Mitral Kapak Yetmezliği Nedir? Belirtileri, Tanı ve Tedavisi

Mitral kapak yetmezliği, kalbin sol odacıkları arasındaki kapağın tam olarak kapanmadığı ve kanın geriye doğru sızdığı bir tür kalp hastalığıdır. Kalp kapağı rahatsızlıkları arasında sık olarak rastlanılan bir sorundur. Mitral yetmezlik, farklı nedenlerle ortaya çıkan, yavaş ilerleyen ve yıllarca belirti vermeyen bir hastalıktır. Hastalığa özgü olmayan, ancak en sık görülen belirtileri ise yorgunluk ve nefes darlığıdır. Mitral yetersizlik, bazı durumlarda aniden de gelişebilir ve bu duruma da akut mitral kapak yetmezliği adı verilir. Akut formunda görülen bulgular hızlı ve nettir. Bu rahatsızlığın tespiti için sıklıkla öncelikli olarak ekokardiyografi testi uygulanır ve bu yöntemle hastalığın kesin tanısı konabilir. Mitral kapak yetmezliği tedavisi, bazı yaşam tarzı değişiklikleri, ilaçlar ve cerrahi müdahaleler ile sağlanabilir.

Mitral Kapak Yetmezliği Nedir?

Mitral kapak, kanın doğru şekilde akışını sağlayan 4 ana kapakçıktan biridir. Her kapakçık her kalp atışında açılıp kapanır. Ancak kapaklardan biri düzgün bir şekilde açılıp kapanmazsa kan doğru yere gitmez ve vücuda giden kan akışı azalır. Belirtilen bu durum, mitral kapak sebebiyle oluyorsa buna mitral kapak yetmezliği denir. Bu duruma en çok kişinin çocukluk çağında geçirmiş olduğu hastalığa sebep olan, grup A streptokok isimli bakteri türü sebep olabilir. Bu hastalık tedavi edilmemiş veya yanlış tedavi edilmişse bu bakteri, ileriki yaşlarda kalp kapakçığında otoimmün bir reaksiyon gelişimi sonucu yetmezliğe yol açabilir. Bu duruma romatizmal mitral yetmezlik de denilir. Diğer en sık nedenler ise doğuştan gelen kalp kapakçığı yetmezliği ve daha ileri yaşlarda geçirilmiş kalp krizidir. Genel olarak mitral kapak yetmezliğine sebep olan faktörlerden bazıları ise şunlardır:

• Romatizmal ateş hastalığı
• Doğuştan kalp kusuru olması
• Kalp krizi geçirmiş olmak
• Kardiyomiyopati (kalp kasını tutan hastalıklar)
• Endokardit (kalbin iç zarı ve kapakçıklarının enfeksiyonu)
• Radyoterapi görmüş olmak

Mitral Kapak Yetmezliği Belirtileri

Mitral yetmezliği belirtileri, kişiden kişiye değişebilir ve farklı şekillerde ortaya çıkabilir. En sık belirti nefes darlığıdır. Bazı kişilerde hiçbir belirti yaşanmazken bazı kişilerde ise kalp çarpıntısı gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Mitral kapak yetmezliğinin genel olarak görülen belirti ve bulgulardan bazıları ise şunlardır:

• Aritmi (düzensiz kalp atışı)
• Çarpıntı (hızlı çarpan veya çırpınan bir kalp atışı hissi)
• Kalp üfürüm (kalpten gelen kan akışının dışarıdan duyulan sesi)
• Dinlenme sırasında olan veya dinlenmeye rağmen geçmeyen nefes darlığı
• Ayak ve bacaklarda ödem (sıvı birikmesi)
• Kolay yorulma

Mitral Kapak Yetmezliği Tanısı Nasıl Konur?

Mitral kapak yetmezliği tanısı, hastaların şikâyetleri doğrultusunda veya hiç şikâyeti yokken rutin kontrollerde tespit edilebilir. Doktorlar, fizik muayene sırasında steteskopla kalp atışlarını dinlerken mitral yetmezlik üfürümü duyabilir ve kesin tanı için bazı tetkiklere başvurabilir. Mitral kapak yetmezliği şüphesinde, sıklıkla başvurulan tanı yöntemleri ise şöyledir:

• Ekokardiyografi: Ekokardiyografi, kalbin resimlerini çeken ses dalgalarıdır. Bu yöntemle kalbin yapısı ve mitral kapağın durumu görülebilir. Ekokardiyografi, mitral kapak yetmezliği tanısını kesin bir şekilde koyan yöntemdir.
• Elektrokardiyogram (EKG): Vücudun belirli yerlerine yerleştirilen özel pedlere bağlı teller vasıtasıyla kalpten gelen elektrik sinyalleri kaydedilir. Bu yöntemle mitral kapak yetmezliğine bağlı olabilecek düzensiz kalp atışı belirlenebilir.
• Göğüs Röntgeni: Göğüs röntgeni ile kalbin ve akciğerlerin durumu görülür. Bu yöntemle, kalp genişlemesi veya akciğerlerde sıvı birikmesi tespit edilebilir.
• Kardiyak MRG: Kardiyak MRG ile kalbin ayrıntılı görüntüsü incelenir. Mitral kapak yetmezliğinde sol kalp odacıklarının durumu, boyutu ve hastalığın şiddeti belirlenebilir.
• Efor Testleri: Efor testleriyle kalbin fiziksel aktivitelere nasıl tepki verdiği ve test sırasında mitral kapak yetmezliği belirtilerinin ortaya çıkıp çıkmadığı saptanabilir.

Kalp Kapakçığı Yetmezliği Komplikasyonları Nelerdir?

Mitral kapak yetmezliği komplikasyonları, hastalığın seyrine bağlıdır. Hafif mitral kapak yetmezliği durumunda, hastalarda genellikle belirgin bir semptom görülmeyebilir. Hastalar uzun yıllar durumu farketmeden bu rahatsızlıkla yaşayabilirler. Ancak ilerlemiş mitral kapak yetmezliğinde, kalp üzerindeki baskı artar ve kalp, kanı vücuda pompalamak için daha çok çalışır. Bu durumda kalbin sol alt odacığı genişler ve kalp kası zayıflar. Mitral kalp kapakçığı yetmezliğinde görülebilen olası komplikasyonlar ise şöyledir:

• Atriyal Fibrilasyon: Atriyal fibrilasyon (düzensiz ve hızlı kalp atışı), sol üst kalp odacığının (kulakçık) genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkar. Bu durum kalp kulakçıklarından kaynaklanan bir kalp ritim bozukluğudur. Atriyal fibrilasyon nedeniyle ayrıca, kan pıhtılaşmasının artması ve inme riski de meydana gelebilir.
• Pulmoner Hipertansiyon: Pulmoner hipertansiyon (akciğerin yüksek tansiyonu), akciğer kan damarlarının basıncının artması durumudur. Basınç arttıkça akciğerlerde sıvı birikimi olur. Bu durum, mitral kapak yetmezliğinin uzun süre tedavi edilmemesi veya yanlış tedavi edilmesi sebebiyle olabilir.
• Konjestif Kalp Yetmezliği: Mitral kapak yetmezliği sonucu kalp, vücuda yeterli kanı pompalamak için normalden daha çok çalışır. Yüksek performans sonucu, sol alt kalp odası (sol karıncık) büyür ve kalp kasları zayıflar. Bu durum tedavi edilmezse kalp yetmezliği ortaya çıkabilir.

Mitral Kapak Yetmezliği Tedavisi

Mitral kapak yetmezliği tanısının konulmasından sonra hastalığın seyrine uygun bir tedavi planı oluşturulur. Doktor, hasta görüşmesinde; hastalığın nedeni, hastanın genel sağlık durumu, kan geri kaçışının şiddeti ve hastalığın ne kadar süredir devam ettiği gibi unsurları değerlendirilir ve buna uygun bir tedavi önerir. Mitral kapak yetmezliği hastalığının tedavi şekilleri ise aşağıdaki gibidir:

