Göz kapağında şişlik, toplumda yaygın olarak görülen bir durumdur. Göz kapağının şişmesinde farklı nedenler rol oynayabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Nedir?
Göz kapağı şişliği günlük hayatta sık karşılaşılabilen bir sorundur. Ağlamaktan arpacığa, göz enfeksiyonundan alerjilere kadar pek çok durum göz şişmesi nedenleri arasında yer alır. Göz kapağındaki şişlik çoğu zaman birkaç gün içerisinde kendiliğinden düzelse de bazı şişliklerin tedavi edilmesi gerekir.
Şişlik hem alt hem de üst göz kapağını etkileyebilir. Göz kapağındaki şişlik tek gözle sınırlı kalabileceği gibi her iki gözde de ortaya çıkabilir.
Göz Kapağı Şişliği Neden Olur?
Göz kapağının şişmesine yol açan pek çok farklı durum söz konusudur. Göz kapağı şişliğinin süresi, şiddeti veya etki alanı; altta yatan durumdan etkilenir.
Sık görülen göz kapağı şişliği nedenleri:
Arpacık
Halk arasında it dirseği olarak da bilinen bu rahatsızlık, göz kapağındaki küçük bezlerden birinin enfeksiyonu sonucu gelişir. Arpacık başlangıçta göz kapağında ağrılı, kaşıntılı, küçük bir tümsek oluşturur. Sonraki dönemlerde bu tümsek sivilceye benzer bir hal alır. Göz kapağında sadece tek bir bezin etkilendiği arpacıklar, genellikle tedaviye ihtiyaç duymadan düzelir. Arpacık lezyonu asla sıkılmaya, patlatılmaya çalışılmamalıdır. Bu, enfeksiyonun yayılmasına yol açar. Ayrıca kişiler makyaj malzemelerini, göz kremlerini ortak kullanmamalıdır. Tek seferde birden fazla arpacık geliştiği, arpacığın çok ağrılı olduğu, arpacığın ateşe yol açtığı, arpacık belirtilerinin giderek kötüleştiği, kişide görme problemlerinin geliştiği durumlarda tedavi için antibiyotikler kullanılabilir.
Şalazyon
Göz kapağı kisti olarak da adlandırılan şalazyon, görünüm olarak arpacığa benzer. Ancak şalazyondaki sorun enfeksiyon değil göz kapağındaki yağ bezinin tıkanmasıdır.
Şalazyon sorunu yaşayan kişilerde bu durum tekrarlayıcı olabilir. Şalazyon kisti, göz kapağında ciddi bir şişkinliğe neden olacak kadar büyüyebilir. Kist genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer. Ancak büyük boyuttaki şalazyonlar görme kaybı ve şiddetli ağrı gibi belirtilere yol açabilir.
Alerjiler
Göz kapağındaki şişkinliğe gözde şişlik, kaşıntı, kızarıklık ve akıntı eşlik ediyorsa altta yatan sebebin alerji olma ihtimali oldukça yüksektir. Toz, polen gibi alerjenler gözü tahriş ederek alerjik reaksiyonların başlamasını tetikleyebilir.
Alerji nedeniyle oluşan sorunlardan kurtulmanın en önemli yolu alerjen maruziyetini azaltmaktır. Örneğin polen alerjisi olan birinin bahar aylarında dışarıda geçirdiği süreyi kısıtlaması ya da dışarıdan geldiğinde hemen duş alması gibi davranışlar alerjik problemlerin azalmasına yardımcı olabilir. Alerjik göz şişmesi için antihistaminikler kullanılabilir.
Yorgunluk
Yorgunluk, bitkinlik göz kapağı şişliği yapabilir. Gece düzgün uyuyamayan kişilerin sabah kalktığında göz kapakları şişebilir. Yeterince sıvı tüketilmemesi de şişlik nedenlerinden biridir.
Ağlamak
Ağlama özellikle uzun süreli ve şiddetli olduğunda göz ve göz kapağındaki ince kan damarlarının çatlamasına yol açar. Bu durum da göz kapağında şişlik yapabilir. Uzun süre ağlayan kişilerin sonrasında yeterince su tüketmemesi de şişliği artırabilir.
Kozmetik
Cilt bakım ürünleri veya makyaj malzemeleri göze kaçtığında buradaki yapıları tahriş eder. Sonuç olarak da göz ve çevre dokularda şişlik, kızarıklık, ağrı gibi belirtiler ortaya çıkar. Kişisel bakım ürünlerine karşı alerji olması durumunda da bu sorunlarla karşılaşılabilir. Kozmetik ürünler nedeniyle gözlerinde yanma, göz kapaklarında şişkinlik sorunu yaşayan kişiler yapay gözyaşı damlaları kullanabilir.
Orbital Selülit
Göz kapağındaki derin dokuların enfeksiyonuna orbital selülit adı verilir. Bu enfeksiyon çevre dokulara kolayca yayılabilir ve şiddetli ağrıya sebep olabilir. Orbital selülit geçmesi için göz kapağındaki küçük bir çizik bile yeterli olur. Göz kapağında şişlik ve kızarıklık, şiddetli ağrı, göz kapağının çizgi çizgi görülmesi gibi durumların varlığında acilen en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır. Orbital selülit, antibiyotik tedavisi gerektiren ciddi bir enfeksiyondur. Hastaların bazen damardan (İV) antibiyotik tedavisi alması gerekir.
