Dil Yarası Neden Olur? Dil Yarasına Ne İyi Gelir?

Dilde yara, toplumda çok sık karşılaşılan ve konuşmayı, yemek yemeyi zorlaştırabilen bir sağlık sorunudur.

Dil Yarası Neden Olur?

Dil yarası çok sayıda sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Sık görülen dil yarası nedenleri:

• Travma
  Dili ısırmak oldukça acı veren bir durumdur. Sıcak yiyecekler veya içecekler de dili yakabilir, dilin su toplamasına neden olabilir. Diş gıcırdatma gibi davranışlar, dil kenarında yara oluşumuna yol açabilecek diğer nedenler arasında yer alır. Tıpkı eli, kolu bir yere çarptığınızda olduğu gibi travmaya bağlı oluşan dil yaralanmaları hemen geçmeyebilir. Yaranın iyileşene kadar dildeki ağrı ve rahatsızlık hissi devam edebilir. 
   
• İltihaplanma
  Dilde yer alan tat tomurcuklarında şişme meydana gelebilir. Şişmiş tat tomurcukları dilde kırmızı veya beyaz kabarıklıklar halinde görülebilir. Tat tomurcuklarındaki bu şişlik oldukça ağrılı olabilir. Tat tomurcukları genellikle birkaç gün içinde normal haline geri döner.
  Pamukçuk, dilde ağrıya sebep olabilecek bir mantar enfeksiyonudur. Pamukçuk lezyonları dil üzerinde beyaz yamalar halinde görülür. Bu enfeksiyona özellikle bebeklerde, yaşlılarda, ağız içi protez kullananlarda ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde sık rastlanır. Yine yakın zamanda antibiyotik ilaç kullanmış veya astım tedavisi için steroid inhaler kullanan kişilerde de pamukçuk görülme ihtimali artmıştır. 
  Dilde oluşan yaralar; el ağız ayak hastalığı, Human Papilloma Virus (HPV) enfeksiyonu ve sifilize bağlı gelişebilir. Bu hastalıklar ağız içerisinde, dil ucunda yara gelişmesine neden olabilir.
   
• Ağız Ülseri
  Ağızdaki ağrı spesifik bir noktaya yoğunlaşıyorsa dilde ağız ülserine bağlı yara oluşmuş olabilir. Ağız ülseri yaraları yuvarlak veya oval şekillidir. Ağız ülseri; stresten dili ısırmaya, sert yiyecekler yemekten hormonal değişimlere kadar geniş yelpazedeki nedenlerden dolayı ortaya çıkabilir. Aftöz ülserler dil altında yara oluşumuna yol açabilir.
  Ağız ülseri tedavi yapılmadan dahi birkaç hafta içerisinde düzelir. Bu sırada yaraya bağlı ağrının azaltılması için ağrı kesici alınabilir.
   
• Besin Alerjileri
  Oral alerji sendromu, başta çiğ sebze meyve ve kuruyemişler gibi çeşitli bitkisel kaynaklı gıdaların tüketilmesi ile tetiklenen bir besin duyarlılığıdır. Oral besin alerjisi dilde, dudakta ve ağızda şişmeye yol açabilir. Bunların yanı sıra boğazda kaşıntı ve gıdıklanma, dil ağrısı gibi belirtilere neden olabilir. Oral alerji sendromu genellikle çocukluk veya ergenlik çağında görülmeye başlar.
   
• Vitamin ve Mineral Eksikleri
  B12 vitamini, demir ve folat eksikliğinde dil pürüzsüz ve ağrılı olabilir. B12 eksikliğinde dil rengi parlak kırmızıya döner. Çinko eksikliğinde ise ağızda yanma hissedilebilir. Vitamin ve mineral eksiklikleri, dilde yara oluşumuna yol açabilir.
   
• Liken Planus
  Liken planus, ciltte kaşıntılı döküntüye neden olan kronik bir dermatolojik hastalıktır. Liken planus dilde beyaz renkli dantel görünümünde yaraların oluşmasına yol açabilir. Bu hastalık diş etlerinde kızarıklığa ve ağrıya neden olabilir. Liken planusa bağlı olarak ağız içerisinde beyaz ya da kırmızı renkli, yanma hissine yol açan lezyonlar oluşabilir.
   
• Behçet Hastalığı
  Behçet hastalığı, vücuttaki kan damarlarının iltihaplanmasına neden olan bir rahatsızlıktır. Bu hastalık, dilde ve ağızda aft oluşturur. Bu aftlar başlangıçta yuvarlak olup zamanla büyüyebilir. 
  Behçete bağlı gelişen oral aftlar genellikle birkaç hafta içerisinde kendiliğinden gerilese de zaman içerisinde tekrar ortaya çıkabilecekleri için dikkatli olunmalıdır.
   
• Moeller Glossiti
  Moeller glossitinde, dildeki tat tomurcukları atrofiye uğrar. Tat tomurcukları dil üzerinde küçük kabarıklıklar olarak görülen yapılardır. Atrofik hale gelen (küçülen, sönen) tat tomurcukları ise kabarıklığını kaybeder. Dolayısıyla dil pürüzsüz görünür. Moeller glossiti dilde ağrıya, irritasyona ve yanma hissine neden olabilir.
   
• Pemfigus Vulgaris
  Pemfigus vulgaris, ağızda ve genital bölgede yaralara neden olan kronik bir hastalıktır. Pemfigus vulgaris dilde su toplamış küçük veziküllerin oluşmasına yol açabilir. Bu cilt lezyonları zaman içerisinde patlayarak enfekte hale gelebilir, hastanın yemek yemesini ve yutkunmasını zorlaştırabilir.
   
• Ağız Kanseri
  Ağız kanserinin dil yaraları, dil ağrısı, kanamalı lezyonlar gibi çok sayıda belirtisi vardır. Ağız kanseri yemek yemeyi, bir şeyleri yutmayı güçleştirebilir. Dilde çıkan yara iki hafta boyunca geçmiyorsa ve yara oluşumuna neden olabilecek bir durum akla gelmiyorsa mutlaka doktora başvurulmalıdır. Ağız kanserinin erken dönemde tanı alması, tedavinin başarı ihtimalini artırır.
   
• Sjögren Sendromu
  Sjögren sendromu, tükürük ve gözyaşı bezlerinde inflamasyona neden olan otoimmün bir hastalıktır. Bu sendrom ağız ve gözde kronik kuruluğa yol açar. Kronik ağız kuruluğu, dilin kurumasına ve çatlamasına neden olabilir. Yüzey bütünlüğü bozulan dil enfeksiyona ve ülser oluşumuna açık hale gelir. 
   

Dil Yarasına Ne İyi Gelir?

Dilinde yara çıkan pek çok insan “Dildeki yara nasıl geçer?” diye sorar. Dildeki yaralar için evde yapılabilecek basit uygulamalar vardır. Bu uygulamalar, yaranın daha çabuk iyileşmesine ve yaranın neden olduğu ağrının hafifletilmesine yardımcı olur. 

Dil yarasına iyi gelen uygulamalar:

• Ağız Hijyenine Dikkat Etmek: Ağız içini temiz tutmak, dil yarasının daha hızlı iyileşmesine katkıda bulunur. Dişleri fırçalamak ve ağız çalkalama suyu kullanmak, yaranın enfekte olma riskini azaltabilecek uygulamalar arasındadır. 
• Buz Emmek: Ağızda buz emmek, yaranın neden olduğu ağrı ve rahatsızlık hissinin azaltılmasını sağlayabilir. Buz emilirken buzu ısırmamaya özen gösterilmelidir. Bu durum diş minesinin çatlamasına veya dişin kırılmasına neden olabilir.
• Tuzlu Su ile Gargara Yapmak: Tuzlu su yarada enfeksiyon görülme riskini azaltarak yara iyileşmesini hızlandırır. Gargara suyunu hazırlamak için bir su bardağı ılık suya yarım çay kaşığı tuz koyarak karıştırmak yeterli olacaktır.
• Besin Seçiminde Dikkatli Olmak: Baharatlı, tuzlu, ekşi, asitli besinler dili tahriş edebilir. Patates cipsleri gibi kenarları keskin yiyecekler de dilin yaralanmasına neden olabilir. Dilinde yara olan kişiler yara iyileşene kadar bu tarz besinlerden uzak durmalıdır.

Hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde gerçekleştirilen bu uygulamalar ile geçmeyen dil yarası bulunması halinde veya aşağıda yer alan belirtilerin görülmesi durumunda sağlık kuruluşlarına başvurarak hekimlerden destek alınmalıdır:

• Birden fazla ağız yarasının olması
• Eski dil yaralarının iyileşmesinden önce yeni yaralar meydana gelmesi
• Dil yarasının iki haftalık bir süre boyunca iyileşmemesi
• Dilden dudaklara sıçrayan dil yarası
• Aşırı ağrılı yara oluşması
• Dildeki yara nedeniyle yeme ve içme konusunda problem yaşanması
• Dil yarasına ateş belirtisinin eşlik etmesi
   

Dil Yarası Tedavisi Nasıldır?

Dil yarasına iyi gelen uygulamalar yaranın iyileşmesi için yeterli olmuyorsa hekimler tarafından ilaç tedavisine başvurulabilir. Dildeki ağrıyı geçirmek için ibuprofen gibi “non steroidal anti inflamatuar ilaçlar (NSAİİ)” kullanılabilir. Daha ağır vakalarda dildeki ağrı ve şişkinliği azaltmak için kortikosteroid ilaçlar tercih edilebilir. 

Topikal jeller, yara üzerine uygulanan ilaçlardır . Bu ilaçlar yaraya sürülerek ilgili bölgeyi uyuşturabilir. Ayrıca jel, yara ve ağız arasında bir bariyer görevi görerek yaranın daha fazla tahriş olmasını engeller. Reçeteli gargara solüsyonları da dil yarasına bağlı oluşan ağrının hafifletilmesi için kullanılabilir. Ağız kuruluğu yaşayan kişilerde pamukçuk gibi sorunlar görülebilir. Bu durumun önüne geçmek için tükürük üretimini artıran ilaçlar reçete edilebilir. Bakteriyel enfeksiyona bağlı oluşan yaraların tedavisinde ise antibiyotikler kullanılır.

Dil yarası pek çok farklı sebebe bağlı olarak oluşabilir. Çoğunlukla dil yarası çok ciddi bir probleme neden olmaz ve kendiliğinde geçer. Ancak geçmeyen dil yaraları gibi durumların ağız kanseri gibi ciddi bir durumun da belirtisi olabileceği unutulmamalıdır. Uzun süre devam eden dil yarası şikayeti olan bireylerin en yakın sağlık merkezine başvurarak gerekli kontrolleri yaptırması önerilir. Sağlıklı günler dileriz.