• Yaşam Tarzı Değişikliği: Hastalığın, kişilere herhangi bir rahatsızlık vermediği durumlarda, bazı yaşam tarzı değişiklikleriyle ilerlemesinin önüne geçilebilir. Bu tarz minimal mitral yetmezlik durumunda, doktorunuz sizden sigara ve alkol kullanımını bırakmanızı isteyebilir. Beslenme alışkanlıklarınızdan tuz, şeker, doymuş ve trans yağları çıkarıp, bol miktarda taze meyve-sebze ve protein tüketmenizi önerebilir. Yaşam tarzı değişiklikleri ayrıca düzenli fiziksel aktivite yapmanızı da içerebilir. Düzenli yapılan aktiviteler, kalp ve akciğer sağlığı için fayda sağlayabilir.
• İlaç Tedavisi: İlaç tedavi, orta düzeydeki mitral kapak yetmezliği durumunda uygulanabilir. Bu aşamada sızıntı (kapakçıktan geriye kaçan kan miktarı), ilaçlarla kontrol altına alınabilecek düzeydedir. Doktor tarafından önerilen bu ilaçlar; ayak-bacaklardaki ödem için diüretikler (idrar söktürücü), pıhtılaşmayı önlemek için kan sulandırıcılar, kalp atışı düzensizlikleri için beta-blokerler, kan basıncı sabit tutmak için hipertansiyon ilaçları olabilir.
• Ameliyat: Ameliyat, mitral kapak yetmezliğinin ilaç veya diğer yöntemlerle tedavi edilemediği, ilerlemiş durumlarında uygulanır. Cerrahi müdahaleyle mitral kapak onarılır veya yapay bir kapakla değiştirilebilir. Ameliyat, hasarlı mitral kapağın durumuna göre açık veya kapalı bir şekilde gerçekleşebilir.
• Transkateter Mitral Kapak Onarımı: Bu yöntem, ameliyatın mümkün olmadığı durumlarda yapılır. Hastanın yaşı ve genel sağlık durumunun ameliyat için risk oluşturduğu durumlarda bu yönteme başvurulabilir. Kateterle bacaktaki bir kan damarından girilir ve kalbe doğru ilerlenir. Bu işlemle mitral kapağın onarılması sağlanabilir.

Mitral Kapak Yetmezliği Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?

Mitral kapak yetmezliği durumda dikkat edilmesi gereken en önemli hususların başında, doktorun verdiği ilaçların düzenli kullanılması gelir. Bu duruma ek olarak, bazı ağrı kesici ve grip ilaçlarının semptomları artırma riski olduğundan, herhangi bir ilacı doktor bilgisi olmadan kullanmamak gerekir. Mitral kapak yetmezliği olan hastaların bunun dışında, dikkat etmesi gereken bazı diğer hususlar da bulunur. Bu hususlardan bazıları ise şöyledir:

• Beslenme Düzeni Oluşturmak: Hastaların kalp sağlığını desteklemek için beslenme programına; meyve,sebze, protein, kepekli tahıllar, balık ve yağsız et ürünleri eklemesi ve doymuş-trans yağ, şeker, tuz, hamur işleri gibi yüksek karbonhidratlı besinleri çıkarması gerekebilir.
• Egzersiz Yapmak: Düzenli yapılan hafif egzersizler, hem kalp sağlığını korumada hem de kilo kontrolü sağlamada fayda sağlayabilir. Yapılan egzersizler, kişiyi yormayan aktiviteler ve hafif tempolu yürüyüşler olabilir. Ancak egzersiz planı yapmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanlısınız.
• Alkol ve Sigara Kullanımını Sınırlamak: Alkol ve sigara kullanımı, kalp kaslarının zayıflamasına ve aritmi sorununa yol açabilir. Bu sebeple iyi bir kalp sağlığı için, bu maddeleri kullanmayı bırakmak veya sınırlamak gerekebilir.
• Stresten Uzak Durmak: Stresli yaşam, kalp hastalıklarını tetikleyebilir ve kalp sağlığını olumsuz etkileyebilir. Stres faktörlerini baskılamak için yoga, meditasyon yapabilir veya hobilerinize daha fazla zaman ayırabilirsiniz.
• Sağlık Kontrollerini İhmal Etmemek: Mitral kapak yetmezliğiniz varsa hiçbir şikâyetiniz olmasa bile düzenli aralıklarla doktor kontrollerinizi yaptırmanız önemlidir. Kolesterol, şeker, kan basıncı vb. değerlere düzenli bakılması, hem hastalığın kontrol altında tutulması hem de ilaç düzenlemeleri için gereklidir.

Siz veya bir yakınınız mitral kapak yetmezliği belirtileri yaşıyorsanız veya mevcut bir mitral yetmezlik hastalığınız varsa bir sağlık kuruluşuna başvurup, gerekli muayene ve tetkikleri yaptırabilirsiniz.