Diyabetik Nöropati Nedir?

Nöropatik ağrı, beyinden başlayarak, vücudun uç noktalarına kadar ulaşan sinirlerin çeşitli nedenlerle zedelenmesi veya fonksiyonun bozulmasıyla birlikte hissedilen ağrıdır.

Nöropatik Ağrı ve Nevraljiler

Nöropatik ağrı, beyinden başlayarak, vücudun uç noktalarına kadar ulaşan sinirlerin çeşitli nedenlerle zedelenmesi veya fonksiyonun bozulmasıyla birlikte hissedilen ağrıdır. Oluşan ağrı dışarıdan bir uyarı olmadan ortaya çıkar. Sorun, sinirlerde taşınan bilginin anormal olarak işlenmesine bağlıdır.

Nevralji kelime anlamı olarak sinir ağrısı anlamına gelmektedir. Nöropatik ağrı ve nevraljide ortaya çıkan duyu, herhangi bir uyarı olmadan spontan olarak veya normalde ağrılı olmayan bir uyaranın ağrı oluşturması şeklinde ortaya çıkabilir.

Nöropatik Ağrının Özellikleri Nedir?

Nöropatik ağrı değişik şekillerde kendini gösterebilir. Keskin ağrı, vurucu ağrı, elektrik çarpması şeklinde ağrı, sürekli ağrı, yanıcı ağrı, künt ağrı veya zonklayıcı ağrı şeklinde olabileceği gibi, karıncalanma ve uyuşma gibi rahatsız edici bir durum olarak da ortaya çıkabilir.

Nöropatik Ağrı Nedenleri Nelerdir?

Nöropatik ağrı genellikle tek bir hastalık sonucu ortaya çıkmaz. Çeşitli sağlık sorunlarının bir sonucudur. Multiple skleroz hastalığının bir bulgusu, inme atağı sonrasında veya trafik kazasında omuriliğin yaralanmasına bağlı olarak oluşabilir. Siniri besleyen damarlarda meydana gelecek tıkanma sonrası oksijensiz kalan sinir hücresi ağrıya sebep olabilir. Periferik sinir hastalıkları nöropatik ağrının en sık nedeni olmakla birlikte; metabolik bozukluklar, çeşitli enfeksiyonlar, beslenme bozuklukları, toksinler, kanserler, kalıtsal, enflamatuvar ve sebebi bilinmeyen yani idiopatik nedenler olarak ağrı sebepleri sınıflandırılabilir.

• Metabolik bozukluklar: Diyabet (şeker hastalığı), hipotrioidizm, üremi, amiloidoz, fabry sendromu
• Enfeksiyöz etkenler: HIV, Postherpetik nevralji
• Beslenme bozuklukları: Alkolizm, Tiamin eksikliği
• Toksinler: Izoniazid kullanımına bağlı pridoksin eksikliği, vinkristin, nitrofurantoin, arsenik, talyum
• Kanserler: Küçük hücreli akciğer kanseri, lenfomalar, multiple myelom
• Kalıtsal: Charcot-Marie-Tooth Hastalığı
• Enflamatuvar nedenler: Akut enflamatuvar demyelinizan polinöropati olarak adlandırılan Guillain - Barre sendromu
• İdiyopatik nedenler: Fibromyalji, idiyopatik trigeminal nevralji

Diyabetik Polinöropati Nedir?

Diyabetik polinöropati, yüksek seviyedeki kan şekerinin sinir hücrelerine zarar vermesi sonucu oluşur. Polinöropati kelimesi birden fazla sinirin etkilendiğini ifade eder. Bu etkilenme en sık olarak bacaklar ve ayaklarda meydana gelir. Diyabetik polinöropati, kan şekerinin güvenli sınırlar dahilinde tutulması ve sağlıklı bir yaşam tarzı ile yavaşlatılabilir bir süreçtir. Diyabetli bir kişi ayağında meydana gelmiş bir yaranın iyileşmesinin geciktiğini fark ettiğinde, günlük aktivitelerini kısıtlayacak düzeyde elde ve ayakta yanma, karıncalanma, güçsüzlük gibi semptomları olduğunda; sindirim, idrar yapma ve seksüel fonksiyonlarda değişiklik fark ettiğinde, gün içerisinde baş dönmesi veya göz kararması yaşamaya başladığında en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidir.

Diyabetik Polinöropati Nasıl Tedavi Edilir?

Nöropatik ağrı için uygulanacak tedavi, neden olan mevcut hastalığın süresiyle ilgili değildir. Diyabetik nöropatide olduğu gibi hastalık devam etse de çeşitli yöntemlerle nöropati kontrol altına alındığında belirli bir süre sonra nöropati tedavisi kesilirken, diyabetin tedavisi ömür boyu sürer.

Nöropatik ağrı tedavisi için uygulanabilir durumlar 4 grup şeklinde sınıflandırılabilir:

Bunlar; fiziksel tıp ve rehabilitasyon, bilişsel - davranışsal tedavi, girişimsel tedavi ve farmakolojik yani ilaç tedavisidir.

• Fiziksel tıp ve rehabilitasyon uygulamaları transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) ile birlikte masaj, sıcak ve soğuk uygulamalar dahil olmak üzere birçok tedavi yöntemini içerir.
• Gevşeme, dikkati başka yöne çekme ve meditasyon bilişsel - davranışsal tedavide uygulanan yöntemlerdendir.
• Girişimsel tedaviler içerisinde periferik sinir blokları, kimyasal ve fiziksel nörolizis ve spinal cerrahi teknikleri yer alır.
• Farmakolojik tedavide ise semptomların ciddiyetine göre genel olarak antikonvülzanlar (epilepsi gibi hastalıklarda nöbet gelişimini önlemek amacıyla kullanılan ilaçlar), antidepresanlar ve opioidler (afyon türevi ağrı kesiciler) şeklinde bir sıra izlenerek tedavi sağlamak amaçlanır.

