Amfizem Nedir? Amfizem Belirtileri ve Tedavisi

Amfizem bir akciğer hastalığıdır. Amfizem, akciğerde uzun yıllar süren hasarlanmanın sonucu ortaya çıkar. Amfizem tedavisi hastadaki belirtileri hafifletmeye yönelik yapılır. Amfizem hastalığı nedir? Amfizem tedavisi nasıl yapılır? Tüm bu sorularınızın cevabını yazının ilerleyen bölümlerinde bulabilirsiniz.

Amfizem Nedir?

Amfizem, akciğer içerisindeki alveollerin hasar gördüğü bir akciğer hastalığıdır. Alveoller ya da diğer adıyla hava kesecikleri, solunumla alınan oksijenin kana geçtiği yapılardır. Dolayısıyla alveollerin hasarlanması ve hasar sonucu yıkılması akciğerdeki hava değişiminin sekteye uğramasına neden olur. Akciğer amfizemi olan kişilerde özellikle egzersiz sırasında nefes almak zorlaşır. Amfizem hastalığı, akciğerin elastikiyetini yani esnekliğini kaybetmesine de yol açar.

Amfizem hastalığında, akciğerlerde geri döndürülemez bir hasar.olmuştur. Dolayısıyla tedavinin asıl amacı hastalığın ilerlemesini durdurmak ve semptomları kontrol altına almaktır. 

Amfizem Nedenleri Nelerdir?

1) Sigara İçmek: Sigara içen kişilerde amfizem gelişme olasılığı, içmeyenlere oranla yaklaşık 6 kat daha fazladır. 

2)  Alfa-1 Antitripsin (AAT) Eksikliği: AAT, sağlıklı kişilerde kanda bulunan bir proteindir. Bu proteinin temel görevi, beyaz kan hücrelerinin vücudun kendi dokularına zarar vermesini önlemektir. Beyaz kan hücreleri, vücutta enfeksiyon gelişimini önleyen hücrelerdir. Bazı kişilerde AAT adı verilen protein, genetik faktörlerin de etkisiyle, daha az bulunur. AAT eksikliği durumunda beyaz kan hücreleri vücudun kendi dokularına zarar verebilir hale gelir. Dolayısıyla bu hücrelerin akciğer dokusuna zarar vermesi amfizem gelişimine yol açar. Hem AAT eksikliği olan hem de sigara içen kişilerde ise amfizem riski önemli ölçüde artar. AAT eksikliği olan kişilerde amfizemin yanı sıra karaciğerle ilgili problemler de görülebilir.

3) Pasif İçicilik: Sigara içen kişilerin ya da sigara içilen ortamların yakınında olmak da akciğer hastalıkları açısından risk oluşturur. Yapılan bilimsel çalışmalar, pasif içici kişilerde amfizem gelişme riskinin arttığını ortaya koymuştur.

4) Hava Kirliliği: Havadaki kirlilik nedeniyle solunan irritan maddelerin de amfizem gelişimine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. 

Amfizem Belirtileri Nelerdir?

Amfizem hastalarında, solunuma yardımcı olan kaslar daha çok çalışmak zorunda kalır. Bu nedenle de daha çabuk yorulurlar. Sonuç olarak amfizem hastaları hafif bir aktivite sonucunda bile solunum güçlüğü yaşar. Sigara içen kişilerde amfizem başlangıcı genellikle 45-60 yaşları arasında olur. Aslında kişideki akciğer hasarı daha erken dönemde başlamıştır. 45-60 yaşlar arasında ise akciğerdeki hasara bağlı belirtiler ortaya çıkar. Sağlıklı kişilerde dahi yaşlanmayla birlikte akciğer kapasitesinde bir azalma görülür. Amfizemi olan kişilerde de hem yaşlanma hem de amfizem hastalığı sebebiyle daha ciddi bir azalma oluşabilir. 

• Hırıltılı solunum
• Sürekli öksürük
• Göğüs sıkışması veya ağrısı belirtileri görülebilir.

• İştah kaybı
• Depresyon
• Uyku problemleri
• Dudaklarda, tırnak yataklarında morarma
• Yorgunluk
• Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları
• Baş ağrısı
• Kilo kaybı 

Amfizem Öldürücü Müdür?

Amfizem, akciğerleri etkileyen önemli bir rahatsızlıktır. Ne yazık ki akciğerdeki amfizematöz değişiklik geri dönüşsüzdür. Amfizem hastalarında hareketle artan nefes darlığı, sürekli öksürük gibi nedenlerden dolayı yaşam kalitesinde düşüş meydana gelir. Ancak uygun tedavi ile yaşam süresindeki düşüşün önüne geçilebilir. 

Amfizeme bağlı ciddi komplikasyonların, can kayıplarının engellenebilmesi için hastanın tedavisine harfiyen uyması gerekir. Sigara içen hastaların sigarayı bırakması tedavinin başarılı olması için hayati önem taşır. Hastanın verilen ilaçları düzenli kullanması, doktor kontrollerine aksatmadan gitmesi gibi davranışlar da tedavinin başarısı açısından önemlidir. Amfizemde yaşam süresi hastanın genel sağlık durumuna, hastalığının ciddiyetine, sigara kullanıp kullanmamasına ve tedaviye uyumuna göre farklılık gösterir. 

Amfizem tanısı geç alan, tedavisine uymayan, sigarayı bırakmayan hastalar; yaşamını kaybedebilir. 

Amfizem Tedavisi Nasıl Yapılır?

Amfizem ve amfizemin bir alt türü olan KOAH, tamamen düzelmenin sağlanamadığı hastalıklardır. Bu hastalıklarda tedavinin temel amacı, akciğerdeki hasarın ilerleyişini durdurmak ve hastanın semptomlarını azaltmaktır. 

Amfizem hastalarında nefes almayı kolaylaştıracak bazı terapiler uygulanabilir. Bu terapiler:

Akciğer Rehabilitasyonu: Bu programda hastaya nefes alma teknikleri öğretilir, hastanın doğru tekniğe alışması için egzersizler yaptırılır. 

Beslenme Terapisi: Hastaların doğru beslenmesi için gerekli bir terapidir. Amfizem hastalığının erken dönemlerinde pek çok hastanın kilosu idealin üzerindedir. Bu nedenle çoğu hastanın kilo vermesi gerekir. Amfizem hastalığının ileri evresinde ise pek çok hastada ciddi kilo kayıpları görünür. Beslenme terapisi ile bu hastalar ideal kilo aralığında tutulmaya çalışılır.

Oksijen Desteği: İleri amfizem evresinde, bazı hastaların kan oksijen seviyeleri ciddi ölçüde düşüktür. Bu hastaların oksijen desteği alması gerekir. Çok sayıda hasta, 24 saatlik oksijen desteğine ihtiyaç duyar. Bu hastalara evde kullanabilecekleri çeşitli oksijen cihazları verilir. 

Amfizem hastalığının şiddetine bağlı olarak, doktorlar bazı hastalara ameliyat seçeneğini sunabilir. 

Ameliyat Tedavisinin Temel Prensibi, akciğerdeki hasarlı dokunun çıkarılmasıdır. Bu sayede kalan akciğer dokusunun daha efektif bir şekilde solunuma katılması sağlanır. Akciğerdeki hasarın çok ciddi boyutlarda olduğu ve diğer tedavi seçeneklerinin başarılı olmadığı durumlarda akciğer nakil bir seçenek olmalıdır.

Amfizemi olan hastaların, hastalığa bağlı komplikasyonlardan korunmak ve semptomlarında azalmayı sağlamak için yapabileceği bazı uygulamalar vardır. Bu uygulamalar:

Sigarayı Bırakmak: Sigaranın bırakılması hem hastanın genel sağlığına katkıda bulunur hem de amfizemin ilerlemesini durdurur. Sigarayı bırakmaya yardımcı olacak çok sayıda grup bulunmaktadır. Hastalar bu gruplara katılarak sigara bırakma sürecini daha rahat atlatabilirler.

Düzenli Egzersiz Yapmak: Nefes darlığı gibi problemler egzersiz yapmayı güçleştirse de hareket etmekten vazgeçilmemelidir. Çünkü egzersiz yapmak akciğer kapasitesini artıran bir durumdur.

Soğuk Havadan Korunmak: Soğuk havalarda solunum yolları daralır. Dolayısıyla amfizem hastalarının soğuk havalarda nefes alması daha zor hale gelir. Bu sebeple amfizem hastaları soğuk havalarda dışarı çıkmadan önce atkı, maske gibi koruyucuları takmalıdır.

Aşı Yaptırmak: Amfizem hastalarında akciğer enfeksiyonları ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle hastaların zatürre aşısı (pnömokok aşısı) ve grip aşısını düzenli aralıklarla yaptırması gerekir. 

Enfeksiyonlardan Korunmak: Amfizem hastaları; çevrelerinde grip, nezle geçiren biri varsa bu kişilere temas etmemeli ve bu kişilerle aynı ortamda bulunmamalıdır. Hastalar özellikle grip sezonunda kalabalık gruplar içerisine girmeden önce maske takmalıdır.

Amfizem ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen bir rahatsızlıktır. Ancak hastalığın erken dönemde fark edilmesi ve uygun tedavinin başlanması, hastalığın seyrine olumlu etki eder. Bu nedenle amfizem için risk grubunda olan (örneğin sigara içen) kişilerin düzenli aralıklarla doktor kontrolüne gitmesi ve gerekli kontrollerini yaptırması faydalı olur.