Safra Kesesi Polipleri Nedir?

Safra kesesinin görevi, karaciğerin ürettiği safrayı depolamaktır. Sindirim sırasında, safra kesesi kasılarak içindeki safrayı bağırsağa boşaltır.

Polip Nedir?

Tüm sindirim sisteminin iç yüzeyini döşeyen epitel hücreleri bulundukları yerde büyüyüp değişik çaplarda yumrular oluşturabilir. Bu yapılara genel olarak “polip” adı verilir. Polipler genellikle kalın bağırsakta (kolon) sık görülmekle birlikte günümüzde görüntüleme tekniklerinin gelişimi ile safra kesesinde polip tanısı daha sık konmaya başlamıştır.

Safra Kesesi Poliplerinin Özellikleri Nelerdir?

Safra kesesi polipleri; kesenin iç duvarını kaplayan epitel hücrelerinde oluşan zar tabakasından başlar ve polip sapı organ boşluğuna doğru büyürler. Genel toplumda görülme sıklığı yüzde 3 ile yüzde 6 arasındadır.

Polipler boyutlarına göre kesenin safra boşaltım kanalına bası uygulayabilir ve özellikle yağ sindirimi için gerekli olan safranın sindirime katılmasını engelleyebilirler. Zaman içerisinde safra kesesinde iltihaba yol açabilirler. Ancak özellikle küçük boyutlu safra kesesi polipleri genellikle bulgu vermeden sessiz kalır. Poliplerin %95 kadarı iyi huylu yapılar iken geri kalanı kanserleşme riski taşır.

Kanserleşme riskini polip çapı belirler; 12 mm ve altı çapındaki polipler iyi huylu kabul edilir. Çapı 1-2 cm olan polipler kanserleşme riski açısından yakından takip edilmeliyken çapı 2 cm’den büyük olanların ciddi derecede kanserleşme, safra kesesi kanseri geliştirme, riski vardır.

Safra Kesesi Poliplerinin Türleri Nelerdir?

Polip tanısı görsel olarak konan, ultrasonografide içi boş organın boşluğuna doğru büyüyen yapılardır. O nedenle polip içeriği görüntüleme ile anlaşılamaz. Safra kesesinde görülen poliplerin yaklaşık %60’ı kolesterol içeren poliplerdir. Bu polipler iyi huyludur ve kanserleşme özelliği göstermez. Diğer polip türleri %25 oranda adenomyomlar, yani kese duvarından kas ve mukozanın her ikisinden köken alan yapılar; %10 oranda inflamatuvar polipler ve %4-5 oranda gerçek (adenomatöz) poliplerdir.

Adenomatöz poliplerin %25’i kanserleşme potansiyeline sahiptir.

Safra Kesesi Poliplerinde Risk Faktörleri Nelerdir?

Safra kesesi poliplerinin gelişme nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Yapılan klinik çalışmalarda kesin ilişki gösterilememekle birlikte 40 yaş civarı, kadın cinsiyet, diyabet ve obezitenin polip gelişiminde rolü olabileceğinden şüphelenilmektedir. Ek olarak, yağ metabolizması ve ailesel genetik faktörlerin polip gelişimine katkısı olduğuna inanılmaktadır.

Safra Kesesi Polipleri Belirtileri Nelerdir?

Safra kesesi polipleri her zaman belirti ve bulgu vermeyebilirler. Belirti verdikleri durumlarda hastada;

karın sağ üst kadranda rahatsızlık,
şişkinlik,
bulantı ve yiyeceklerle artan şikâyetler (tolerans kaybı) görülebilir.

Safra Kesesi Poliplerinde Nasıl Tanı Konur?

Safra kesesi poliplerinin büyük bir kısmı herhangi bir hastalık araştırılırken şans eseri tespit edilir. Tanı için girişimsel olmayan görüntüleme yöntemleri (batın ultrasonografisi, bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG)) veya minimal girişimsel radyolojik yöntem olan endoskopik ultrasonografi kullanılır.

Safra Kesesi Poliplerinde Tedavi Nedir?

Safra kesesi poliplerinin tanı ve tedavisiyle ilgili izlenmesi önerilen bir yol haritası oluşturulmuştur. En önemli parametre ultrasonografide belirlenen polipin boyutudur.
20 mm’nin üzerindeki boyuta sahip safra kesesi polipleri kanser gibi düşünülerek mutlaka en kısa sürede ameliyat edilmelidir. 10-20 mm. arasındaki polipler ‘kanser şüpheli’ olarak nitelendirirler. Safra kesesinin ameliyatla alınması gerekir. Safra kesesi poliplerinin yaklaşık yüzde 90’ı 1 cm’in altındadır. Şayet yemeklerden sonra şişkinlik, ağrı, bulantı, ateş gibi safra kesesi iltihabı bulguları varsa, safra kesesi ameliyatla alınmalıdır.

Boyutu 5 mm’nin altında olan ve herhangi bir yakınmaya yol açmayan polipler, 6 ay arayla ultrasonografiyle kontrol edilir. Büyüme görülmezse bu kontrol her yıl tekrarlanır. Büyüme görüldüğünde veya iltihap bulguları oluştuğunda, ameliyat kararı verilir. Aksi durumda takibe devam edilebilir.

5 mm. ile 1 cm. arasındaki sessiz poliplerde ilk kontrol ultrasonografisi 3 ay sonra, diğer kontroller ise 6 ayda bir yapılmalıdır. Üçüncü kontrolden sonra boyutta değişiklik olmamışsa, yıllık ultrasonografilerle takibe devam edilir.