Graves Hastalığı (Zehirli Guatr)
Graves hastalığı, tiroit bezinin aşırı çalışmasına neden olan endokrin bir rahatsızlıktır. Bu hastalık, vücudun gözde enfeksiyon varmışçasına yanıt vermesine yol açar. Hastalık sebebiyle salınan antikorlar göz kapağında şişlik ve inflamasyona (iltihaplanmaya) neden olur. Graves hastalığının kontrol altına alınması göz kapağı problemlerinin ortadan kalkmasını sağlar.
Oküler Herpes
Oküler herpes, göz kapağının Herpes Simpleks Virüsü (HSV) ile enfekte olmasıdır. Oküler herpes herkeste olabilecek bir rahatsızlık olmakla birlikte çocuklarda daha sık görülür. Oküler herpeste gözde kızarıklık, göz kapağında şişme semptomları ortaya çıkabilir. Herpes enfeksiyonunu tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yoktur. Tıpkı dudaktaki uçuk gibi oküler herpes de zaman zaman ortaya çıkabilir. Tedavi için hastaya antiviral ilaçlar verilerek semptomların hafiflemesi sağlanabilir.
Blefarit
Göz kapağı iltihabı ya da diğer adıyla blefarit, kronik bir hastalıktır. Blefaritte göz kapağında iltihaplanma söz konusudur ve bu iltihaplanma dönem dönem azalıp artabilir. İltihaplanmaya bağlı olarak göz kapağında şişlik, ağrı gibi belirtiler görülebilir.
Gözyaşı Kanalının Tıkanması
Gözyaşı kanalı tıkandığında gözde üretilen gözyaşı akamaz ve göz kapağı şiş, kızarık hale gelir. Bu sorunu yaşayan kişiler sabahları aşırı çapak oluşumu nedeniyle gözlerini açmakta zorlanabilir. Gözyaşı kanalı tıkanıklığı özellikle yenidoğan bebeklerde sık karşılaşılan bir problemdir. Tıkanıklık genellikle tedaviye ihtiyaç kalmadan düzelir. Bazen tıkanan kanal enfekte olabilir. Göz kapağındaki bu enfeksiyon oldukça şiddetli ağrıya yol açar. Böyle bir durum fark edildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.
Göz Enfeksiyonları
Konjonktivit, göz küresini ve göz kapaklarının iç kısmını döşeyen konjonktiva adlı şeffaf tabakasının iltihaplanmasıdır. Konjonktivit hastalarda gözde kızarıklık, ağrı, kaşıntı ve göz kapağında şişlik belirtilerinin görülmesine neden olur.
Konjonktivitin en sık karşılaşılan sebebi viral enfeksiyondur. Viral konjonktivit genellikle 7-10 gün içerisinde iyileşir.
Bakteriler, alerjenler ve irritan maddeler de konjonktivit oluşumuna yol açabilir.
Konjonktivit çoğu zaman kendiliğinden düzelen bir rahatsızlık olsa da şiddetli belirtileri olan hastalara antibiyotikli göz damlası gibi çeşitli tedaviler uygulanabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Nasıl Geçer?
Göz kapağı şişliği tedavisi ile başarılı sonuçlar elde edebilmek için altta yatan nedenin düzeltilmesi gerekir. Örneğin Graves hastası bir kişide tiroit hormonları normal düzeye gelmeden göz kapağı şişliğini düzeltmek mümkün olmayabilir.
Gözdeki şişlik nasıl geçer? Göz kapağındaki şişliğin daha kolay inmesine yardım edebilecek uygulamalar vardır.
- Kompres Uygulamak: Göz kapağının üzerine günde iki kez 15 dakika süreyle temiz ıslak bir havlu koyulabilir. Bu durum gözdeki çapaklanmanın yumuşamasını, göz kapağındaki fazla yağın uzaklaşmasını sağlayabilir. Ilımış poşet çaylar veya çayla ıslatılmış pamuklar da göz üzerine kapatılabilir. Çayın içerisindeki kafein, göz ve göz kapağındaki kan damarlarının daralmasını sağlar, böylece gözdeki şişkinliği azaltabilir.
- Gözün Nazikçe Yıkanması: Göze kompres uygulaması yapıldıktan sonra göz temizliği yapılabilir. Bunun için gözü yakmayan bebek şampuanı kullanılabilir. Temizleme işleminde önce göz kapağı, bebek şampuanı ve suyla ıslatılmış bir bez yardımıyla silinir ve sonrasında göz bol su ile durulanır.
-
Gözü Dinlendirme: Göz ve göz kapağındaki semptomlar düzelene kadar göz makyajı yapılmaması ve kontakt lens kullanılmaması faydalı olur.
Göz kapağında şişlik pek çok farklı nedenle oluşabilir. Göz kapağındaki şişlik çoğunlukla zararsızdır ve kendiliğinden düzelir. Ancak bazı durumlarda şişlik tedavi gerektiren bir duruma bağlı gelişmiş olabilir. Bu nedenle birkaç gün içerisinde geçmeyen göz kapağı şişliği için doktora başvurmak yararlı olur.