Koronavirüs’te Çinkonun Önemi

Bazı vitamin ve mineraller, vücut işlevlerindeki tüm etkilerinin yanı sıra bağışıklığın güçlendirilmesinde de kilit rol oynar.

Çinkonun Önemi

2019 yılının sonlarına doğru Çin’de başlayarak tüm dünyaya kısa süre içerisinde yayılan ve pandemiye dönüşen Covid-19, hem ülkemiz hem de dünya açısından halen önemli bir tehdit oluşturur. Sağlıklı ve dengeli beslenmenin öneminin bir kat daha artmış olduğu bu dönemde tüm besin gruplarından yeterli miktarda tüketmek, özellikle vitamin ve mineral gereksinimini tam olarak karşılamak vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmek açısından çok önemlidir.

Çinko, Covid-19’dan korunmak veya hastalığı daha hafif atlatmak açısından üzerinde durulması gereken mikro besin öğeleri arasında yer alır. Herhangi bir sağlık sorunu olmayan bireylerde sağlıklı beslenme ile çinko minerali de dahil olmak üzere tüm besin ögelerine olan ihtiyaç karşılanabilir. