Kıl Kurdu Belirtileri ve Tedavisi

Kıl kurdu diğer adıyla bağırsak kurdu (Enterobius vermicularis türü) parazitik bir kurttur. İnsanlarda yaygın olarak bulunabilen bir bağırsak parazitidir. Kıl kurdu enfeksiyonu literatürde enterobiasis olarak bilinir ve kıl kurdunun sebep olduğu bir insan paraziti hastalığıdır. Kıl kurdu belirtileri arasında en sık görülen belirti anal bölgede oluşan kaşıntıdır. Kıl kurtları yumurtalarını gece bıraktıkları içi kaşıntı oluşumu geceleri daha sık gözlenir, bu durum uyumayı zorlaştırabilir.

Kıl Kurdu Neden Olur?

Enfeksiyonun sebebi, kıl kurdu yumurtalarını yutmaktan kaynaklanır, çevresel etkilerden dolayı yutulan yumurtaların anüs çevresinde yeni yumurta oluşumuna sebep olmaları arasında geçen süre 4 ila 8 haftadır. Ancak, enfekte olan yani kıl kurdu yumurtalarını yutan bazı kişilerde belirti görülmez.

Yumurtalar başlangıçta anüs çevresinde oluşur ve burada üç haftaya kadar yaşayabilir. Ellere, yiyeceklere veya diğer eşyalara bulaştıktan sonra yutulabilirler, bu da hastalığın ana sebebidir. Okula giden çocuklar, bir sağlık kurumunda veya hapishanede yaşayanlar ve enfekte olan insanlarla ilgilenenler bu hastalığın riski altında olabilir. Hastalık insanlar arasında yayılabilir ancak hayvanlar bu hastalığı yaymaz. Hastalığın kesin teşhisi, yaklaşık bir santimetre uzunluğundaki solucanların veya yumurtaların mikroskop altında görülmesi ile konabilir.

• İnsanlarda konaklamaya başlamaları yutulan kıl kurdu yumurtaları ile başlar. 
• Kıl kurdu yumurtaları ince bağırsağın ilk kısmı olan duodenumda çatlar. 
• Yumurtadan çıkan kıl kurdu larvaları yaklaşık olara 140 ila 150 mikrometreye kadar büyür ve ince bağırsaktan kolona doğru harekete başlarlar. Bu hareket sırasında tüy dökerler ve sonrasında yetişkin hale gelirler. .
• Dişi kıl kurtları 35-91 gün, erkek kıl kurtları yaklaşık 49 gün yaşarlar. 
• İleumda yani ince bağırsağın son kısmında erkek ve dişi kıl kurtları çiftleşir, çiftleşme sonrası erkek kıl kurtları genellikle ölür ve dışkıya karışarak dışarı atılır. 
• Dişi kıl kurtları ileuma  çekuma (kalın bağırsağın başlangıcı), kör bağırsağa ve kolona yerleşebilirler. 
• Yerleşme sonrası kendilerini mukozaya bağlarlar ve kolondan besin ihtiyaçlarını karşılarlar. Vücudunun neredeyse tamamı yumurtalarla dolan hamile bir dişi kıl kurdu yaklaşık olarak 11.000  ila 16.000  yumurtaya sahip olur. 
• Kıl kurtlarının yumurtlama süreci insan konakçının vücuduna girdikten yaklaşık olarak 35 gün (beş hafta) sonra başlar. 
• Yumurta taşıyan dişi kıl kurtlarının kolon-rektum arasını yaklaşık olarak saatte 12-14 santimetre hızla kat ettiği söylenebilir. 
• Dişi kıl kurtları anüsten dışarı çıkarlar ve cilt üzerinde hareket ederken yumurtalarını dışarı atar, daha sonra ölür ve parçalanır. Ya da insanlar tarafından hareketleri nedeniyle anüs bölgesinin kaşınması sırasında parçalanarak öldürülebilirler. Dişinin anüsten çıkma sebebi yumurtaların olgunlaşması için gerekli olan oksijeni elde etmektir.

Kıl Kurdu Nasıl Düşürülür?

Kıl kurdu tedavisi yani halk arasında bilinen adıyla kıl kurdu düşürülmesi ilaç yoluyla daha başarılı şekilde sonuçlanır. Kıl kurdu ilacı, kıl kurdu enfeksiyonunun birincil tedavisidir. Ancak kullanılan ilaç ne olursa olsun yeniden enfeksiyon oluşumu sıktır. Bir evde bulunan parazitin tamamen ortadan kaldırılması, bir yıl veya daha fazla süreyle tekrarlanan ilaç dozlarını gerektirebilir. İlaçlar yetişkin kıl kurtlarını öldürürken yumurtaları öldüremediğinden, iki hafta sonra ilacın tekrar alınması önerilir, bu sayede yumurtalardan büyüyen kıl kurtları da öldürülebilir. 

Eğer aileden bir kişiye kıl kurdu enfeksiyonu bulaştıysa, tüm aile fertlerine bulaşma şansı çok yüksektir, ilaç tedavisine bireysel olarak geçilse de diğer aile fertleri kuluçka döneminde olabilir, bu yüzden tüm aile fertleri kendilerinde de kıl kurdu olduğunu varsayarak tedavi altına girmelidir. 

Küçük çocuklarda görülen belirti göstermeyen kıl kurdu enfeksiyonu, tüm aileye bulaşabilir. Genellikle 14 gün arayla kullanılabilen mebendazol, pirantel pamoat veya albendazol içeren ilaçların ailece alınması sayesinde kıl kurdu tedavisi yapılabilir. Her ilaç alımından sonra kişisel eşyaların (el havlusu, yatak örtüsü, kıyafetler) sıcak suda yıkanması önerilir. Böylelikle bu eşyalara bulaşan yumurtalar yok edilebilir. Tedavi sonrasında elleri bol sabun kullanarak iyi yıkama, sabahları banyo yapmak, günlük iç çamaşırı değişimi, tırnakları kısa tutmak gibi önlemler enfeksiyonun yeniden oluşmasını engellemede yardımcı olabilir.
 

Enfeksiyonun Dağılımı Nasıl Olur?

Dünyanın her yerinde yaygın olarak görülen kıl kurdu enfeksiyonu  aslında dünyada en sık görülen solucan/kurt enfeksiyonu türü olarak görülebilir. İnsan popülasyonu arasında en sık enfekte olanlar, okula giden çocuklardır. Amerika’da (Amerika Birleşik Devletleri) yapılan araştırmalardaki istatistiklere göre okul çağındaki çocukların beşte biri hayatlarında en az bir kere kıl kurdu enfeksiyonu geçirir. Çocuklar arasında kıl kurdu enfeksiyonun bulaşma oranları Hindistan için %61, İngiltere için %50, Tayland için %39, İsveç için %37, Danimarka için %29 olarak belirtilmiştir. 

Tırnak yeme, parmakları emme gibi eylemler çocuklar arasında enfeksiyonun bulaşmasında önemli etkenlerdendir.  Kıl kurdu enfeksiyonu cinsiyet, sosyal sınıf, ırk veya kültür durumundan bağımsız olarak herkesi etkileyebilir.

Bebeklerde Kıl Kurdu Enfeksiyonu

Bebekler de bu hastalığa maruz kalabilirler ancak bu hastalığa bebeklerde nadir şekilde rastlanır. Emeklemeyen, katı yiyecekler tüketmeyen, su içmeyen bebeklerin kıl kurdunu veya yumurtalarını yutma riski neredeyse sıfırdır. Bebekler yumurtaları yutmuş olsalar bile genelde her bez değişiminde bebek mendilleri kullanılarak bebek poposu temiz tutulduğundan dolayı enfeksiyonun gerçekleşmesi olası değildir. Ancak bebekler sürünmeye, yemeye veya içmeye başladığında kıl kurdu riski daha yüksek olacaktır.
Kıl kurdu yumurtaları bazı nesnelerde iki haftaya kadar yaşayabilir. Bu nedenle bebekler, havlu ya da oyuncak gibi herhangi bir nesneyi tutarak kurtları ellerine bulaştırabilir ve parmaklarını ağızlarına götürerek bu yumurtaları yutabilirler. Ayrıca kıl kurdu yumurtaları yiyecekler üzerine de bulaşabilir, bu yiyeceklerin tüketilmesi sonucunda da kıl kurtları vücuda girebilir. Yutulan yumurtalar kalın bağırsağa ilerleyebilir ve orada yumurtadan çıkabilirler. Dişi kıl kurtları, yumurtlamak için bağırsaktan anal bölgeye geçerler. Kıl kurdunun hareket etmesi, bebeğinizin uykusunu bozabilecek kadar şiddetli kaşıntıya neden olabilir. Şiddetli kaşıntıyla bebeğiniz, poposunu kaşımaya çalışırken yumurtalar tırnaklarının arasına girebilir. Daha sonra parmaklarını veya ellerini ağzına soktuğunda yumurtaları tekrar yutabilir böylece enfeksiyon kendini tekrarlayabilir.
 

Yetişkinlerde Kıl Kurdu Enfeksiyonu

Yetişkinlerde de kıl kurdu enfeksiyonu bebeklerle benzer şekilde buluşabilir ve kendini tekrar edebilir. Kıl kurdu enfeksiyonlarında cilde zarar gelmez ve kıl kurtları insan dokularından geçemezler. Bu durum kadınlar için daha farklı şekilde gözükebilir, çünkü anüsten çıkan dişi kıl kurtları eğer ölmezlerse, vajinaya doğru hareket ederek daha sonra uterusun dış ağzına ve uterus boşluğuna geçebilirler. Daha sonra fallop tüplerine, yumurtalıklara ve periton boşluğuna doğru hareket edebilirler. Kıl kurtlarının bu bölgelere hareket etmesi vulva ve vajinanın iltihaplanmasına neden olabilir. Durum iltihaplanmaya sebep olursa, vajinal akıntı veya vulvanın kaşınmasına neden olabilir. 

Kıl kurtları bağırsaklarda konakladıkları için genellikle yanlarında  bağırsak bakterileri taşırlar. Bazı raporlara göre idrar yolu enfeksiyonu geçiren genç kadınların üçte birinde kıl kurdu enfeksiyonuna rastlanmaktadır.

• El feneri kullanarak bebeklerin popo bölgesini aydınlatıp anal bölgedeki kıl kurtlarını kontrol edebilir ve şüphelerinizi tespit edebilirsiniz. 
• Kıl kurtları çoğunlukla geceleri yumurta bıraktığından, gece veya sabah erken bir saatte bebeğinizi kontrol edebilirsiniz. 
• Ayrıca çocuğunuzun dışkısının yüzeyinde de kıl kurtları bulabilirsiniz. 
• Şeffaf bir bant kullanarak bandı bebeğin poposuna nazikçe yapıştırıp bandı çekerek de kıl kurtlarını kontrol edebilirsiniz. Bu test "İskoç Bant testi" olarak bilinir. 
• Daha sonra bu numuneyi daha ileri testler için çocuğunuzun doktoruna götürebilirsiniz.
  Kıl kurdu enfeksiyonlarının teşhisi için kan testleri gerekli değildir. 
   

Kıl kurdu belirtileri ve tedavisi ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.