
Göz kapağı şişmesi, genellikle alerjik reaksiyonlar, enfeksiyonlar, travmalar veya sistemik hastalıklar gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkar. Tedavi yöntemi ise şişliğin altında yatan sebebe bağlı olarak değişir; doğru müdahale ve bakım ile genellikle kısa sürede iyileşme sağlanabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Nedir?
Göz kapağı şişliği günlük hayatta sık karşılaşılabilen bir sorundur. Ağlamaktan arpacığa, göz enfeksiyonundan alerjilere kadar pek çok durum göz şişmesi nedenleri arasında yer alır. Göz kapağındaki şişlik çoğu zaman birkaç gün içerisinde kendiliğinden düzelse de bazı şişliklerin tedavi edilmesi gerekir.
Şişlik hem alt hem de üst göz kapağını etkileyebilir. Göz kapağındaki şişlik tek gözle sınırlı kalabileceği gibi her iki gözde de ortaya çıkabilir.
Göz Kapağı Şişliği Neden Olur?
Göz kapağının şişmesine yol açan pek çok farklı durum söz konusudur. Göz kapağı şişliğinin süresi, şiddeti veya etki alanı; altta yatan durumdan etkilenir.
Sık görülen göz kapağı şişliği nedenleri:
Arpacık
Halk arasında it dirseği olarak da bilinen bu rahatsızlık, göz kapağındaki küçük bezlerden birinin enfeksiyonu sonucu gelişir. Arpacık başlangıçta göz kapağında ağrılı, kaşıntılı, küçük bir tümsek oluşturur. Sonraki dönemlerde bu tümsek sivilceye benzer bir hal alır. Göz kapağında sadece tek bir bezin etkilendiği arpacıklar, genellikle tedaviye ihtiyaç duymadan düzelir. Arpacık lezyonu asla sıkılmaya, patlatılmaya çalışılmamalıdır. Bu, enfeksiyonun yayılmasına yol açar. Ayrıca kişiler makyaj malzemelerini, göz kremlerini ortak kullanmamalıdır. Tek seferde birden fazla arpacık geliştiği, arpacığın çok ağrılı olduğu, arpacığın ateşe yol açtığı, arpacık belirtilerinin giderek kötüleştiği, kişide görme problemlerinin geliştiği durumlarda tedavi için antibiyotikler kullanılabilir.
Şalazyon
Göz kapağı kisti olarak da adlandırılan şalazyon, görünüm olarak arpacığa benzer. Ancak şalazyondaki sorun enfeksiyon değil göz kapağındaki yağ bezinin tıkanmasıdır.
Şalazyon sorunu yaşayan kişilerde bu durum tekrarlayıcı olabilir. Şalazyon kisti, göz kapağında ciddi bir şişkinliğe neden olacak kadar büyüyebilir. Kist genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer. Ancak büyük boyuttaki şalazyonlar görme kaybı ve şiddetli ağrı gibi belirtilere yol açabilir.
Alerjiler
Göz kapağındaki şişkinliğe gözde şişlik, kaşıntı, kızarıklık ve akıntı eşlik ediyorsa altta yatan sebebin alerji olma ihtimali oldukça yüksektir. Toz, polen gibi alerjenler gözü tahriş ederek alerjik reaksiyonların başlamasını tetikleyebilir.
Alerji nedeniyle oluşan sorunlardan kurtulmanın en önemli yolu alerjen maruziyetini azaltmaktır. Örneğin polen alerjisi olan birinin bahar aylarında dışarıda geçirdiği süreyi kısıtlaması ya da dışarıdan geldiğinde hemen duş alması gibi davranışlar alerjik problemlerin azalmasına yardımcı olabilir. Alerjik göz şişmesi için antihistaminikler kullanılabilir.
Yorgunluk
Yorgunluk, bitkinlik göz kapağı şişliği yapabilir. Gece düzgün uyuyamayan kişilerin sabah kalktığında göz kapakları şişebilir. Yeterince sıvı tüketilmemesi de şişlik nedenlerinden biridir.
Ağlamak
Ağlama özellikle uzun süreli ve şiddetli olduğunda göz ve göz kapağındaki ince kan damarlarının çatlamasına yol açar. Bu durum da göz kapağında şişlik yapabilir. Uzun süre ağlayan kişilerin sonrasında yeterince su tüketmemesi de şişliği artırabilir.
Kozmetik
Cilt bakım ürünleri veya makyaj malzemeleri göze kaçtığında buradaki yapıları tahriş eder. Sonuç olarak da göz ve çevre dokularda şişlik, kızarıklık, ağrı gibi belirtiler ortaya çıkar. Kişisel bakım ürünlerine karşı alerji olması durumunda da bu sorunlarla karşılaşılabilir. Kozmetik ürünler nedeniyle gözlerinde yanma, göz kapaklarında şişkinlik sorunu yaşayan kişiler yapay gözyaşı damlaları kullanabilir.
Orbital Selülit
Göz kapağındaki derin dokuların enfeksiyonuna orbital selülit adı verilir. Bu enfeksiyon çevre dokulara kolayca yayılabilir ve şiddetli ağrıya sebep olabilir. Orbital selülit geçmesi için göz kapağındaki küçük bir çizik bile yeterli olur. Göz kapağında şişlik ve kızarıklık, şiddetli ağrı, göz kapağının çizgi çizgi görülmesi gibi durumların varlığında acilen en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır. Orbital selülit, antibiyotik tedavisi gerektiren ciddi bir enfeksiyondur. Hastaların bazen damardan (İV) antibiyotik tedavisi alması gerekir.
Graves Hastalığı (Zehirli Guatr)
Graves hastalığı, tiroit bezinin aşırı çalışmasına neden olan endokrin bir rahatsızlıktır. Bu hastalık, vücudun gözde enfeksiyon varmışçasına yanıt vermesine yol açar. Hastalık sebebiyle salınan antikorlar göz kapağında şişlik ve inflamasyona (iltihaplanmaya) neden olur. Graves hastalığının kontrol altına alınması göz kapağı problemlerinin ortadan kalkmasını sağlar.
Oküler Herpes
Oküler herpes, göz kapağının Herpes Simpleks Virüsü (HSV) ile enfekte olmasıdır. Oküler herpes herkeste olabilecek bir rahatsızlık olmakla birlikte çocuklarda daha sık görülür. Oküler herpeste gözde kızarıklık, göz kapağında şişme semptomları ortaya çıkabilir. Herpes enfeksiyonunu tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yoktur. Tıpkı dudaktaki uçuk gibi oküler herpes de zaman zaman ortaya çıkabilir. Tedavi için hastaya antiviral ilaçlar verilerek semptomların hafiflemesi sağlanabilir.
Blefarit
Göz kapağı iltihabı ya da diğer adıyla blefarit, kronik bir hastalıktır. Blefaritte göz kapağında iltihaplanma söz konusudur ve bu iltihaplanma dönem dönem azalıp artabilir. İltihaplanmaya bağlı olarak göz kapağında şişlik, ağrı gibi belirtiler görülebilir.
Gözyaşı Kanalının Tıkanması
Gözyaşı kanalı tıkandığında gözde üretilen gözyaşı akamaz ve göz kapağı şiş, kızarık hale gelir. Bu sorunu yaşayan kişiler sabahları aşırı çapak oluşumu nedeniyle gözlerini açmakta zorlanabilir. Gözyaşı kanalı tıkanıklığı özellikle yenidoğan bebeklerde sık karşılaşılan bir problemdir. Tıkanıklık genellikle tedaviye ihtiyaç kalmadan düzelir. Bazen tıkanan kanal enfekte olabilir. Göz kapağındaki bu enfeksiyon oldukça şiddetli ağrıya yol açar. Böyle bir durum fark edildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir.
Göz Enfeksiyonları
Konjonktivit, göz küresini ve göz kapaklarının iç kısmını döşeyen konjonktiva adlı şeffaf tabakasının iltihaplanmasıdır. Konjonktivit hastalarda gözde kızarıklık, ağrı, kaşıntı ve göz kapağında şişlik belirtilerinin görülmesine neden olur.
Konjonktivitin en sık karşılaşılan sebebi viral enfeksiyondur. Viral konjonktivit genellikle 7-10 gün içerisinde iyileşir.
Bakteriler, alerjenler ve irritan maddeler de konjonktivit oluşumuna yol açabilir.
Konjonktivit çoğu zaman kendiliğinden düzelen bir rahatsızlık olsa da şiddetli belirtileri olan hastalara antibiyotikli göz damlası gibi çeşitli tedaviler uygulanabilir.
Göz Kapağı Şişmesine Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Göz kapağı şişmesi, birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. En yaygın nedenler arasında alerjik reaksiyonlar, enfeksiyonlar (örneğin arpacık veya blefarit), göz yaralanmaları, gözyaşı kanalı tıkanıklığı ve sinüzit yer alır. Ayrıca, tiroid hastalıkları, böbrek problemleri veya yorgunluk gibi sistemik durumlar da göz kapağı şişmesine neden olabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Belirtileri Nelerdir?
