A Vitamini Nedir? A Vitamini Faydaları ve Eksikliği

A vitamini birçok besinde doğal bir şekilde bulunan yağda çözülebilen bir vitamindir. A vitamini görme, bağışıklık sistemi, büyüme ve gelişme, üreme sistemi gibi birçok yerde işlevi olan bir vitamindir. A vitamini ayrıca akciğer, kalp ve diğer organların normal şekilde çalışmasına yardımcı olur.

A Vitamini Nedir?

A vitamini için iki farklı form vardır: Önceden oluşturulmuş A vitamini: Kırmızı ette, balıkta ve organ etlerinde (karaciğer, dalak, beyin vb.) süt ve süt ürünlerinde, yumurtada bulunur. Provitamin A karotenoidleri: Vücudumuz tarafından Provitamin A karotenoidleri, A vitaminine dönüştürülür. Meyve, sebze ve diğer bitkisel ürünlerde bulunurlar.

A Vitamini Ne İşe Yarar ve Faydaları Nelerdir?

A vitamini iskelet ve yumuşak dokuların, sağlıklı dişlerin, temiz bir cildin oluşmasına ve korunmasına fayda sağlar.

• A vitamini, özellikle düşük ışıkta iyi görmenizi sağlar.
• Sağlıklı bir gebelik geçirmede ve emzirmede de önemli rolü vardır.
• Ciltte leke oluşumunu engeller.
• Yaşlanma çizgilerinin oluşmasına karşı koruyucu etki gösterir.
• A vitamini güçlü bir bağışıklık sisteminizin olmasına yardımcı olur.
• Virüslerin neden olduğu enfeksiyonlarda tedavi edici olarak kullanılır.
• A vitamini güçlü bir antioksidan kaynağı olduğu için kalp ve damar hastalıklarında tedavi edici özelliğinden yararlanılır.
• A vitamini bazı kanser türlerine karşı koruyucudur.
• Yaşlanmaya karşı koruyucu özelliği olduğundan dolayı cilt problemlerinde kullanılır.
• Güneşe duyarlı hastalıkların tedavisinde kullanılır.
• Ciltte meydana gelen akne, sivilce ve komedonların üzerinde tedavi edici etkisi vardır.

A Vitamini İçeriği Yüksek Olan Besinler Nelerdir?

A vitamini, bitkisel veya hayvansal olarak doğal yollardan karşılanabilir bir vitamindir

• Sığır karaciğeri, beyin, dalak gibi sakatatlarda fazla miktarda bulunur. Bu besinlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriğinin yüksek olması nedeniyle kontrollü tüketilmesinde fayda vardır.
• Ringa balığı, somon balığı ve morina balığı gibi bazı balık türleri
• Yumurta, peynir, zenginleştirilmiş süt
• Havuç, tatlı patates, balkabağı, mango ve kavun gibi turuncu ya da sarı renkteki sebze ve meyveler
• Brokoli, ıspanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler
• Zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler

Bir sebze veya meyvenin rengi ne kadar koyu ya da parlak olursa karotenoid miktarı o kadar yüksek olur. Beta karoten içeren bitkisel gıdaları az miktarda zeytinyağı, ceviz, fındık veya avokado gibi kaliteli yağ kaynakları ile bir arada tüketilirse vücutta emilimleri de o derece artar.

A Vitamini Eksikliği Nedir?

A vitamini eksikliği, vücudun düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu A vitamini miktarından yoksun olmasıdır. A vitamini eksikliği başta görme kaybına ve körlüğe neden olabilir. Ayrıca cilt, kalp, akciğer, dokular ve bağışıklık sisteminde istenmedik sağlık sorunlarına yol açabilir.

• Bağırsak veya pankreas ameliyatı geçirmek
• A vitamini kaynağı olan gıdaların gereksinimden az tüketmek
• Karaciğerde meydana gelen sağlık sorunları (A vitamininin %90 ‘ı karaciğerde depolanır)
• A vitamini, yağda eriyen bir vitamin olması sebebiyle bağırsaklarda meydana gelen emilim sorunları (Kronik ishal, pankreasta yaşanan sağlık problemleri, safra kanallarında meydana gelen tıkanıklık, kistik fibrozis, çölyak vb.)
• Uzun zamandır yaşanan enerji ya da protein noksanlığı

A Vitamini Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

A vitamini eksikliğinin erken belirtisinden biri gece körlüğüdür. Gece körlüğü meydana gelen birey, karanlıkta iyi görmekte zorluk çekebilir. Vücudun A vitamini eksikliği arttıkça gözün beyaz kısmında lekeler meydana gelir ve gözyaşı üretiminde sorun ortaya çıkabilir. İlerleyen durumlarda korneada kurumalar oluşabilir. Kornea kurumasına bağlı olarak gözde açık yaralar (kornea ülserleri) görülebilir veya korneada bulanıklaşmaya (keratomalazi) bağlı olarak görme yetisi kaybedilebilir

A Vitamini Eksikliğinde Hangi Komplikasyonlar Ortaya Çıkabilir?

A vitamini eksikliğinin yol açtığı komplikasyonlar şunlardır:

• Göz sorunları: A vitamini, gözlerin birçok işlevinde önemli bir faktördür. Görme kaybı ve sorunları oluşabilir.
• Cilt sorunları: A vitamini eksikliği kuru, pullu ya da kaşıntılı cilde neden olabilir.
• Kısırlık: A vitamini üreme sisteminde önemli bir rol oynar. A vitamini eksikliği, gebe kalma sorunlarına ya da kısırlığa neden olabilir.
• Büyüme sorunları: A vitamini eksikliği çocuklarda büyüme ve gelişmede geriliğe neden olabilir.
• Solunum yolu enfeksiyonları: A vitamini eksikliği göğüs bölgesinde ve boğazda enfeksiyonlara yol açabilir. Gelişen enfeksiyonlara bağlı olarak bağışıklık sisteminde sorunlar meydana gelebilir.

A Vitamini Takviyesi Almalı Mıyım?

Vücudun ihtiyacı olan vitamini karşılamanın en kolay yolu, sağlıklı proteinler, tam tahıllı ürünler ve bol miktarda taze meyve ve sebze içeren sağlıklı tabaklar oluşturmaktır. Bir vitamin takviyesi almak, o vitamini aldığınız anlamına gelebilir ancak vücudunuzun takviye edilen vitamini kullanabilmesine yardımcı olacak diğer bileşenleri, bu sayede alamayabilirsiniz. Kısıtlayıcı bir diyet (örneğin vegan diyeti) yapıyorsanız veya yiyecekleri yeme, besinleri sindirme şeklinizi etkileyen bir sağlık durumunuz varsa eksikliği önlemek ve sağlıklı kalmak için vitamin takviyesi almanız gerekebilir. Herhangi bir vitamin takviyesi almadan önce mutlaka doktorunuzla veya bir beslenme uzmanı ile konuşmanızda fayda vardır.

Günlük Almamız Gereken A Vitamini İhtiyacı Ne Kadar?

Besinlerde A vitamini retinol ya da karoten olarak iki formda bulunur. Günlük A vitamini gereksinimi yetişkin bir erkek birey için 1000 mikrogram, yetişkin bir kadın birey için 800 mikrogram, çocuk ve ergenler için ise 300 ile 600 mikrogram arasında değişmektedir. Hayvansal gıdalar ile kırmızı, sarı veya turuncu renkteki sebzelerin bir arada tüketilmesi ile A vitamini ihtiyacı doğal kaynaklardan karşılanır.

A Vitamini Fazlalığı Zararlı Mı?

Vitaminler vücudumuz için gerekli olmasına rağmen fazlası vücudumuz için zararlı olabilir. A vitamini vücutta depolanan bir vitamin olduğundan, günlük alınması gereken miktardan fazlası alınırsa vücutta birikerek dokularda ve organlarda hasara yol açabilir. Kuru cilt, bulantı ve kusma, kemik ağrıları, parlak ışığa karşı gözde oluşan hassasiyet gibi belirtiler yüksek doz A vitamini kullanılması halinde ortaya çıkabilir. A vitamininin ihtiyaçtan fazla alınması gebelikte doğum kusurlarına neden olur. Fazla miktarda A vitamini alan gebelerin diğer gebelere oranla beş kat daha fazla riskli doğum yapma olasılığı vardır. A vitamini, bebeğin organlarının geliştiği ilk üç aylık dönemde oldukça önemlidir. Bu süreçte A vitamini kaynaklarının aşırı miktarda tüketilmemesine dikkat edilmelidir. Bebeklerde ve çocuklarda A vitamini gereksinimi karşılanırken daha dikkatli olunmalıdır. A vitamini ya da A vitamini içeren besinler aldıktan sonra vücutlarında reaksiyon geliştirebilir.

A Vitamini Alımına Hangi Durumlarda Ekstra Dikkat Etmeliyim?

Çoğu insan A vitamin için önerilen miktarı yeterli ve dengeli bir beslenerek alabileceğinden, A vitamini eksikliği toplum için bir risk faktörü değildir. Hamilelik ve emzirme döneminde, bebeğin sağlıklı gelişimini desteklemek, kaliteli anne sütü salgılamak için A vitamini ihtiyacı bu dönemlerde oldukça yüksektir. Ancak hamilelik sırasında yüksek dozlarda A vitamini alımı, doğumsal problemlerin oluşum riskini artırabilir. Bu nedenle gebelik ve emziklilik döneminde sağlıklı beslenmek için diyetisyenden yardım alınması faydalı olabilir. Çocukların da sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için A vitamini oldukça önemlidir. Bu dönemde çocuklar için A vitamininden zengin besinlerin tüketilmesinde yarar vardır.