Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nedir? Neden Olur, Belirtileri Nelerdir?

Bademcikler (tonsiller), boğazınızın her iki yanında yer alan ve bağışıklık sisteminizin ilk savunma hattını oluşturan önemli dokulardır. Ancak çeşitli nedenlerle enfekte olduklarında iltihaplanır ve “tonsilit” olarak adlandırılan hastalığa yol açarlar. Bu yazıda, tonsilitin nedenlerini, belirtilerini, tedavi yöntemlerini ve merak edilen diğer detayları bulabilirsiniz.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Nedir?

Tonsilit, bademciklerin virüs veya bakterilerin etkisiyle iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir enfeksiyondur.
Belirtiler: Boğaz ağrısı, yutkunma güçlüğü, yüksek ateş, halsizlik, boyunda şişmiş lenf bezleri gibi belirtilerle kendini gösterir.
Kimin başına gelebilir? Çocuklar başta olmak üzere her yaş grubunda görülebilir. Kalabalık ortamlarda yaşayan veya okullarda sıkça bulunan bireylerde bulaş riski artar.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Neden Olur?

Tonsilite yol açan etkenler genellikle virüsler ve bakterilerdir. Bağışıklık sistemini zayıflatan her koşul, bu enfeksiyonun gelişme riskini yükseltir.

Viral Enfeksiyonlar:

Grip, soğuk algınlığı ve mononükleoz gibi virüsler en yaygın nedenler arasındadır.
Virüs kaynaklı tonsilit vakalarında genellikle antibiyotik tedavisi önerilmez; daha çok destekleyici tedaviler uygulanır.

Bakteriyel Enfeksiyonlar:

En sık rastlanan bakteri Streptococcus pyogenes (beta hemolitik streptokok) olarak bilinir.
Bakteriyel vakalarda antibiyotik tedavisi ile enfeksiyonun yayılması ve olası komplikasyonlar önlenebilir.

Bağışıklık Sistemi Zayıflığı:

Yetersiz beslenme, stres, kronik hastalıklar veya vücudun genel savunma mekanizmasını düşüren diğer etkenler de tonsilit riskini artırır.

Tonsilit Türleri Nelerdir?

Tonsilit, süresine ve şiddetine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir:

Subakut Tonsilit Nedir:

Tanım: Akut ve kronik arasında yer alan, genellikle birkaç hafta süren ancak çok şiddetli olmayan bir enfeksiyon türüdür.

Nedeni: Actinomyces bakterisi sıklıkla subakut tonsilite yol açar.

Belirtiler: Süreklilik gösteren boğaz ağrısı, hafif ateş, hafif yutkunma güçlüğü görülebilir.

Kronik Tonsilit Nedir?

Tanım: Sık sık tekrarlayan veya uzun süre geçmeyen bademcik iltihabıdır.

Ek Belirtiler: Bademcik taşları (tonsillolit) oluşumu, kronik ağız kokusu, sürekli boğaz tahrişi ve sık boğaz ağrısı.

Tedavi: Tekrarlayan enfeksiyonlarda tonsillektomi (bademcik ameliyatı) gerekebilir.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Belirtileri Nelerdir?

Boğaz ağrısı ve yutkunma zorluğu
Yüksek ateş ve titreme
Boyunda lenf bezlerinde şişlik
Ağız kokusu (özellikle kronik vakalarda)
Bademciklerde beyaz veya sarı plaklar
Halsizlik, baş ağrısı
Ses değişikliği (bazı vakalarda)

Tonsilit Belirtileri Kaç Gün Sürer?

Akut tonsilit genellikle 7 ila 10 gün içinde kendiliğinden iyileşirken, kronik tonsilit haftalarca sürebilir.

Bademcik Tek Taraflı Şişer Mi?

Evet, bademcik iltihabı bazen tek taraflı olarak gelişebilir. Bu durumda peritonsiller apse (bademcik çevresinde iltihaplı şişlik) gelişebilir ve antibiyotik veya drenaj gerekebilir.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Tanısı Nasıl Konulur?

Fizik muayene: Doktor, bademciklerin şişkinliğini ve üzerindeki iltihaplı plakları kontrol eder.
Boğaz kültürü: Bakteriyel enfeksiyon olup olmadığını belirlemek için alınan sürüntü testi.
Kan testleri: Viral veya bakteriyel enfeksiyon ayrımında kullanılır.

Tonsilit (Bademcik İltihabı) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Viral Tonsilit:

Dinlenme ve bol sıvı tüketimi
Ağrı kesici-ateş düşürücü ilaçlar (parasetamol veya ibuprofen gibi)
Tuzlu su gargarası, adaçayı veya papatya çayı gibi sıcak içeceklerle boğazın rahatlatılması

Bakteriyel Tonsilit:

Uygun antibiyotik tedavisi (genellikle penisilin veya amoksisilin gibi, doktorunuzun önerisine göre değişir)
Ateş düşürücü ve ağrı kesiciler
Destekleyici yöntemler (bol su içmek, istirahat etmek, yumuşak gıdalar tüketmek)

Not: Antibiyotik kullanımında, doktorunuzun reçete ettiği dozu ve süreyi mutlaka tamamlamalısınız. Erken kesilen antibiyotik tedavisi ilacın etkinliğini azaltabilir ve dirençli bakteri gelişimine neden olabilir.

Tonsilit Bulaşıcı Mıdır?

Evet, damlacık yoluyla bulaşabilir. Hapşırık, öksürük ve ortak kullanılan eşyalar enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir.

Bademcik Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Tonsillektomi, sık tekrar eden veya kronik tonsilit vakalarında uygulanır. Genel anestezi altında yapılan ameliyatla bademcikler alınır.

Bademcik Taşı Nedir?

Bademcik taşları, bademciklerin girintilerinde biriken yiyecek artıkları ve bakterilerin sertleşmesiyle oluşan kütlelerdir. Ağız kokusu ve boğaz tahrişi yapabilir.