Biontech Yan Etkileri Nelerdir? 2. Doz Ne Zaman Yapılmalıdır?

Tüm Dünya’yı etkisi altına alan, pek çok alışkanlığın değişmesine neden olan ve günlük hayata ‘yeni normal’ kavramını kazandıran koronavirüs pandemisinin sonu göründü. Uzmanlara göre pandemiyi bitirmek ve hayatı eski haline getirmek için tek yol aşılanmadan geçiyor. Ülkemizdeki aşılama programı da Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülüyor. Toplumsal aşılama programına dahil edilen aşılardan biri de halk arasında Alman aşısı olarak da bilinen Pfizer/BioNTech mRNA aşısı. Peki BioNTech aşısı neleri içerir? Aşı COVID-19’dan gerçekten koruyor mu, BioNTEch koruyuculuk oranı nedir? Pfizer aşısı yan etkileri neler? Tüm bu soruların yanıtlarını yazının devamında bulabilirsiniz.

BioNTech Aşısı Nedir?

Toplumda daha çok BioNTech aşısı olarak isimlendirilen COVID-19 ‘a karşı geliştirilen BNT162b2 kodlu aşı, Alman BioNTech firması ile Amerika merkezli ilaç firması olan Pfizer’ın ortak çalışmaları sonucu üretilmiştir. Başta Avrupa kıtasındaki ülkelerde olmak üzere çok sayıda ülkede kullanılan BioNTech aşısı, ülkemizde ilk olarak 12 Nisan 2021 tarihinde uygulanmaya başlamıştır. Bakanlık tarafından sayılar tam olarak açıklanmasa da uzmanlar Türkiye’de 30 milyon dozdan fazla BioNTech aşısı yapıldığını tahmin etmektedir. 

Aşılar, kişinin bağışıklık sistemini uyararak vücudu olası bir enfeksiyona hazırlama mekanizmasıyla çalışır. Aşıların içeriğindeki maddeler, kişi sanki ilgili mikroorganizmayı vücuduna almış gibi bir etki oluşturur. Bu etki sonucunda bağışıklık sistemi uyarılır ancak kişi hasta olmaz. Uyarılan immün sistem, mikroorganizma olarak algıladığı aşıyla savaşmak için antikor adı verilen özel bir protein üretir. İmmün sistemin ürettiği bu antikorlar uzun süre vücutta kalır. Böylelikle ileriki bir dönemde vücuda ilgili mikroorganizma girdiğinde bağışıklık sistemi bu virüs ya da bakteriyle daha önce karşılaşmış gibi davranır, hemen mikroorganizmayı yok eder. Dolayısıyla mikroorganizma insan vücudunda hastalık oluşturamadan yok olmuş olur. Aşıların bağışıklık sisteminde bu etkiyi oluşturabilmesi için içeriğine bazı maddeler konur. Örneğin Sinovac aşısında, aşının içerisinde inaktif hale getirilmiş yeni tip koronavirüs vardır. Bu aşıyı olan kişiler aşı olduğunda inaktif virüs sayesinde hastalanmaz ancak vücutları virüsü tanımış olur. Peki BioNTech aşısı özellikleri nelerdir? BioNTech aşısı ise tıp dünyasındaki yeni bir teknoloji ile üretilmiştir. Bir mRNA aşısı olan BioNTech aşısı, vücut hücrelerinin yeni tip koronavirüste bulunan S (Spike) proteini antijeni üretmesini sağlar. Hücreler tarafından üretilen bu antijen bağışıklık sistemi tarafından virüs olarak tanınır ve bu sistem tarafından S antijenlerine karşı antikor üretilir. Böylelikle BioNTech aşısı koronavirüse karşı koruyuculuk oluşturur. 

BioNTech Aşının İçeriği Nasıldır?

• Aktif madde olarak BNT162b2 RNA
• ALC-0315 (4-hidroksibütil(azanedil)bis(hekzan-6,1-diyl)bis(2-hekzildekanoat)
• ALC-0159 2[(polietilen glikol)-2000]-N,N-ditetradesilasetamid
• 1,2-Distearoyl-sn-glisero-3-fosfokolin
• Kolesterol
• Potasyum klorür
• Potasyum dihidrojen fosfat
• Sodyum klorür
• Disodyum hidrojen fosfat dihidrat
• Sükroz
• Enjeksiyon için su

BioNTech Yan Etkileri Nelerdir?

Her ilaç veya aşıda olduğu gibi BioNTech aşısı uygulaması sonucunda da bazı yan etkilerle karşılaşılabilir.

• Kol ağrısı
• Enjeksiyon yerinde kızarıklık, şişkinlik, ağrı
• İshal
• Mide bulantısı, kusma
• Hasta, kırgın, keyifsiz hissetme
• Lenf bezlerinde şişkinlik, boyut artışı (lenfadenopati)
• Ateş
• Eklem ağrısı
• Titreme
• Kas ağrısı
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• Kaşıntı, döküntü, yüzde şişkinlik gibi hafif alerjik reaksiyon belirtileri

Sayılan bu yan etkiler, BioNTech aşısı olan herkeste görülecek diye bir şart yoktur. Aşı uygulanan bir kişide hiçbir yan etki görülmezken diğer bir kişide ise listedeki yan etkilerden biri ya da birkaçı aynı anda görülebilir. 

BioNTech aşısı yan etkileri ile ilgili merak edilen konulardan biri de aşının alerjik reaksiyona ve kalp iltihabına neden olup olmadığıdır. Pfizer/BioNTech aşısı, aşının uygulandığı kişilerde nadiren de olsa ciddi alerjik reaksiyona, miyokardite ve perikardite neden olabilir.

• Solunum güçlüğü
• Yüzde ve boğazda şişme, ödem
• Kalp hızında artış
• Vücut geneline yayılmış döküntü
• Baş dönmesi
• Güçsüzlük

Kalp kasının iltihaplanması anlamına gelen miyokardit ve kalbin dışını saran zarın iltihaplanması anlamına gelen perikardit de Pfizer aşısına bağlı olarak gelişebilen durumlardandır. Bu iki rahatsızlık kişilerde şu semptomlara yol açabilir.

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Kalp hızında artış, çarpıntı

BioNTech Aşısının Yan Etkileri Ne Kadar Sürer?

Pfizer/BioNTech aşısının yan etkileri genellikle ikinci dozdan sonra daha belirgin bir şekilde ortaya çıkar. Hafif yan etki olarak adlandırılabilecek kol ağrısı, enfeksiyon yerinde şişkinlik/kızarıklık, hasta hissetme, baş ağrısı, kırgınlık ve benzeri semptomlar çoğunlukla birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer. Aşı sonrası baş ağrısı, ateş, kas ağrısı gibi yan etkileri hafifletmek için parasetamol etken maddesini içeren ağrı kesiciler kullanılabilir. Enjeksiyon bölgesindeki ağrı, kızarıklık veya şişknliği azaltmak için ise ilgili bölgeye soğuk uygulaması yapılabilir. Yine aşı yapılan kolu hareket ettirmek de yan etkilerin hafiflemesini sağlayabilir. Aşı yapılan kolu sıkacak dar kıyafetler yerine bol giysileri tercih etmek de enjeksiyon bölgesinde görülen belirtilerin hafiflemesine katkıda bulunur.

BioNTech aşısının nadir görülen yan etkilerinden olan miyokardit ve perikardit belirtileri ise genellikle ikinci dozu takiben birkaç gün içerisinde ortaya çıkar. BioNTech aşısı sonrası sonrası nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı gibi kalp iltihabı düşündürecek belirtileri gösteren kişilerin vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurması gerekir.

Pfizer aşısına bağlı ciddi alerjik reaksiyon, aşı uygulamasından sonraki dakikalar içerisinde gelişir. Ciddi alerjik reaksiyon acil müdahale edilmesi gereken bir durum olduğundan dolayı BioNTech aşısı yaptıranlar uygulama sonrası 20-30 dakika hastanede beklemelidir. Bu süre içerisinde aşı yapılan kişide görülebilecek herhangi bir belirti erken dönemde fark edilerek acil müdahaleye başlanabilir. 

BioNTech Aşısı Kaç Doz Olunmalıdır?

Uzmanlar BioNTech aşısının istenilen ölçüde koruyuculuk sağlayabilmesi için en az iki doz uygulanması gerektiğini belirtmektedir. Ülkemizde aşılamanın ilk başladığı dönemde sadece Sinovac aşısı bulunduğundan, bu dönem içerisinde aşılanan vatandaşlar 3. doz aşı hakkını ister tekrar Sinovac isterlerse de BioNTech şeklinde kullanabilmektedir. Tüm Dünya’da bulaşıcılığı artan yeni varyantlara karşı 3. doz BioNTech aşısının gerekli olup olmadığına dair çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmalardan elde edilecek veriler ışığında iki doz BioNTech aşısı olanlar ilerleyen dönemde 3. doza gerek duyabilir.

BioNTech 2. Doz Ne Zaman Olunmalı?

Üretici firma BioNTech aşısının iki dozunun 3 hafta arayla yapılması gerektiğini belirtmiştir. Ülkemizde aşı temini, antikor çalışmaları gibi farklı etkenlere bağlı olarak iki dozun arasındaki sürede zaman zaman değişiklikler olabilmektedir. Bu nedenle ikinci dozu ne zaman yaptırabileceğini merak eden kişilerin ‘Hayat Eve Sığar’ ya da ‘E-nabız’ gibi kanalları kullanması ve ikinci doz bilgisini bu kanallardan öğrenmesi daha doğru olacaktır.

BioNTech Aşısı Koruma Oranı Nedir?

Pfizer/BioNTech aşısı koruyuculuğu ile ilgili Dünya’nın farklı ülkelerinden gelen bilgilere göre, iki doz uygulanan kişilerde COVID-19’a karşı koruyuculuk %90’ların üzerinde bulunmuştur. Aşı, yoğun bakıma yatma ve ölüm gibi COVID-19 komplikasyonlarına karşı ise %100’e yakın bir koruma sağlamıştır. Aşının yeni varyantlara karşı, koruyuculuğunun bir miktar düşmekle birlikte, etkisinin devam ettiği gösteren çalışmalar vardır. Aşının güncel koruyuculuk oranı ile ilgili olarak ulusal ve uluslararası kaynakları takip etmek daha sağlıklı bilgi edinmek açısından önemlidir.

Koronavirüs aşıları kısa süre içerisinde geliştirmelerine rağmen oldukça etkili ve güvenlidir. Pfizer BioNTech aşısı, tüm Dünya’da kabul edilen bir otorite olan FDA (Food and Drug Administration, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından onaylanmıştır. Pandemiyi sona erdirmek ve hem birey hem de toplum sağlığını korumak için aşı olmak bir gerekliliktir. Sağlıklı günler dileriz.