Nöropatide Alternatif Tedavi Yöntemi Olarak Akupunktur

Medikal tedavilere ek olarak uygulanacak alternatif tedaviler ile hastaların şikayetlerinin giderilmesi ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için çeşitli alternatif tedavi yöntemleri de mevcuttur. Özellikle akupunktur, ağrı kontrolü için etkili bir yöntemdir. 2500 yıl önce uygulanmakta olan akupunkturun felsefesinde, qi olarak adlandırılan enerji, vücut üzerinde belirli yollarda dolaşır. Bu yollar meridyenler olarak isimlendirilir. Ağrının, meridyenler üzerinde bu enerji akışının kesintiye uğraması sonucu oluştuğuna inanılır. Enerji akışının yeniden sağlanması adına vücudun belirli noktalarına tedavi amacıyla iğneler uygulanır.
Mevcut bilimsel gelişlmeler ışığında akupunkturun vücutta nasıl işlediğine dair çeşitli bilgiler elde edilmiştir. Akupunktur noktalarına iğne uygulaması sonucu, ağrıyı algılamaktan sorumlu olan serbest sinir uçları uyarılır. Bu uyarılmayı takiben vücut içerisinde ağrı kontrolünden sorumlu endojen opioid olarak bilinen moleküllerin salgılanması sağlanır. Bu moleküller vücutta salgılandıklarında ağrı kesici özellik gösterir.

Sinir Sıkışmaları (Tuzak Nöropatiler)

Beyinden çıkan komutları vücudun diğer bölgelerine ileten ve vücudun yüzeyinden gelen duyusal bilgileri de beyne iletmekle görevli sinir hücreleri kendilerine ait yollarında ilerlerken bazı bölgelerde fibröz tünel adı verilen yapıların içerisinden geçer. Bu tünel içerisinde sinirin sıkışması veya çevre dokularla basıya uğraması sonucu tuzak nöropatiler ortaya çıkar.

Sinirin belirli bir bölümünün vücudun bir noktasında sıkışması ile ortaya çıkan sendromlardır. Sıkışma sonrası sinirin iletimden sorumlu olduğu bölgede nöropatik ağrı ortaya çıkar.

En sık görülen tuzak nöropati karpal tünel sendromu olarak bilinen median sinirinin el bileğinde sıkışmasıdır. Daha az görülen ama görece sık tuzaklanmalara, ulnar sinirin dirsekte sıkışması sonucu kubital tünel sendromu, bacakta görülen tarsal tünel sendromu ve pantolon cebi tarzında yakınmalara neden olan lateral kutanöz femoral sinirin bası ya da hasarı sonucu ortaya çıkan marelgia paresthetica örnek olarak verilebilir.

Tuzak nöropatilerde neden genellikle tekrarlayan küçük travmalardır. Sinirin geçtiği bölgelerde meydana gelebilecek daralma, travma veya yer kaplayan lezyonlar, çeşitli inflamasyon ya bazı hastalıklarda görülen amiloid birikimleri, gebelik esnasında veya hipotiroidide karşılaşılan ödem ve sinir hasarına yol açan şeker hastalığı tuzak nöropatiye yol açabilecek nedenler arasında sayılabilir.

Tanı öncelikle hastanın semptomları incelenerek hangi sinirin sebep olabileceğinin tespiti ile başlar. Provokasyon testleri ile ağrı ve diğer bulguların ortaya çıkması sağlanarak tanı konulabilir. Daha sonrasında neden olarak görülen sinirin dağılım bölgesindeki sinirsel aktivitenin incelenmesi amacıyla elektronöromyografi (ENMG) kullanılır. Şüphelenilen duruma göre x-ray, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme yöntemleri tanı amacıyla kullanılabilir.

Sinir Sıkışmalarında Hangi Tedaviler Kullanılır?

Diğer nöropatik ağrı durumlarında olduğu gibi tuzak nöropatilerde de antidepresan ve antikonvülzanlar kullanılarak hissedilen ağrı, yanma, karıncalanma, uyuşma gibi semptomların giderilmesi sağlanabilir. Sinirin tuzak bölgesinde uğradığı basının ortadan kaldırılması amacıyla cerrahi girişimler uygulanabilir. Cerrahi dışı yöntemler ile tuzak nöropati ile ortaya çıkan semptomlar kontrol altına alınabilir. Bu yöntemler genel olarak ultrason, parafin banyoları ve iyonoferez başta olmak üzere fizik tedavi ve rehabilitasyon modalitelerini içerir. Basının etkisini azaltmaya yönelik splintler kullanılabilir.

Aynı zamanda tuzak bölgesine uygulanacak lokal kortikosteroid enjeksiyonları ile tuzak bölgesinde meydana gelmiş olan ödem ve inflamasyonun kontrolü sağlanabilir. Unutulmaması gereken bir nokta da kişinin tuzaklanmaya uğramış sinirinin kullanımını gerektiren meslek ve uğraşları ile ilgili risk faktörlerinin giderilmesine yönelik ilgili doktorun önerilerinin dikkate alınmasıdır.