Bağırsak Hastalıkları Nelerdir? Bağırsak Hastalıkları Belirtileri

Bağırsak hastalıkları, toplumda oldukça yaygın olarak görülen rahatsızlıklardır. Sindirim sisteminin en uzun bölümünü oluşturan bağırsaklar, çeşitli sebeplere bağlı olarak rahatsızlanabilir. Bağırsak rahatsızlıkları başlıca ileri yaş grubundaki kişileri etkilese de tüm yaş gruplarında bağırsakla ilgili problemler görülebilir. Peki sık görülen bağırsak hastalıkları ve belirtileri nelerdir? Bağırsak hastalıkları isimleri nelerdir? Bağırsaklara hangi doktor bakar? Bağırsak hastalıklarının tedavisi var mı? Tüm bu sorularınn yanıtına yazının devamında ulaşabilirsiniz.

Bağırsak Hastalıkları Nelerdir?

Bağırsak problemleri, bağırsağın fonksiyonel olarak düzgün çalışmaması ya da bağırsakta yapısal bir bozukluk olması nedeniyle oluşabilir. Fonksiyonel problemde bağırsak, çeşitli tanı yöntemleriyle incelendiğinde herhangi bir yapısal sorunla karşılaşılmaz. Yani bağırsağın görünümü normaldir. Fonksiyonel problemlerde asıl sorun bağırsağın hareketleriyle ilgilidir. Toplumda bağırsak ile ilgili görülen rahatsızlıkların çoğu fonksiyonel kaynaklıdır. Gaz, şişkinlik, ishal, kabızlık, irritabl bağırsak hastalığı, gıda zehirlenmesi gibi bağırsak hastalıkları; fonksiyonel gruba girer. Yapısal bağırsak hastalıkları ise bağırsağın çeşitli bölümlerinde normal olmayan görünümlerin oluşmasıdır. Bağırsakların mukoza denen üst tabakasının aşınmasından bağırsakta divertikül oluşumuna kadar geniş yelpazedeki hasarlanmalar, yapısal problemlere neden olur. Kolit, anal fissür, hemoroid gibi hastalıklar yapısal rahatsızlıklar olarak değerlendirilir.

