Sinir sıkışması çeşitli nedenlerle bir sinirin üzerindeki baskının arttığını ifade eder. Bu durum el, kol, bacak veya vücudun çeşitli bölümlerini etkisi altına alabilir. Sağlık kuruluşlarına sinir sıkışması şikayeti ile başvurulduğu takdirde hekimler bu durumu sinir sıkışması veya tuzaklanması olarak ifade edebilir. Bu durumun gelişiminde altta yatan mekanizma ise çeşitli nedenlerle sinirin çevresindeki dokuların sinir üzerinde fazladan bir baskı oluşturmasıdır. Vücudun birçok yerinde meydana gelen bu durum sonucu oluşan belirtilerin, etkilenen sinire göre değişkenlik gösterebileceği unutulmamalıdır. Sinir sıkışması ne demek ve bu sıkışmalarda oluşan diğer durumlar hakkında ayrıntılı bilgi almak için yazının devamını takip edebilirsiniz.
Sinir Sıkışması Nedir?
Sinir sıkışması, bir sinirin etrafındaki kas gibi doku elemanları nedeniyle fonksiyonlarını bozacak düzeyde basınca maruz kalması olarak tanımlanabilir. Bu sıkışma hali direkt olarak omurilikten çıkan sinirleri etkileyebileceği gibi uzuvlarda yer alan sinir bölümlerini de etkisi altına alarak ağrı, karıncalanma, his kaybı, uyuşma ve güçsüzlük gibi şikayetler meydana getirebilir. Artrit (eklem iltihabı) ve travma, sinir sıkışmasının başlıca sebepleridir. Sinir sıkışması genellikle geçici bir durum olsa da bazı kişilerde daha ağır bir seyir izleyebileceği için dikkat edilmelidir.
Sinir Sıkışması Çeşitleri Nelerdir?
Sinir sıkışması kendi içerisinde çeşitli alt türlere ayrılır. Sinir tuzaklanma sendromu olarak adlandırılan bu durumlar, bazı spesifik periferik sinirlerin etkilenmesi ile oluşur. Karpal tünel sendromu ve kubital tünel sendromu en sık karşılaşılan sinir sıkışma sendromları arasında yer alır.
Karpal tünel sendromu en sık tespit edilen sinir sıkışmasıdır. El bileği bölgesinde median sinir adı verilen yapının etkilenmesi ile oluşan karpal tünel sendromunda etkilenen bu sinir yapısı, üst koldan başlayarak baş parmağa kadar uzanım gösterir. Bilek bölgesinde ise karpal tünel adı verilen bir anatomik yapının içerisinden geçer ve buradaki değişiklikler bilekte sinir sıkışması ile sonuçlanabilir. El bileğinde ödem veya diğer nedenlerle kanal üzerindeki baskının artması halinde ise karpal tünel sendromu ortaya çıkararak elde sinir sıkışması durumu meydana gelebilir.
En sık görülen ikinci sinir sıkışması olan kubital tünel sendromunda ise sinirin sıkıştığı bölge dirsek çevresidir. Ulnar nöropati (dirsekte sinir sıkışması) olarak da isimlendirilen bu durum, ulnar sinirin çok fazla baskı altında kalması ile oluşur. Ulnar sinir dirsek bölgesinde, yüzeye çok yakın bir seyir izler. Dolayısıyla dirsek bölgesindeki baskının arttığı durumlarda kubital tünel sendromu gelişimi açısından bir risk artışı söz konusu olabilir.
Bu sık görülen sinir sıkışması sendromları dışında vücudun diğer çeşitli bölgelerindeki tünel benzeri yapıların içerisinden geçen sinirlerde de sinir sıkışması sendromları meydana gelebilir. omuz bölgesini etkileyen supraskapular sinir sıkışması (omuzda sinir sıkışması), çeşitli el fonksiyonlarını etkileyen guyon kanalı sendromu, uyluk ön ve dış kısmının etkilendiği meraljia parestetika (bacakta sinir sıkışması) diğer sinir sıkışması türlerine örnek teşkil eder.
Sinir Sıkışması Belirtileri Nelerdir?
Vücutta yer alan her sinir, çeşitli bölgelerdeki anatomik ve fizyolojik işlevlerin kontrolünden ve bu bölgelerdeki hislerin algılanmasında görev alır. Cilt yüzeyi ve kas iskelet sistemi üzerinde bu işlevlerini gösteren sinirlerde herhangi bir tuzaklanma oluştuğunda normal sinir işlevleri yerine anormal elektriksel yanıtlar meydana gelebilir. Buna bağlı olarak ortaya çıkan semptomlar şu şekilde sıralanabilir:
- Etkilenen bölgede yanma hissi,
- Hafif düzeyde elektrik şoku gibi hissedilebilen karıncalanma durumu,
- Sıkışan sinirden etrafına doğru yayılan ağrı,
- Cilt üzerinde his kaybı yaşanan bir bölge olması,
- Ağrı, sıcaklık ve dokunma gibi cilt duyularında azalma veya kaybolma yaşanması,
- Etkilenen bölgedeki kaslarda güçsüzlük gelişmesi.
Oluşan şikayetler bazen sinir sıkıştığı bölüm ile ilgili görünmeyebilir. Örnek olarak, boyunda meydana gelen sinir sıkışmalarının kol ve dirsek bölgesinde bu şikayetleri meydana getirebileceği unutulmamalıdır. Aynı zamanda sinir sıkışmaları genellikle vücudun bir tarafını etkileyen durumlardır. Oluşan klinik tablolar ise orta ve ağır düzey arasında değişkenlik gösterebilir. Meydana gelen şikayetler genellikle orta düzeyde başlayarak zaman içerisinde dalgalanma gösterebilir. Şikayetlerin yoğunluğu ise genellikle kişinin fiziksel pozisyonu ile yakından ilgilidir.Bazı olgularda ise sinir sıkışması sonrasında çeşitli temel vücut fonksiyonları olumsuz yönde etkilenebilir. Bu şekilde bir seyir izleyen sinir sıkışması olguları genel olarak omuriliğin bel bölgesindeki sinirlerde bir tuzaklanma olduğunu ifade eder. Bu bölgedeki sinirlerin etkilenmesi mesane kontrolünü, bağırsak hareketlerinin düzenlenmesini ve cinsel işlevleri olumsuz yönde etkileyebileceği dikkatli olunmalıdır.
Sinir Sıkışması Neden Olur?
Sinir sıkışması genellikle tekrarlayan travmalar nedeniyle meydana gelen durumlardır. Bu durum, kişinin çalışma hayatından kaynaklanıyor olabilir. Örnek olarak klavye, mouse kullanımı veya piyano çalma gibi sürekli olarak el bileğinin zorlandığı meslekleri olan kişilerde karpal tünel sendromuna karşı bir yatkınlık söz konusu olabilir. Mesleki travmalar dışında zorlama ve kırıklar gibi yaralanmalar sonucunda da sinir sıkışması ortaya çıkabilir.Bu durumlara ek olarak çeşitli sağlık sorunları varlığında kişilerin sinir sıkışmasına bir yatkınlığı söz konusu olabilir:
- Şeker hastalığı,
- Romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar,
- Tiroit bozuklukları,
- Hipertansiyon (yüksek kan basıncı),
- Tümör ve kist yapıları,
- Gebelik veya menopoz,
- Obezite,
- Konjenital (doğuştan gelen) defektler,
- Çeşitli sinir hastalıkları.
Tüm bu durumların genel olarak sinir üzerinde oluşturduğu bazı etkiler mevcuttur. Sinirin beslenmesi ve oksijen desteğinden sorumlu damarlarda kan akışının sekteye uğraması, sinirin kendisinde veya çevre dokularında ödem meydana gelmesi, sinirin etrafını saran ve elektriksel uyarının iletiminde görev alan miyelin kılıfta hasar meydana gelmesi veya genel olarak sinirin yapısında bozukluklar oluşması, sinir sıkışması sendromlarının ortaya çıkmasındaki temel patofizyolojik mekanizmaları oluşturur.Tüm bu değişiklikler ile birlikte sinirin elektriksel iletileri taşımasında veya algılamasında bazı problemler ortaya çıkabilir. Uyarıların algılanmasındaki sorunlar ise kişinin ağrı, uyuşukluk ve fonksiyon kaybı gibi şikayetler yaşaması ile sonuçlanır.
Sinir Sıkışması Nasıl Geçer?
Sinir sıkışmasına tedavi yaklaşımı genellikle çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri gibi girişimsel olmayan tedavi yöntemleri ile başlar. Eğer sinir sıkışmasının altında yatan başka bir sağlık sorunu mevcut ise sinir sıkışmasının geçmesi için öncelikle bu durum kontrol altına alınmalıdır. Bazı ağır sinir sıkışması olgularında ise tedavi için cerrahi uygulamalara başvurulabilir.
Sinir Sıkışması Tedavisi Nasıldır?
Sinir sıkışması tedavisi, etkilenen bölgede şikayetlerin oluşmasına neden olan hareketlerin engellenmesi ile başlar. Çalışma şartlarının değiştirilmesi veya daha ergonomik araçların kullanımı, bu kapsamda atılabilen temel adımlar arasında yer alır. Yaşam tarzı değişikliklerine ek olarak fizik tedavi uygulamaları ile birlikte etkilenen bölgenin esnekliğinin, gücünün ve hareket açıklığının korunması oldukça önemlidir. Aynı zamanda fizik tedavi uzmanlarının önerileri doğrultusunda kullanılan ateller, etkilenen bölgenin gereksiz yere zorlanmasını önleyerek tedavi sürecini kolaylaştırıcı etki gösterebilir.Sinir sıkışması tedavisinde hekimler tarafından gerekli görüldüğü takdirde çeşitli ilaçların reçetelendirilmesine de başvurulabilir.
Sinir Sıkışması Ameliyatı Nasıldır?
Sinir sıkışması sendromlarında cerrahi tedavi yaklaşımına, genellikle fizik tedavi ile sonuç alınamayan hastalarda başvurulur. Uygulanacak cerrahi yöntemin içeriği ise sıkışan sinirin bulunduğu bölgeye ve sinir sıkışmasının hangi yapılardan kaynaklandığına göre değişkenlik gösterebilir.
Sinir Sıkışmasına Ne İyi Gelir?
Hekimlerin bilgisi ve önerisi dahilinde yapılan çeşitli uygulamalar, sinir sıkışmasına fayda sağlayabilir:
- Etkilenen bölgeye 10-15 dakika soğuk uygulama yapılması,
- Şikayetlerin tetiklenmesine neden olan hareketlerden uzak durulması,
- Çalışma sırasında düzenli istirahat edilmesi,
- Gevşeme egzersizleri yapılması,
-
Etkilenen bölgenin yüksekte tutulması ve dinlendirilmesi.
Sinir Sıkışması İçin Hangi Doktora Gidilir?
Sinir sıkışması ilerlediğinde günlük hayatı zorlayıcı bir seyir izleyebilir. Bu duruma dair belirti ve bulguları kendinizde gözlemlemeniz halinde sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimlerinden veya ortopedi doktorlarından destek alabilirsiniz.