Albümin Nedir? Neden Yükselir?

Kanın plazma kısmında yer alan albümin (diğer adıyla human albümin), karaciğer tarafından günde yaklaşık olarak 12 ila 14 gram kadar sentezlenen protein türüdür. Kanda bulunan 3 temel protein türünden en fazla miktarda olanı albümindir. Çoğunlukla sudan oluşan kanın yoğunluğunun düzenlenmesinde etkilidir ve kan yoluyla organ ve dokular arasında yapılan alışverişte önemli bir rol üstlenir. Farklı bir deyişle albümin, kanın plazma kısmında bulunan büyük protein moleküllerinin, vücudun tüm bölgelerinde yer alan kılcal damarlar gibi dar alanlardan geçmesini sağlar ve onkotik basıncı düzenler.

Albümin Nedir? Ne İşe Yarar?

Kan damarlarından vücut dokularına sızması gereken protein türleri, kılcal damar gibi nispeten dar alanlardan geçemez. Albümin, suda zor çözünen yağ asitlerinin kan yoluyla, doku ve organlara taşınmasını sağlamasının yanı sıra oluşturduğu onkotik basınç sayesinde boyutsal olarak büyük olan proteinlerin dar alanlara geçişini sağlar.
Damar içinde basınç oluşturan albümin sayesinde damarlar ile doku boşlukları arasındaki sıvı dengesi sağlanır. Kanda bulunan toplam protein miktarının yaklaşık %60'ını oluşturan albümin sayesinde dokulardaki sıvı birikimi, yani ödem oluşumu engellenir.
Kan plazmasının yanı sıra dokuların içeriğinde bulunan sıvılarda da bulunan albümin; ter, gözyaşı, safra, mide sıvısı, kas ve deri gibi pek çok bölgede bulunan bir protein türüdür.
Kanda yer alan besin maddelerinin ve hormonların ilgili vücut bölgelerine taşınmasını sağlayan albümin, vücudun asit-baz dengesinin korunmasında da rol oynar.
Karaciğer tarafından sentezlenen albümin, vücutta serbest şekilde dolaşan kararsız atomlar olarak da bilinen oksijen serbest radikallerine bağlanarak bu maddeleri kontrol altında tutar. Vücut için tehlikeli olabilen cıva, nikel, çinko ve bakır gibi minerallerin iyonlarına bağlanarak bu metalleri etkisiz hâle getirir.
Albümin; B6 vitamininin tedavi amacıyla alınan ilaçların, tiroit ve steroid hormonlarının yanı sıra nitrik asit (NO) oleik ve linoleik gibi bazı yağ asitlerinin de vücut içinde taşınmasında rol oynar.
Albümin, karaciğerin eritrositleri (kırmızı kan hücreleri, alyuvar, RBC) parçalaması sırasında ortaya çıkan bilirubin (BIL) gibi suda çözünmeyen toksik atıklara bağlanır ve bu gibi metabolik atıkları etkisiz hâle getirir.

Kişinin vücudunda bulunan albüminin az ya da çok olması, bazı hastalıklara bağlı olarak meydana gelebileceği gibi dehidrasyon (susuz kalma), aşırı terleme, yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı olarak da oluşabilir. Albümin referans değerleri (normal değerleri) 3,1 ila 5,5 g/dL'dir. Albümin değerinin referans değer aralığından düşük ya da yüksek olmasının nedenlerine geçmeden önce "Albümin testi nedir, nasıl yapılır?" sorusunu yanıtlamak gerekir.

Albümin Testi Nedir, Nasıl Yapılır?

Albümin testi, kan ve idrarın laboratuvar ortamında incelenmesiyle yapılır. Rutin sağlık taramaları sırasında hekim tarafından yapılması talep edilebilen albümin testi; karaciğer, böbrek gibi organlara ait hastalıkların tanısı için ve/ veya besleme ile ilgili problemi olduğu düşünülen kişilere de yapılabilir.

Kişinin, sağlıklı ve dengeli beslenip beslenmediğinin anlaşılmasının yanı sıra dehidrasyon tanısı için de albümin testi yapılması talep edilebilir.

Albümin testinin yapılması, bulantı, kusma, iştah kaybı, sindirim problemleri, kilo kaybı, dışkı ve idrar renginde farklılık, kaşıntı, sarılık, hâlsizlik, yorgunluk ve sarılık gibi karaciğer hastalıklarının tanısı amacıyla hekim tarafından istenebilir. Böbreklerdeki hasarlanmaya bağlı olarak oluşan nefrotik sendrom belirtileri arasında yer alan ödem oluşumu, idrar miktarında azalma, köpüklü idrar, ishal, karın ağrısı, karın, göz kapakları, bacak, el ve ayak bileklerinde şişlik gibi belirtilerin varlığında da yapılabilir.

