Çağımızın hastalığı (diş sıkma-bruksizm) çok erken yaşlarda stres ile beraber başlamakta bununla beraber ileri yaşlarda da görülebilmekte ve tedavi edilmediği takdirde ağızı hiç açamama gibi majör problemler doğurabilmektedir.
Diş Sıkma (Bruksizm) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Günlük iş temposu ve stresli yaşamın bir belirtisi olan uykuda istem dışı diş sıkma veya gıcırdatma (bruksizm) diş sağlığını olumsuz etkileyen bir durumdur. Bu şikayeti olan kişiler çoğunlukla dişlerini sıktıklarının veya gıcırdattıklarının da farkında değildir. Çevrelerindeki kişiler gece uykuda dişlerini gıcırdattıklarını belirtirler. Sabah kalktıklarında çene ağrısı ile uyanabilirler. Uzun süre tedavisiz kalması durumunda kronikleşir ve tedavi edilmediği takdirde ağızı hiç açamama gibi majör problemler doğurabilmektedir.
Diş Sıkma Nedenleri Nelerdir?
Diş sıkma hastalığı önceleri sadece alt üst çene uyumsuzluklarından kaynaklandığı düşünülse de günümüzde alt üst çene kapanışı sorunsuz olan hastalarda bile diş sıkma, diş gıcırdatma problemleri ile de ortaya çıktığı kabul edilmiştir.
Günümüzde, diş sıkma veya gıcırdatma (bruksizm); stresli günlük yaşamın uykuda ortaya çıkan yansıma belirtisi olarak kabul edilmektedir.
Diş Sıkma veya Gıcırdatma Nelere Neden Olur? Diş Sıkma Baş Ağrısı Yapar Mı?
Başlangıç şikayetleri sabah kalkıldığında baş ağrısı, yüz ağrısı ve çene ağrısı gibi ağrı şikayetleridir. Zamanla şikayetler ilerler ve yemek yemede zorluk, çene eklemi problemlerine bağlı olarak ağzı açıp kapamada zorluk tabloya eklenir.
Ağız açma-kapama sırasında çene ekleminden (mandibüler eklem) “klik” tarzı ses gelmesi eklem problemi başladığına işaret eder.
İleri dönemde çenede kitlenme, dişlerse sallanma ve diş kırıkları, ağız açma sırasında çenenin etkilenen tarafa doğru kayması gibi belirtiler ortaya çıkar.
Diş Sıkma Sonucu Neden Ağrı Oluşur?
Diş sıkma sonucu oluşan ağrıların nedeni çene ekleminin kapsül ile eklem içi sıvı arasındaki ağrı ve hassasiyetin yansımasıdır. Etyolojisinde alt ve üst çenenin kapanış bozuklukları, geçirilen travma hikayesinin olması, kondil disk düzensizlikleri, rejeneratif eklem hastalıkları ve iltihapsal eklem hastalıkları bulunmaktadır.
Diş Sıkma Nasıl Geçer? Diş Sıkma Tedavisi Nasıl Yapılır?
Çene rahatsızlığı olan hastalar çene cerrahisi kliniğine başvurana kadar baş ağrısı, yüz ve kulak ağrısı gibi belirtilerle kulak-burun-boğaz ve nöroloji kliniklerine başvurmaktadır.
Bu hastalar uzman dişhekimi (çene cerrahı) tarafından görülmelidir. Öncelikle çene yapısını değerlendirmek için radyolojik inceleme yapılır.
Tedavi süreci uzundur. Bu konuda hastanın bilinçlendirilmesi ve hasta uyumunun iyi olması gerekir.
- Diş plakları: Alt ve üst çene dişlerinin birbirleri ile temasını kesmek amaçlanır. Şeffaf plaklardır. Hastanın ağız ölçüsü alınarak kişiye özel hazırlanır.
- Diş koruyucu apareyler: Sert akrilik plastik malzemelerden yapılan bu koruyucu apareylerde de amaç alt ve üst çene dişlerinin birbirleri ile temasını kesmektir. “Gece koruyucuları” olarak da adlandırılırlar.
Tedaviye ek olarak kas gevşeticiler ve sıcak su tedavisi akut kas spazmı olan hastaların kısmi rahatlatmasını sağlayabilir.
Apareyler ve plaklar ile istenen ölçüde düzelme sağlanamayan hastalarda cerrahi yaklaşım gerekliliği değerlendirilir.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma Nedenleri Nelerdir?
Çocuklarda uykuda diş gıcırdatması 5 yaşından küçük çocuklarda daha sık gözlenir.
Erişkinlerde olduğu gibi çocuklardaki diş sıkmanın da başlıca nedeni psikolojiktir.
Bu çocuklar öncelikle çocuk dişhekimine (pedodontist) götürülerek ağız ve çene ile ilgili altta yatan bir problem olup olmadığı tespit edilmelidir.
Çocuklarda dolaylı faktörler de diş gıcırdatmasına neden olabilir. Bunlar arasında mide asidinin yemek borusuna kaçması (reflü), bağırsak parazitleri,kronik sinüzit, burun tıkanıklığı ve hiperaktivite ve dikkat bozukluğu sayılabilir.
Bu çocukların diş gıcırdatması ağız ve diş kaynaklı değilse öncelikli olarak çocuk psikoloğuna (pedagog) yönlendirilmelidir.