Göz kapağı şişmesi, aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:
- Kızarıklık
- Ağrı veya hassasiyet
- Göz kapaklarının şişmesi ve gerginleşmesi
- Görüşte bulanıklık
- İltihaplanma veya akıntı
- Göz çevresinde sıcaklık hissi
Göz Kapağı Şişmesine Ne İyi Gelir?
Göz kapağı şişmesini hafifletmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:
- Soğuk kompres uygulamak
- Alerjik reaksiyon durumunda antihistaminik ilaçlar kullanmak
- Enfeksiyon varsa doktor önerisiyle antibiyotik damlalar veya merhemler kullanmak
- Tuzlu suyla göz çevresini nazikçe temizlemek
- Yeterince uyumak ve gözleri dinlendirmek
Üst Göz Kapağı Şişmesine Ne İyi Gelir?
Üst göz kapağı şişmesini gidermek için:
- Soğuk bir bezle kompres yapmak şişliği azaltabilir.
- Arpacık durumunda ılık kompres uygulayarak iltihap drenajını kolaylaştırabilirsiniz.
- Göz çevresine nazik masaj yapmak dolaşımı hızlandırabilir.
- İltihaplanma söz konusuysa doktor önerisiyle reçeteli ilaçlar kullanılabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Nasıl Geçer?
Göz kapağı şişmesinin geçmesi, altta yatan nedene bağlıdır.
- Alerjik reaksiyon durumunda tetikleyici maddeyi belirlemek ve kaçınmak önemlidir.
- Arpacık veya iltihaplı durumlarda, düzenli kompres ve hijyenik bakım uygulanmalıdır.
- Sistemik bir hastalığa bağlı şişlik varsa, altta yatan hastalık tedavi edilmelidir.
- Şikayetler devam ederse bir göz doktoruna başvurulması önerilir.
Üst Göz Kapağı İltihabı Nasıl Geçer?
Üst göz kapağı iltihabını tedavi etmek için şu adımlar izlenebilir:
- İltihaplanma durumunda sıcak kompres uygulayarak iltihabın drenajını kolaylaştırabilirsiniz.
- Doktor tarafından önerilen antibiyotik damlalar veya kremleri düzenli kullanmak gereklidir.
- Hijyene dikkat ederek göz çevresini temiz tutmak enfeksiyonun yayılmasını önler.
- Gözleri ovuşturmaktan kaçınmak ve yatmadan önce makyajı temizlemek önemlidir.
Göz Kapağı Şişmesi Teşhisi Nasıl Konur?
Göz kapağı şişmesinin teşhisi, bir göz doktoru tarafından yapılan fiziksel muayene ve hastanın semptomlarının değerlendirilmesiyle konur. Doktor, göz kapağını ve göz çevresini inceler, alerjik reaksiyon, enfeksiyon veya başka bir sistemik hastalığın varlığını değerlendirir. Gerekirse kan testleri, alerji testleri veya gözyaşı kanalını incelemek için görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Göz Kapağı Şişmesi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Göz kapağı şişmesinin tedavi yöntemleri, nedenine göre değişir.
- Alerji kaynaklı şişlik: Antihistaminikler ve alerjiye neden olan maddeden kaçınma.
- Enfeksiyonlar: Antibiyotik damlalar veya merhemler.
- Arpacık: Ilık kompres ve iltihaplanma giderici ilaçlar.
- Ödem: Diüretik ilaçlar ve düşük sodyumlu bir diyet.
- Travmalar: Buz uygulaması ve doktor kontrolünde ağrı kesiciler.
Göz Kapaklarının Şişmesi Hangi Hastalığın Belirtisidir?
Göz kapağı şişmesi, birçok hastalığın belirtisi olabilir:
- Alerjik reaksiyonlar: Polen, toz veya gıda alerjileri.
- Blefarit: Göz kapağı kenarlarının iltihaplanması.
- Arpacık veya şalazyon: Göz kapağında enfeksiyon veya kist.
- Tiroid hastalıkları: Özellikle Graves hastalığı.
- Böbrek problemleri: Vücutta sıvı birikimine bağlı ödem.
- Sinüzit: Sinüslerin enfekte olması durumunda göz çevresinde şişlik.
Göz Kapağı Şişmesi Tehlikeli midir?
Göz kapağı şişmesi genellikle ciddi olmayan bir durumdur ve kısa sürede iyileşir. Ancak, şişlik şu durumlarla birlikte görülüyorsa tehlikeli olabilir:
- Görüş kaybı veya bulanıklık
- Şiddetli ağrı ve kızarıklık
- Göz çevresinde sıcaklık hissi ve yoğun iltihaplanma
- Şişlik ve sertlik hissiyle birlikte ateş
- Bu tür belirtiler, enfeksiyon veya sistemik bir hastalığın işareti olabileceğinden bir doktora başvurulması gerekir.
Göz Kapağı Şişmesi Evde Tedavi Edilir Mi?
Bazı durumlarda göz kapağı şişmesi evde tedavi edilebilir. Bunun için:
- Soğuk kompres uygulamak şişliği hafifletebilir.
- Tuzlu su veya karbonatlı su ile nazikçe göz çevresi temizlenebilir.
- Alerjik reaksiyonlarda antihistaminik ilaçlar kullanılabilir.
- Gözleri dinlendirmek ve sıcak, baharatlı yiyeceklerden kaçınmak iyileşmeyi hızlandırabilir.
- Ancak, şişlik birkaç gün içinde geçmezse veya kötüleşirse mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Stresten Göz Şişmesi Olur mu?
Evet, stres göz şişmesine neden olabilir. Stres, vücuttaki kortizol seviyelerini artırarak sıvı tutulmasına ve göz çevresinde şişliklere yol açabilir. Ayrıca stres, uykusuzluk ve düzensiz beslenme gibi dolaylı etkilerle göz şişmesini tetikleyebilir. Bu durumdan korunmak için stresten uzak durmak, yeterli uyku almak ve düzenli beslenmek önemlidir.
Böbrek Hastalıkları Göz Kapağı Şişmesi Yapar Mı?
Evet, böbrek hastalıkları göz kapağı şişmesine neden olabilir. Böbrekler düzgün çalışmadığında vücutta sıvı birikimi meydana gelir ve bu durum, özellikle sabahları göz kapaklarının şişmesine yol açabilir. Eğer göz kapağı şişmesi sık tekrar ediyorsa ve buna vücutta genel bir ödem eşlik ediyorsa, bir nefroloji uzmanına danışılmalıdır.
Tiroid Göz Kapağı Şişmesi Yapar mı?
Evet, tiroid hastalıkları, özellikle Graves hastalığı, göz kapağı şişmesine neden olabilir. Bu durum genellikle tiroidin aşırı çalıştığı (hipertiroidizm) durumlarda görülür ve "tiroid oftalmopatisi" olarak adlandırılır. Tiroid kaynaklı göz şişmesinde, göz çevresinde şişlik, kızarıklık, kuruluk ve gözlerin öne doğru çıkması gibi belirtiler de görülebilir. Tedavi için bir endokrinolog ve göz doktorunun birlikte değerlendirme yapması gerekir.
Göz Kapağı Şişmesi Durumunda Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Göz kapağı şişmesi genellikle ciddi bir durum olmasa da, bazı durumlarda doktora başvurulması gerekebilir. Aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı varsa bir doktora danışılmalıdır:
- Şişlik 2 haftadan uzun sürüyorsa.
- Göz kapağında sertlik, ağrı veya aşırı hassasiyet varsa.
- Görüşte bulanıklık, çift görme veya ani görme kaybı yaşanıyorsa.
- Şişlikle birlikte yüksek ateş, baş ağrısı veya genel halsizlik görülüyorsa.
- Göz çevresinde yoğun kızarıklık, sıcaklık hissi veya iltihaplanma varsa.
Göz Kapağının Doktora Başvurulması Gerektiren Durumlar Nelerdir?
Göz kapağı şişmesi durumunda doktora başvurulması gereken spesifik durumlar şunlardır:
- Enfeksiyon şüphesi: Göz çevresinde irin, yoğun kızarıklık ve ağrının eşlik ettiği şişlikler.
- Travma sonrası şişlik: Göz kapağında darbe veya yaralanma sonrası oluşan şişlik.
- Sistemik belirtiler: Şişlikle birlikte vücudun diğer bölgelerinde de ödem görülmesi (örneğin böbrek veya kalp sorunlarına işaret edebilir).
- Kronik veya tekrarlayan şişlikler: Sürekli tekrarlayan veya uzun süre iyileşmeyen göz kapağı sorunları.
- Görme problemleri: Şişlik nedeniyle görüşte azalma veya gözlerin açık tutulamaması.
Bu gibi durumlarda, göz hastalıkları uzmanına veya ilgili branş hekimine danışmak önemlidir.