Albümin Düşüklüğü Nedir?

Sıkça sorulan sorulardan biri de "Albümin düşüklüğü nedir?" şeklindedir. Albümin düzeyinin düşük olması durumunda onkotik kan basıncı dengelenemez ve buna bağlı olarak kanda bulunan hacimli proteinler, kılcal damarlar gibi dar yapılardan geçemez. Genellikle albüminin karaciğerde yeterli miktarda sentezlenememesinden kaynaklanan albümin düşüklüğü, bazı vakalarda albümin yıkımından da kaynaklanabilir.

Bu durumda ödem olarak tanımlanan vücut dokularında sıvı birikimi oluşur. Kişinin el ve ayak bileklerinde oluşan ödemin yanı sıra el, ayak, bacak, yüz ve göz kapağı gibi farklı vücut bölgelerinde de şişlikler oluşabilir. Kan düzeyinde albümin miktarının düşük olması, çoğunlukla siroz ve hepatit gibi karaciğer hastalıklarına bağlı olarak gelişir. Ayrıca aşırı alkol kullanımı da karaciğer tarafından yeterince albümin sentezlenememesine neden olabilir.

Tüm bunların yanı sıra diyabet, hipotiroidi, hipoadrenalizm, mide ülseri, beyinde bulunan hipofiz bezinden salgılanan büyüme hormonu bozuklukları, beslenme bozukluğu, uzun süreli açlık, yatağa bağımlı kalma gibi nedenler de albümin düşüklüğüne yol açabilir.

Albümin düşüklüğünü arttıran etkenler arasında, ishal, kan kaybı, yanık, nefrotik sendrom ve çölyak hastalığı sıralanabilir. Vücutta albümin yıkımının artması ise preeklampsi (gebelik zehirlenmesi veya diğer adıyla albümin hastalığı), tiroit hastalıkları ve Cushing hastalığı gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Ayrıca kan hacminin artışına yol açan aşırı su tüketimi ve bazı ilaçların kullanımı da albümin düşüklüğüne neden olabilir.

Albümin Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Kişinin kan değerlerinde olması gerekenden daha az miktarda albümin bulunması olarak tanımlanabilen albümin düşüklüğü, pek çok belirtiye yol açabilir. Albümin düşüklüğünde ortaya çıkan belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir:

Hâlsizlik,
Yorgunluk,
Mide bulantısı,
Kusma,
Ateş,
Kas ağrısı,
Ödem,
Vücudun kolayca morarması,
İştah kaybı,
Kilo kaybı,
Kaşıntı,
Solunum problemleri,
İdrar ve dışkı renginde farklılaşma,
Gece artan idrara çıkma isteği,
Erkeklerde cinsel işlev bozuklukları.

Albümin Yüksekliği Nedir?

Onkotik basıncın oluşumunun %90'ından sorumlu olan albüminin kan düzeyinde fazla olması, albümin referans değeri olan 5.5 g/dL değerinin üzerinde olması olarak tanımlanabilir.

Albümin düşüklüğüne kıyasla çok daha nadir görülen albümin yüksekliği; çoğunlukla aşırı terleme, ishal, idrar sökücü ilaçların kullanımı ve diyabetten kaynaklanır.

Özellikle kontrol altına alınmayan diyabet varlığında meydana gelen vücuttan fazla miktarda sıvı atımı, kan düzeyindeki albümin düzeyinin yüksek olmasına yol açabilir. Farklı bir deyişle yeterince sıvı alınmadığının ya da vücudun susuz kaldığının bir göstergesi olan albümin yüksekliği varlığında bol su tüketilmeli ve protein bakımından zengin diyetlerden kaçınılmalıdır.

Dengeli ve sağlıklı beslenmenin son derece önemli olduğu albümin yüksekliğinde pek çok belirti ortaya çıkabilir.

Albümin Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Kan düzeyinde plazma proteini türü bakımından sayıca en fazla olan albümin, karaciğer tarafından sentezlenir. Onkotik basıncın dengelenmesinde önemli bir rolü bulunan albümin, yağ asitlerinin yanı sıra bilirubinin ve pek çok ilacın taşınmasında rol oynar. Kan değerinde albümin miktarının artması olarak tanımlanabilen albümin yüksekliği varlığında ortaya çıkan belirtilerin bir kısmı şu şekilde sıralanabilir: