Göz kaşıntısı toplumda oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Gözde kaşıntı farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Göz neden kaşınır? veya Göz kaşıntısı nasıl geçer? gibi sorularınızın cevabını yazının devamında bulabilirsiniz.
Göz Kaşıntısı Nedir?
Göz kaşıntısı ya da diğer adıyla pruritus, oldukça yaygın görülen bir problemdir.
Göz kaşınması genellikle gözde kızarıklık ile birlikte görülür. Pek çok farklı sebep göz kaşıntısına neden olabilir. Altta yatan sebebe bağlı olarak göz kapağı kaşıntısı, göz pınarı kaşıntısı gibi farklı farklı belirtiler ortaya çıkabilir.
Göz kaşıntısı genellikle ciddi bir probleme işaret etmez. Kaşıntıya sebep olan durum ortadan kaldırıldığında kaşınma sorunu da çözülmüş olur.
Göz Kaşıntısı Neden Olur?
Gözlerde kaşıntı farklı sebeplere bağlı olarak ortaya çıkar. Her bir durumda kaşıntının nerede olduğu ve ne kadar sürdüğü, kaşıntıya eşlik eden semptomlar farklılık gösterebilir.
En sık görülen göz kaşıntısı nedenleri:
- Mevsimsel Alerjiler
Her yıl belirli dönemlerde gözünde kaşıntı hissedilmesi mevsimsel alerji ile bağlantılı olabilir. Polen alerjisi gibi mevsimler alerji çeşitleri bahar ayında göz kaşıntısı yapar. Alerjik nedenlerle ortaya çıkan göz kaşıntılarına; gözde sulanma, burun akıntısı, hapşırık gibi belirtiler eşlik edebilir.
Vücuttaki alerjen maddelere karşı salınan histamin adlı molekül, alerjik semptomların oluşmasından sorumludur. Dolayısıyla alerjik göz kaşıntısı, burun tıkanıklığı gibi belirtiler histamine bağlı oluşur. Bu belirtilerin hafifletilmesinde antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Adından da anlaşılacağı üzere bu ilaçlar histaminin etkilerini azaltmaya yarar.
Mevsimler alerjiye bağlı sorunlardan korunmak için alerjen maddeyle olan temas da azaltılmalıdır. Örneğin polen alerjisi olan bir kişi; bahar aylarında dışarıda geçirdiği süreyi sınırlandırabilir, dışarıdan geldikten sonra duş alarak kıyafetlerini değiştirebilir. Yine ev ve araba pencerelerini polen sezonu boyunca kapalı tutmak da alerjik belirtileri kontrol etmeye yardımcı olur.
Yıl Boyu Süren (Perennial) Alerjiler: Mevsimsel alerjilerin aksine perennial alerjiler yıl boyu devam eder. Ev tozu, kedi köpek kepeği, küf gibi alerjenler kişide yıl boyunca süren alerjik semptomlara neden olabilir. Yine kişinin kullandığı kontakt lens solüsyonu, sabun veya şampuan gibi ürünler de alerjiye yol açabilir. Tüm bu durumlar sürekli göz kaşıntısı yapabilir. Kişi, kaşıntı oluşturan alerjiyi belirleyemiyorsa, sırayla göze temas eden ürünlerin kullanıma ara vermelidir. Böylece gözdeki semptomlara neden olan alerjeni tespit edebilir. Tespit edilen maddenin kullanımı bırakılmalıdır. Gözdeki kaşıntı şiddetliyse antihistaminik ya dakortikosteroid içeren göz damlaları (yanlızca doktor muayenesi ile verilir) kullanılabilir.
- Enfeksiyon
Gözdeki viral, bakteriyel veya fungal enfeksiyonlar gözde kaşıntı yapabilir. Konjonktivit, gözün en dış tabakasının iltihaplandığı bir hastalıktır. Bu hastalıkta gözün beyaz kısmı kırmızıya döndüğünden hastalık ‘kırmızı göz’ olarak da bilinir.
Bakteriyel konjonktivit, gözün dışındaki konjonktiva tabakasında bakterilerin enfeksiyon oluşturmasıdır. Bakteriyel konjonktivitte gözde kaşıntı, kızarıklık ve iltihaplı akıntı belirtileri görülür. Bunun yanı sıra göz kapaklarında şişkinlik oluşabilir.
Virüs enfeksiyonu sonucu oluşan viral konjonktivit, bakteriyel konjonktivite benzer semptomlara yol açar. Viral konjonktivitte gözdeki akıntı daha şeffaftır. Her iki konjonktivit türü de oldukça bulaşıcıdır. Enfeksiyon sadece bir gözü etkilemişse kolaylıkla diğer göze sıçrayabilir. Konjonktivit geçiren biriyle yakın temas sonucu sağlıklı kişilerde göz enfeksiyonu gelişebilir. Hastaların el yıkaması ve kişisel eşyalarını paylaşmaması enfeksiyon yayılımını engellemek için önemlidir.
Gözün orta tabakası olan uveanın iltihaplanması üveit olarak adlandırılır. Üveit gözün ön bölgesinde oluşursa buradaki renkli kısmı olan irisi etkiler. İrisi etkileyen üveitler göz kaşıntısı, gözde kızarıklık ve ağrı, ışığa karşı aşırı hassasiyet gibi semptomlar görülür.
Enfeksiyon nedeniyle oluşan konjonktivit ve üveitin mutlaka bir göz doktoru tarafından tedavi edilmesi gerekir. Enfeksiyon etkeni bakteri ise tedavide antibakteriyel göz damlaları kullanılabilir. Gözdeki iltihaplanmanın azaltılması için hastaya steroid içeren göz damlaları reçete edilebilir. Ciddi üveit vakalarında bağışıklık baskılayıcı ilaçlara ihtiyaç duyulabilir. Üveit efektif bir şekilde tedavi edilmezse katarakt, glokom, görme kaybı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
- Kuru Göz
Gözyaşı; su, yağ ve mukusun birleşiminden oluşur. Gözyaşı gözün nemli ve kaygan kalmasını sağlar.
Bazı nedenlere bağlı olarak gözyaşı üretimi azalabilir. Bu durumda gözde kuruma ve kaşıntı yapar. Gözyaşı üretimini azaltan sebeplerden biri yaşlanmadır. Yaş ilerledikçe gözde üretilen gözyaşı miktarı azalır. Diyabet ve romatoid artrit gibi rahatsızlıklar da gözyaşı miktarında azalmaya yol açabilir. Gözyaşı sentezindeki düşüş ilaç yan etkilerine bağlı olarak da oluşabilir. Yan etkileri arasında gözde kuruma olan ilaçlar şu şekildedir:
Antidepresanlar
Tansiyon düşürücü ilaçlar
Doğum kontrol hapları
Burun tıkanıklığını gidermeye yarayan (dekonjestan) ilaçlar
Bazı durumlarda gözyaşı üretiminde bir sorun olmasa da göz kuruyabilir.
Örneğin rüzgarlı havalarda uzun süre kalındığında gözyaşı hızla buharlaşarak gözü kuru bırakabilir. Gözyaşı bezlerindeki sorunlar veya gözyaşı kanallarındaki tıkanıklık gibi problemler de gözde kuruluk ve kaşıntı yapabilir. Kuru göz tedavisinde gözyaşı damlaları kullanılabilir.
- Göz Yorgunluğu
Uzun süre bilgisayar ekranına bakmak, iyi ışıklandırılmamış ortamda kitap okumak, gece veya öğlen saatlerinde uzun süre araç kullanmak gibi davranışlar gözde yorgunluğa neden olur. Göz yorgunluğu, gözü tahriş edebilir ve gözde kaşıntıya yol açabilir. Bu durumdan korunmak için gözü yoracak davranışlardan kaçınılmalıdır.
- Kontakt Lens Kullanımı
Kontakt lensleri uzun süre kullanmak veya değiştirme tarihi geldiği halde değiştirmemek, göz içinde kaşıntı ve gözde kızarıklık gibi sorunlara neden olabilir. Lens kullanan kişiler; lenslerin değişim zamanına dikkat etmeli, lens takarken hijyen kurallarına uymalıdır.
- Blefarit (Göz Kapağı İltihabı)
Blefarit, göz kapağında kirpiklerin başladığı yerde bulunan küçük yağ bezlerinin tıkanması sonucu oluşur. Blefarit, göz kapağında kaşıntı, şişkinlik ve kızarıklığı yapar. Bu belirtilerin yanı sıra göz kenarında kaşıntı ve gözde sulanma semptomlarına da yol açabilir.
Blefarite bağlı göz kapağı kaşıntısı, kızarıklığı gibi belirtilerin hafifletilmesi için antibiyotik ve antiinflamatuar (iltihaplanma giderici) ilaçlar kullanılabilir.
- Atopik Dermatit
Egzama olarak da bilinen atopik dermatit ciltte kırmızı, pul pul döküntülere neden olan bir rahatsızlıktır. Atopik dermatit göz kenarında kaşıntı yapabilir.
- Yabancı Cisim
Göze toz, duman, kirpik gibi maddelerin kaçması da gözde kaşıntıya neden olabilir. Bu maddeler gözden uzaklaştırılırken dikkatli olunmalı, el hijyeni sağlanmadan göze dokunulmamalıdır.
Göz Kaşıntısına Ne İyi gelir?
Göz kaşıntısının geçmesi için öncelikle kaşıntıya neden olan durumun ortadan kaldırılması gerekir. Bu süreçte gözdeki kaşınmayı hafifletecek bazı uygulamalar yapılabilir. Bu uygulamalar şöyledir:
- Kaşınan göze sıcak veya soğuk uygulamak kaşıntının azalmasına yardımcı olur. Bunun için bir havlu sıcak veya soğuk suyla ıslatılarak gözün üzerine koyulabilir.
- Kuru göz problemi yaşayan kişiler odalarında hava nemlendirici buhar makineleri kullanabilir. Nemli hava gözdeki kuruluğun ve kaşıntının giderilmesini sağlar.
- Kontakt lens kullanan kişiler gözlerinde kaşıntı hissediyorsa belirli bir süre lens takmamalıdır.
- Poşet çaylar da gözdeki kaşıntıya iyi gelebilir. Normal siyah çay veya bitkisel herhangi bir çay içeren poşetler, sıcaklığı geçtikten sonra gözün üzerine koyulabilir. Bu işlem gözün rahatlamasına yardımcı olur.
- Elleri sık sık yıkamak veya uygun dezenfektanlar ile temizlemek
- Özellikle dışarıdayken ellerle gözlere dokunmaktan kaçınmak
- Gece yatmadan önce göz ve yüzdeki makyajı temizlemek
- Kontakt lens kullanımında genel temizlik kurallarına uymak