• İshal: İshal, gaitanın (dışkının) sulu, sıvı formda olduğu bir rahatsızlıktır. Ayrıca ishalde sık sık tuvalete gitme ihtiyacı da görülebilir. İshale, mide bulantısı, karın ağrısı, kilo kaybı gibi belirtiler eşlik edebilir. Birkaç gün sürüp kendiliğinden geçen ishal, yetişkinlerde çoğunlukla önemli bir probleme yol açmaz. Ancak daha uzun süre devam eden ishallerin iltihabi bağırsak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu, çölyak hastalığı gibi nedenlere bağlı olarak gelişen bir semptom olabileceği akılda tutulmalıdır.
• Kabızlık: Kabızlık, zor gaita yapma, haftada 3 kereden az gaita çıkarma, bağırsak hareketlerinde azalma gibi durumlarla karakterize bir rahatsızlıktır. Kabızlığın en sık görülen sebebi, diyette yeterince lifli besinlerinin bulunmamasıdır. Lifli gıdalar tüketmek, düzenli egzersiz yapmak, tuvalete sıkışıldığında ertelemeden tuvalet ihtiyacını gidermek, kabızlığın hem düzelmesinde hem de önlenmesinde oldukça etkilidir. İshalde olduğu gibi kabızlık da uzun süre devam ettiğinde, bu durumun altta yatan başka bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkabileceği unutulmamalıdır. Uzun süre devam eden kabızlık, anal fissür, hemoroid gibi problemlerin oluşmasına yol açabilir.
• İrritabl Bağırsak Sendromu (Huzursuz Bağırsak Sendromu): Spastik kolon olarak da bilinen irritabl bağırsak sendromu, kalın bağırsak kaslarının normalden az ya da çok kasılması sonucunda oluşur. Belirli bazı besinler, ilaçlar, duygusal stres, irritabl bağırsak hastalığını tetikleyebilir. İrritabl bağırsak hastalığında karın ağrısı, aşırı gaz, ishal veya kabızlık, şişkinlik, bağırsak alışkanlıklarında değişme (daha sık tuvalete gitme, daha sulu gaita yapma vs.) gibi belirtiler görülebilir. İrritabl bağırsak sendromunun tedavisinde hastalığı tetikleyen besinlerden uzak durmak, kafein tüketimini azaltmak, lifli besinler tüketmek, bol sıvı almak gibi yöntemler etkilidir. Bunların yanı sıra irritabl bağırsak hastalığı tedavisinde ilaçlar da kullanılabilir.
• Hemoroid: Hemoroid, anal kanaldaki kan damarlarının genişlemesi sonucu ortaya çıkar. Hemoroid iç ve dış olmak üzere iki ana gruba ayrılabilir. İç hemoroid, anal kanalın içinde yer alan kan damarlarının şişmesi ile oluşur. Gaita yaparken gerilme sonucu şişmiş bu kan damarları kanayabilir, aşağı doğru inerek anüsten sarkabilir. İç hemoroid tedavisinde kabızlığı önlemeye yönelik yaşam tarzı değişikliklerinin yanı sıra kan damarlarındaki problemi gidermeye yönelik ligasyon ya da cerrahi girişim yapılabilir. Dış hemoroid ise anüsün dış kısmında, cildin hemen altındaki venlerin genişlemesidir. Bazen gaita yaparken oluşan gerilme, bu damarların çatlamasına ve ilgili bölgede bir kan pıhtısı oluşmasına neden olur. Pıhtının oluştuğu bölge oldukça ağrılı bir hale gelir ve kişiyi rahatsız edebilir. Dış hemoroid tedavisi lokal anestezi altında pıhtının ve hemoroidin uzaklaştırılmasını kapsar.
• Anal Fissür: Anal fissür, anal açıklığın olduğu bölgedeki ciltte, çatlakların, açılmaların olmasıdır. Anal fissür genellikle çok katı veya aşırı sulu gaita yapma sonucunda ortaya çıkar. Anal açıklıktaki çatlaklar, gaita geçişini kontrol eden kasların ortaya çıkmasına yol açar. Bu kaslar, gaita veya hava ile temas edince tahriş olur. Sonuç olarak bağırsak hareketleri sonucu kişide şiddetli ağrı, spazm, kanama gibi belirtiler ortaya çıkar. Anal fissürün tedavisi, lifli besinlerin tüketilmesi, ağrı kesicilerin kullanılması şeklindedir. Ilık suda oturma banyosu yapmak da anal fissüre iyi gelebilir. Eğer bu yöntemler tedavide yetersiz gelirse cerrahi girişim gerekebilir.
• Kolit: Kolit, bağırsaklarda iltihaplanma olması sonucu ortaya çıkan tabloya verilen genel bir addır. İltihabi bağırsak hastalığı, çölyak hastalığı, enfeksiyon, radyasyon maruziyeti, kolit gelişmesine neden olabilir. Crohn hastalığı ve ülseratif kolit, iltihabı bağırsak hastalıklarının en sık görülen iki çeşididir. Bu hastalıklarda bağırsak mukozasında bir iltihaplanma başlar ve bu durum bağırsağın daha iç katmanlarına doğru yayılım gösterebilir. Yine bağırsaktaki iltihaplanma zaman içerisinde daha büyük bir bağırsak parçasını etkisi altına alabilir. İshal, karın ağrısı, rektal kanama gibi belirtiler, diğer kolitlerde olduğu gibi iltihabi bağırsak hastalıklarında da en sık görülen semptomlar arasındadır. Çölyak hastalığı, gluten tüketimi sonucu kişinin bağışıklık sisteminin kendi bağırsak hücrelerine saldırdığı otoimmün bir hastalıktır. Gluten tüketimi devam ettikçe bağırsaktaki hasarlanma daha şiddetli hale gelir ve kişinin bağırsaklarındaki besin emilim mekanizmaları bozulabilir. Bu durum da çölyak hastalarının beslenmesinde sorunlara yol açar. Karın ağrısı, ishal, hazımsızlık; çölyak hastalığında sık görülen belirtilerdendir.
• Divertikülit: Divertikül, bağırsak duvarından dışa doğru oluşan parmaksı çıkıntılara verilen addır. Özellikle ileri yaşlarda divertiküle sık rastlanır. Divertiküllerin çoğu, herhangi bir soruna yol açmaz. Ancak divertiküllerin iltihaplanması, kanaması, bağırsakta tıkanmaya yol açması gibi durumlarda divertikülit denilen tablo gelişir. Divertikülit tedavisi, hastalığın şiddetine göre yapılır. Tedavide bazen kabızlığın giderilmesi yeterli olurken bazı durumlarda ise antibiyotik başlanması ve hatta cerrahi girişim uygulanması gündeme gelebilir.
  Kolon Polipleri ve Kanser: Kolon polipleri; kalın bağırsağın içerisine doğru oluşan küçük parmaksı çıkıntılardır. Bu çıkıntılar, polip aşamasında genellikle bir soruna yol açmazken ilerleyen dönemde kolon kanserine dönüşebilir. Bu nedenle poliplerin fark edildiği durumda mutlaka kanser aşısından gerekli testlerin yapılması ve gerekliyse poliplerin kolondan uzaklaştırılması gerekir. Kolon kanseri toplumda oldukça sık görülen bir kanser türüdür. Geç dönemde fark edildiğinde tedavi başarısı düşer. Bu nedenle kolon kanseri taramalarını düzenli yaptırılması ve olası bir kanser varlığının erken fark edilmesi önemlidir. Kolon kanseri taraması için 50 yaş üstü her bireyin iki yılda bir gaita gizli kan testi ve on yılda bir kolonoskopi yaptırması gerekir. Tarama sonuçları normal gelen bireyler, diğer kontrol zamanını beklerken; tarama sonuçlarında şüpheli bulguları olan kişilerin ileri testlerin yapılması için vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması faydalı olur.
• Kolon Polipleri ve Kanser: Kolon polipleri; kalın bağırsağın içerisine doğru oluşan küçük parmaksı çıkıntılardır. Bu çıkıntılar, polip aşamasında genellikle bir soruna yol açmazken ilerleyen dönemde kolon kanserine dönüşebilir. Bu nedenle poliplerin fark edildiği durumda mutlaka kanser aşısından gerekli testlerin yapılması ve gerekliyse poliplerin kolondan uzaklaştırılması gerekir. Kolon kanseri toplumda oldukça sık görülen bir kanser türüdür. Geç dönemde fark edildiğinde tedavi başarısı düşer. Bu nedenle kolon kanseri taramalarını düzenli yaptırılması ve olası bir kanser varlığının erken fark edilmesi önemlidir. Kolon kanseri taraması için 50 yaş üstü her bireyin iki yılda bir gaita gizli kan testi ve on yılda bir kolonoskopi yaptırması gerekir. Tarama sonuçları normal gelen bireyler, diğer kontrol zamanını beklerken; tarama sonuçlarında şüpheli bulguları olan kişilerin ileri testlerin yapılması için vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurması faydalı olur.

