Gözde sinek ya da benzeri cisimlerin uçuşması, nokta nokta veya lekeli bir görüşün olması gibi durumlar, pek çok kişi tarafından dile getirilen yaygın olaylardır. Gözlerin hareket ettirilmesi ile yavaş yavaş sürüklenen, kendilerine doğrudan bakılmaya çalışıldığında ise uzaklaşan bu noktacıklar, farklı şekillerde görülebilir. Gri veya siyah lekeler, örümcek ağları ya da ipler gibi görülebilen bu cisimler genellikle göz sıvısının içerisinde meydana gelen değişikliklerden kaynaklanır. Vitreus veya vitröz sıvısı olarak adlandırılan gözdeki jöle kıvamındaki bu maddenin sıvılaşması, içerisinde bulunan mikroskobik liflerin topaklanması ile gözde uçuşan cisimler algısı oluşabilir. Yaşın ilerlemesi ile birlikte bu durumun gelişmesi normal olarak görülebilse de aniden oluşan çok sayıda cisim veya aşırı lekeli bir görüntü normal değildir ve böyle bir durumda doğrudan göz doktorlarına başvurulmalıdır.
Gözde Sinek ve Cisim Uçuşması Zamanla Geçer mi?
Gözde uçuşan cisimler çoğu zaman yalnızca kişi tarafından rahatsız edici bir algıya neden olması ile sınırlı kalır. Kişiler genellikle bu cisimlere odaklanmadıkları takdirde gün içerisinde gayet iyi bir görüşe sahiptirler. Bu nedenle bireyler tarafından zaman zaman geçiyormuş gibi algılanabilir. Ancak bazı durumlarda karanlıkta, koyu renkli alanlara bakılırken veya gözler kapalı iken bu cisimler daha net olarak görülebilir. Bazı durumlarda da ise göz önünde uçuşan siyah noktalar, bireyler tarafından dile getiriliş biçimlerine göre farklı şekillerde tanımlanabilmektedir.
Gözde sinek ve cisim uçması belirtileri olarak sıralanabilecek bu durumlardan bazıları şu şekildedir:- Koyu renkli lekeler veya yumru. iplik benzeri küçük şekiller, yüzen cisimler içeren bir görüş,
- Gözlerin hareket ettirilmesi ile birlikte hareket eden ve bu nedenle doğrudan bakılamayan, kendilerine bakıldığında görüş açısından uzaklaşan lekeler,
- Beyaz bir duvar veya gökyüzü gibi düz ve parlak renkli arka planlara bakıldığında belirginleşen nokta ve lekeler.
Vitreusta oluşan yapılanmalar bazı durumlarda geçici niteliktedir ve böyle olduğunda gözde sinek ve cisim uçuşması zamanla geçer. Yaşlanma ve travmalara bağlı olarak oluşan lekeler ise çoğunlukla kalıcıdır. Ancak bir anda çok sayıda cismin uçuşmaya başlaması, göz önünde ışık çakması benzeri görüntüler oluşması, görüşün herhangi bir kısmında karanlıklaşma veya görüş kaybı gibi durumlarda, retina yırtılması gibi farklı ciddi göz sorunları ortaya çıkmış olabilir. Bu nedenle bu tip, ani başlangıçlı durumlarda mutlaka göz sağlığı uzmanlarına danışılmalı ve muayeneden geçilmelidir.
Gözde Sinek ve Cisim Uçuşması Nedenleri
Gözde uçuşan siyah noktalar çoğu zaman yaşlanmaya bağlı göz yapısında yavaş yavaş oluşan değişikliklerden kaynaklanır. Bunlar genellikle normal yaşlanma sürecinin, geçirilen hastalıkların veya çevresel koşulların etkilerinden kaynaklı olarak oluşur ve ciddi sorunlara neden olmaz. 50 yaş üzerindeki bireyler, gözde siyah nokta oluşumlarına diğer bireylere oranla çok daha yatkındır. Uzak noktaların net bir şekilde görülememesi durumu olan miyop, daha önceden geçirilmiş göz travmaları, kötü kontrollü diyabete bağlı gelişen diyabetik retinopatiler, göz iltihaplanmaları ve katarakt ameliyatlarından sonra oluşan komplikasyonlar da göz önünde uçuşan cisimler için birer risk faktörü oluşturur ve bunların gelişme olasılığını artırır. Genel olarak gözde sinek uçması nedenleri dört ana grup altında incelenebilir:
Yaşa bağlı göz yapısı değişiklikleri: Göz kürelerinin iç kısmını dolduran ve gözlere kendine özgü yuvarlak şeklini veren camsı, jöle benzeri yapı, vitröz sıvısı (vitreus) olarak adlandırılır. Bu madde, yaşlanma ile birlikte daha sıvı bir yapıya dönüşür. Vitreusun bu değişen yapısı, göz sıvısının zamanla göz küresinin iç yüzeyinden sarkmasına ve küçülüp topaklanmasına neden olur. Topaklanıp lifli bir yapı alan vitreus artıkları ise gözden geçen ışığın bir kısmını bloke ettiklerinden retinada uçuşan cisimler gibi algılanır. Bunlar genellikle küçük gölgeler şeklindedir ve gözümün önünden bir şeyler geçiyor şeklinde yakınan kişilerin çok büyük bir kısmında bu durum söz konusudur.Gözün arka kısmındaki iltihaplanmalar: Gözün arka kısmında yer alan üvea katmanlarının iltihabı, arka üveit olarak adlandırılır ve gözde uçuşan cisimler için bir diğer olası nedeni oluştur. Üvea katmanında oluşan iltihaplanma, vitreusun içerisine iltihaplı kalıntıların salınmasına neden olarak gözde siyah uçuşmalar oluşturabilir. İnflamatuar hastalıklar, akut enfeksiyonlar veya bazı diğer etkenler, üveite neden olarak söz konusu lekeli görünüme yol açabilmektedir.
Gözde kanama: Hipertansiyon, diyabet, kan damarlarında tıkanıklıklar, göz yaralanmaları gibi nedenlerle gözde kanama gelişebilir. Bu kanama sonucunda vitröz sıvısının içerisine salınan kan hücreleri, göz önünde uçuşan gölgeler veya lekeler olarak algılanabilir. Bu bağlamda gözde sinek uçuşması tansiyon yüksekliği ile ilişkili olarak da gelişebilen bir durumdur.
Retina yırtılmaları: Vitreusta meydana gelen sarkmalar şiddetlendiğinde retina yırtıkları ortaya çıkabilir. Bu yırtıkların tedavi edilmemesi halinde retina dekolmanı olarak adlandırılan, retinanın gözün arka kısmından ayrılmasına neden olan sıvı birikimi durumuna yol açar. Yırtık bir retina gözde siyah uçuşmalar gibi belirtilere yol açabilirken tedavi edilmemiş yırtıkların neden olduğu retina dekolmanı ise kalıcı görüş kayıplarını beraberinde getirebilir.
Göz ameliyatları ve kullanılan bazı ilaçlar: Bazı durumlarda çeşitli göz hastalıkları veya göz üzerinde yapılan ameliyatlar nedeniyle göz sıvısının içerisine ilaç enjeksiyonu yapılır. Vitreusa enjekte edilen bu ilaçlar, hava kabarcıklarına neden olarak bu kabarcıklar göz tarafından emilene dek gözün önünde gölgeler şeklinde görülür. Bazı vitreoretinal ameliyatlar sırasında da benzer şekilde silikon yağı kabarcıkları oluşur ve bunlar gözde cisim uçuşması hissine yol açar.
Gözde Sinek ve Cisim Uçuşması Nasıl Geçer?
Göz önünde uçuşan siyah noktalar görmek, özellikle de ani başlangıçlı durumlarda mutlaka muayene gerektirir. Hastalar göz doktorlarına başvurarak kısa süreli bir muayeneden geçmeleri halinde bu durumun yaşlanmaya bağlı doğal süreçlerden mi yoksa akut gelişen bir sağlık sorunundan mı kaynaklı olduğunu rahatlıkla öğrenebilirler. Tedavi, lekeli görüşün altında yatan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Diyabet hastalığı veya gözde iltihaplanma, kanama gibi durumlardan kaynaklanan görüş bozukluklarında öncelikle bu nedenlere yönelik bir tedavi planı belirlenir. Ancak doğal süreçlere bağlı olarak göz önünde oluşan leke ve noktacıklar çoğu durumda tedavi gerektirmez. Sinek ve cisim uçuşması hissi, nadir durumlarda görüşü ciddi şekilde bozarak günlük yaşamı etkileyebilir. Bunların altında daha önceden geçirilmiş ciddi göz sağlığı sorunlarının yatıyor olması ihtimali yüksektir. Böyle durumlarda cerrahi operasyonlar veya lazer ışınları kullanılarak gerçekleştirilen bir dizi müdahale ile tedavi gerçekleştirilebilir.
Gözde Sinek ve Cisim Uçuşması Tedavisi
Ameliyatla tedavi seçeneğinde göze mikro boyutta bir kesi açılarak vitröz sıvısı çıkarılır; bunun yerine gözün doğal şeklini korumaya yardımcı olacak özel bir solüsyon enjekte edilir. Vitrektomi olarak adlandırılan bu ameliyat, göz önünde uçuşan tüm cisimleri yok etme garantisi sunmaz ve ameliyat sonrasında yeniden lekeli görünüm oluşabilir. Retina yırtığı veya kanama gibi komplikasyon riskleri söz konusu olabilir. Bu nedenle çok ciddi görüş sorunlarının söz konusu olduğu durumların haricinde ameliyatla tedavi seçeneğine genellikle başvurulmaz. İkinci bir tedavi yöntemi ise uçuşan cisimlere neden olan vitreus içi birikintilerin bozulması için lazer ışınlarından yararlanmaktır. Vitreus içerisindeki birikintiler, lazer ışınları ile parçalanarak ortadan kaldırılabilir veya daha az görüş sorununa neden olacak şekilde küçük parçalara ayrıştırılabilir. Lazer ışının hedefi doğru şekilde belirlenmediğinde retina hasar görebildiğinden bu işlem, yalnızca alanında uzman kişiler tarafından hassas bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Göz muayenesi sonrasında gözde yüzen cisimlere neden olabilecek bir durum görülmemesi halinde hastalar farklı tıbbi birimlere yönlendirilebilir. Auralı migren gibi bazı nörolojik hastalıklar da benzer belirtilere yol açabildiğinden hastanın tıbbi öyküsünün detaylı şekilde alınması oldukça önemlidir. Bu tarz bir durumdan şüphelenilmesi halinde gözde uçuşan cisimler nöroloji uzmanı tarafından değerlendirilmeli ve bu birim tarafından farklı tanı testlerine başvurulmalıdır.
Siz de gözünüzün önünde rahatsız edici lekeler veya gölgeler görüyorsanız göz doktorlarına başvurarak detaylı bir muayeneden geçebilir, herhangi bir göz hastalığınızın olup olmadığını öğrenebilirsiniz.