Vazektomi Nedir? Vazektomi Ameliyatının Geri Dönüşü Var mı?

Vazektomi, erkeklerde sperm taşıyan tüplerin bağlanması ile yapılan bir doğum kontrol yöntemidir. Vazektominin düşük risk taşıyan bir ameliyat olması, geri döndürülme ihtimalinin olması ve görece kolay uygulanabilen bir işlem olması nedeniyle günümüzde bu yöntemi kullanan erkeklerin sayısı giderek artmaktadır.

Vazektomi Nedir?

Tarih boyunca istenmeyen gebeliklerin oluşmasının önüne geçmek için pek çok farklı yöntem geliştirilmiştir. İnsanların tıp alanındaki bilgilerinin artması ve teknolojinin gelişmesiyle bu yöntemler sürekli daha iyi hale getirilmiş ve kontrol yöntemine bağlı komplikasyonlar azaltılmaya çalışılmıştır. Günümüzde bu amaçla kadın ya da erkek kondomu (prezervatif) kullanımı, rahim için araç (spiral) takılması, doğum kontrol haplarının kullanımı ve kadın üreme sisteminde döllenmenin gerçekleştiği yer olan tüplerin bağlanması gibi pek çok farklı yöntem mevcuttur. Bu yöntemlerin her birinin çeşitli konularda üstünlüğü olduğu gibi bazı konularda da dezavantajı olabilmektedir. Örneğin erkek prezervatifi kullanımı cinsel yolla bulaşan hastalıkların birçoğu için koruyucu olmakla birlikte çoğu erkek, kondomun cinsel ilişkiden alınan hazzı azalttığını düşündüğü için bu yöntemi kullanmak istenmemektedir.

Vazektomi, doğum kontrol yöntemleri arasında giderek daha fazla kişinin tercih ettiği bir işlem haline gelmektedir. Vazektomi ameliyatı ile erkeklerde sperm taşıyan tüpler kesilir ve uçları kapatılır. Böylelikle spermlerin boşalmayla dışarı atılan semen içerisine geçmesi engellenir. Semen sıvısında sperm olmadığı için de gebelik riski ortadan kalkmış olur.

Vazektomi Neden Yapılır?

Vazektomi çocuk sahibi olmak istemeyen erkeklerin başvurabileceği bir doğum kontrol yöntemidir.

• Vazektominin istenmeyen gebelikleri önleme oranı %100’e yakındır.
• Vazektomi yaptıranlar genellikle hastane yatışı olmadan taburcu olurlar ve vazektomi ameliyatına bağlı komplikasyon oranı düşüktür.
• Vazektomi, kadınlarda tüplerin bağlandığı (tubal ligasyon) ameliyata veya uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımına oranla daha maliyet uygun bir yöntemdir.
• Vazektomi ameliyatı sonrası erkeklerin cinsel ilişki öncesi kondom takmak gibi doğum kontrol yöntemlerini kullanmasına gerek kalmaz.

Vazektomi Kimlere Uygulanır?

Vazektomi, bu işlem için sağlık ile ilgili bir engeli bulunmayan tüm erkeklere uygulanabilir. vazektomi işlemi yaptıracak kişinin çocuk istemediğinden emin olması gerekir. Dolayısıyla halizhazırda çocuğu olan ve daha fazla istemeyen babalar ile hiç çocuk sahibi olmak istemeyen erkekler bu işlemi tercih edebilir. Vazektomi işlemi geri döndürülebilir bir işlem olabilmekle birlikte işlem yapılmadan önce sterilizasyon işlemi kalıcı olarak düşünülmektedir. Çünkü her zaman yapılan işlemi tam anlamıyla geri döndürmek mümkün olmayabilir. Bazı durumlarda da geri döndürme operasyonu başarıyla gerçekleştirilse bile kişi çocuk sahibi olmakta sorun yaşayabilir.

Vazektomi ameliyatı genellikle hastane yatışı gerektirmeyen günübirlik bir işlemdir. Bu operasyondan önce, eğer varsa, düzenli olarak kullanılan ilaçlar doktor kontrolünde yeniden düzenlenmelidir. İbuprofen grubu antiinflamatuar ilaçlar ve kan sulandırıcı ilaçların işlemden birkaç gün önce kesilmesi gerekebilir. Ameliyat sonrası skrotumda oluşabilecek şişliği önlemek için sktorumları destekleyici özellikte iç çamaşırlar tercih edilmelidir.Vazektomi ameliyatı olmak isteyen kişilerin bu kararlarını kesinleştirmeden önce doktoruyla ayrıntılı bir şekilde konuşarak gelecekte çocuk sahibi olmak isteyip istemeyeceğini, kendisi için başka doğum kontrol yöntemlerinin makul bir seçenek olup olmadığını dikkatlice değerlendirmesi gerekir. Vazektomi işlemi çoğunlukla ürologlar tarafından yapılır.Vazektomi operasyonu yaklaşık 10-30 dakika süren bir işlemdir. Ameliyat, lokal (bölgesel) anestezi altında yapılır. Dolayısıyla vazektomi sırasında kişi operasyon yerinde ağrı ya da acı hissetmez ama yapılan işlemlerin farkında olur.

• Skrotuma iğne yardımıyla lokal anestezik enjekte edilir.
• Klasik yöntemde skrotumun uyuşturulan üst kısmından küçük bir kesi yapılır. No-scalpel tekniğinde ise sktorumun üst bölgesinde küçük bir delik açılır.
• Testisten üretraya (semenin ve idrarın dışarı çıktığı yere) sperm taşıyan vas deferens kanallarının yeri tespit edilir.
• Vas deferens tüpleri, yapılan kesikten ya da delikten dışarı çekilir.
• Tüpün/kanalın dışarı çekilen kısmı kesilir.
• Kesilen kanalın iki ucu bağlanma veya koterizasyon gibi yöntemlerle kapatılır.
• İki ucu kapatılan kanallar geri yerine bırakılır.
• Kesi yapılan veya delik açılan yer özel bir yapıştırıcı yardımıyla veya dikişlerle kapatılır.

Erkeklerde vazektomi ameliyatı sonrası ağrı, şişkinlik, morarma olması normaldir. Ancak bu şişkinliğin ve morarmanın giderek artması, ateşin çıkması ve ağrının şiddetlenmesi gibi enfeksiyon belirtisi olabilecek semptomların varlığında doktor mutlaka haberdar edilmelidir. Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle sıralanabilir:

• Operasyon sonrası en az 48 saat boyunca üste oturan, dar iç çamaşırı giyilmelidir. Bu tarz iç çamaşırların tercih edilmesi skrotumdaki şişliği azaltır.
• Ameliyat sonrası iki gün boyunca skrotuma soğuk uygulaması yapılmalıdır.
• İşlem sonrası hareket birkaç günlüğüne kısıtlanmalıdır. Birkaç gün sonra günlük aktivitelere dönülebilir ancak ağır taşıma, spor yapma gibi aktivitelerden kaçınılmalıdır.
• Vazektomi sonrası 7-10 gün boyunca cinsel ilişkiye girmekten uzak durulmalıdır. Çünkü boşalma (ejakülasyon) sırasında ağrı hissedilebilir, semende kan görülebilir. Vazektomi işlemi sonrasında erkekler semende sperm kalmadığı kesinleşene kadar başka doğum kontrol yöntemlerini kullanmalıdır.

Vazektomi işlemi yapıldıktan sonra, kanallarda daha önceden üretilmiş sperm bulunma ihtimali yüksektir. İşlem sonrasındaki 20 ejakülasyona kadar bu spermler semende bulunabilir. Dolayısıyla işlem sonrası ilk 20 ejakülasyonda kontrol yöntemlerini kullanmak doğru olacaktır. Vazektomi sonrasında testisler sperm üretmeye devam eder. Bu spermler dışarı atılamadığından vücut tarafından geri emilir ve geri emilim herhangi bir soruna yol açmaz.

Vazektomi İşleminin Geri Dönüşü Var mıdır?

Vazektomi ameliyatı, geri dönüştürülmesi mümkün bir işlemdir. Ancak geri döndürme için garanti verilemez. Dolayısıyla vazektomi işlemi yaptırmaya karar veren erkekler, çocuk sahibi olmak istemediğinden emin olmalıdır. Bu işleme kesin geri döndürülebilir gözüyle bakılmamalıdır.Vazektomi işlemi, her girişimsel operasyonda olduğu gibi çeşitli riskleri bünyesinde barındırmaktadır. 

• Skrotumda kanama veya hematom (kan pıhtısı)
• Semende kan görülmesi
• Skrotumda morarma
• Ameliyat bölgesinde enfeksiyon
• Ağrı ve rahatsızlık hissi
• Skrotumda şişkinlik

• Ameliyat olanların yaklaşık %1-2’sinde görülen kronik ağrı
• Testiste sıvı toplanması, bu duruma bağlı olarak ejakülasyon ile kötüleşen sızı tarzında ağrı
• Sperm sızıntısına neden olan iltihaplanma (granülom)
• Nadir de olsa gebelik
• Testiste üretilen spermi toplayan ve transfer eden epididimiste anormal kist oluşumu
• Testisleri saran bir sıvı dolu yapının (hidroselin) skrotumda şişmeye sebep olması

Vazektomi sonrası semende sperm olup olmadığının kontrolü doktor tarafından yapılır. Ameliyat sonrasındaki 6-12 haftalık süreçte semen analizi ile semen sıvısında sperm varlığı araştırılır. Doktor semende sperm olmadığını doğruladıktan sonra diğer doğum kontrol yöntemlerinin kullanımına son verilebilir.

Vazektomi sonrası gebelik nadir de olsa görülebilen bir durumdur. Bu durumun en temel nedeni ameliyat sonrası erken dönemde önceden üretilmiş spermlerin semende bulunmasıdır.Vazektomi doğum kontrol için etkili bir yöntem olmakla birlikte cinsel yolla bulaşan hastalıklar için koruyucu değildir. Dolayısıyla vazektomi yaptırmış erkeklerin riskli cinsel ilişki öncesinde kondom gibi başka koruyucu önlemleri alması faydalı olacaktır.Vazektominin sizin için doğru bir doğum kontrol yöntemi olup olmadığını öğrenmek için donanımlı bir sağlık merkezine başvurabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.