Bağırsak Hastalıkları Belirtileri Nelerdir?

Bağırsak hastalıklarında görülen belirtiler, rahatsızlığa göre değişmekle birlikte temel olarak benzer semptomları içerir. Karın ağrısı, ishal, kabızlık, şişkinlik, mide bulantısı; bağırsak hastalıklarında en sık görülen belirtiler arasındadır. Gaitada kan görmek, ateş ve kilo kaybı da bağırsakla ilgili sorun yaşayan kişilerde görülebilen durumlardandır. Bağırsak problemleri belirtileri gösteren kişilerin, bu durumu görmezden gelmeyerek gerekli kontroller için bir sağlık merkezine başvurması önerilir.

Bağırsak Hastalıklarına Hangi Bölüm Bakar?

‘’Bağırsak sorunu için hangi doktora gidilir?’’ sorusu sıkça sorulur. Bağırsak hastalıkları bölümü, gastroenterolojidir. Gastroenterolojide sindirim sistemi ve karaciğerle ilgili hastalıkların tanısı ve tedavisi yapılır. Endoskopi, kolonoskopi, baryum testleri, bağırsak veya mide biyopsisi gibi testler, bu bölümde uygulanır. Kolon kanseri, hemoroid, divertikülit gibi hastalıkların cerrahi tedavisi ise genel cerrahi bölümü tarafından yapılır. Bağırsak sorunları, kişinin hem sağlığını olumsuz etkileyen hem de günlük yaşamında ciddi sıkıntılara yol açan bir durumdur. Dolayısıyla bağırsak sorunu yaşayan kişiler, bu problemleri ihmal etmemeli, mutlaka bir uzmandan görüş almalıdır. 50 yaşın üzerindeki kişiler bağırsakla ilgili herhangi bir şikayeti olmasa da mutlaka kolon kanseri tarama testlerini yaptırmalı ve sonuçlarını takip etmelidir.