterebilir. Bu belirtilerin bir veya birkaçının yaşanması halinde mutlaka doktora danışılmalıdır. Makat kanseri belirtileri arasında aşağıdaki semptomlar yer alır:

• Makatta ağrı ve yanma hissi
• Sadece makat ağrısı
• Makatta şişlik
• Anüste kaşıntı
• Makatta kanama

Makat kanseri belirtileri, basur belirtileri ile karıştırılabilir. Makat kanseri ile basur arasındaki fark hastalıkların ilerleme ve oluşum şekilleridir. Basurda herhangi bir kanserli hücre bulunmaz. Basur bir diğer adıyla hemoroid, karın içi basıncının artmasına bağlı gelişen bir hastalıktır. Kabızlık veya ishal durumuna bağlı olarak makatta bulunan kan damarlarının şişmesine bağlı gelişir. Ikınma, ani kuyruk sokumu üzerine düşme, düşük lifli beslenmeye bağlı tuvalet sırasında zorlanmaya ikincil olarak basur gelişebilir. İlaç ve kremlerle tedavisi sağlanırken bazı durumlarda ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Anal kanser ise bölgede bulunan hücre yapısındaki farklılaşma ve buna bağlı tümör gelişmesi ile oluşan bir hastalıktır.

Makat Kanseri Tanı ve Teşhisi

Makatta ağrı problemi ile doktora başvuran kişiler tanı için çeşitli tetkiklere tabi tutulur. Doktorunuzun ihtiyaç duyması halinde hastanın makat kanseri olup olmadığını tespit etmek üzere farklı tanı yöntemlerine başvurulur. Yapılan incelemeler sonucunda teşhis konularak kanser tespit edilmesi halinde gerekli tedavi planlaması yapılır. Makat kanseri tanısı için aşağıdaki tetkikler uygulanır:

• Anal Kanal ve Rektum İncelenmesi: Bu inceleme doktor tarafından gerçekleştirilir. Genel muayene sırasında doktor parmakla anal ve rektal muayene yapar. Eldiven ve solüsyonlu parmak ile anal kısımda ve rektumda herhangi bir yapı değişikliği olup olmadığı tespit edilir.
• Anal Kanalın ve Rektumun Görsel Olarak İncelenmesi: Işıklı bir tüp olan anoskop ile anal kanal ve rektum incelenir. Olağandışı bir durum olup olmadığı gözlemlenir.
• Ultrasonografi Çekimi: Yüksek enerjili ses dalgaları ile görüntüleme sağlayan ultrason çekimi makat kanseri teşhisinde de kullanılan bir yöntemdir. Kalın bir termometreye benzeyen sonda anal bölgeye yerleştirilir. Ultrasonik ses dalgaları ile bölgenin görüntülenmesini sağlar. Doku ve organlardan seken ultrason dalgaları bölgedeki doku oluşumunun incelenmesine olanak tanır. 
• Biyopsi: Kanser hücresi oluşumu olup olmadığının tespit edilerek kesin tanı konulabilmesi için biyopsi işlemlerine başvurulur. Biyopsi, şüpheli dokudan veya organdan doku parçası alınması işlemidir. Gerekli analiz yöntemleri ile alınan doku incelenir. Kanser teşhisi konulmasında en etkili tanı yöntemidir. 

Yapılan tetkikler ve muayene ardından elde edilen bulgular incelenir. Kanserli hücrenin tespit edilmesi halinde hastaya makat kanseri teşhisi konulabilir. Tanı konulduktan sonra ise kanserli hücrelerin yayılma alanına göre makat kanseri evresi tespit edilir. 

Makat Kanseri Evreleri

Kanser teşhisi konulması ardından kanserin hangi evrede olduğu belirlenir. Kanser evresine göre tedavi planlaması yapılır. Uygulanması gereken tedavinin dozajı ve sayısı belirlenir. Kanser evresini tanımlamak üzere çeşitli harf ve rakamlardan yararlanılır. T, N, M ile kanserin metastaz yapıp yapmadığı veya boyutu anlaşılır iken 0’dan 4’e kadar olan rakamlar ile kanser evresi belirtilir. Makat kanseri evreleri için kullanılan rakamlar ve harflerin temsil ettiği durumlar aşağıdaki gibidir:

• T: Gelişen tümörün boyutunu belirtmek üzere T harfi kullanılır.
• N: Kanserin çevredeki lenf düğümlerine yayılma durumunu simgeler.
• M: Kanserin metastaz yaparak başka organ veya dokulara yayılıp yayılmadığını gösterir.
• 0: Sadece anüs bölgesinin en üst tabakasında kanser olduğunu gösterir. Kanser gelişiminin en başıdır.
• 1:Kanserin anüsün dışına yayılmadığını ve 2 santimetreden daha küçük tümör gelişiminin olduğunu gösterir.
• 2: Tümörler 2 santimetreden daha büyüktür ancak yayılmamıştır.
• 3: Kanser yakınlardaki lenf düğümlerine yayılmıştır.
• 4: Kanser metastaz yapmış ve yakındaki diğer bölgelere veya vücudun diğer dokularına yayılmıştır.

Elde edilen verilere göre doktorunuz tedavi planlaması yapar. Gerekli durumlarda cerrahi müdahalelere başvurulabilir.

Makat Kanseri Tedavisi

Makat kanseri tedavisinde tedavi yöntemi kanserin evresine, hastanın genel sağlığına ve tercihlerine göre belirlenir. Hastanın tedaviyi kabul etmesi halinde kemoterapi, radyoterapi (radyasyon tedavisi) veya makat kanseri ameliyatı tedavilerine başvurulur.

• Kemoterapi: Kemoterapi, ilaçla tedavi şeklidir. Damar içine direkt olarak veya hap şeklinde oral yolla kemoterapi ilaçları uygulanır. İlaçlar, hızla büyüyen hücreleri öldürmede görev alır. Bu durum etkili bir kanser tedavisi olurken saç dökülmesi, bulantı ve kusma gibi yan etkileri beraberinde getirir. 
• Radyoterapi (Radyasyon Tedavisi): Radyasyon tedavisinde, X-ışınları ve protonlar gibi yüksek güce sahip ışınlar kullanılır. Genellikle, kemoterapi ve radyasyon tedavisi bir arada uygulanır. Radyasyon ışınları ile kanser hücrelerinin ölmesi hedeflenir. Güçlü bir tedavi olduğundan bazı durumlarda kanserli bölgenin çevresindeki dokular zarar görebilir.
• Ameliyat: Küçük tümörlerin olması halinde tümörler ameliyat ile alınabilir. Bağırsak hareketlerini kontrol eden anal sfinkter kasları zarar görmeden işlem tamamlanabilir. Ameliyat ardından kemoterapi ve radyasyon tedavisine başvurulabilir. Kemoterapiye yanıt vermeyen hastalar için daha kapsamlı bir ameliyat olan abdominoperineal rezeksiyon ameliyatına başvurulabilir. Bu ameliyat ile anal kanal, rektum ve kolonun bir kısmı alınır.

Makat kanserine yönelik şüpheli bir semptom gözlemlenmesi halinde mutlaka bir sağlık kuruluşuna danışılmalıdır. Kanser teşhis edilmesi halinde tedavi aksatılmamalı ve kanserin ilerlemesinin önüne geçilmelidir.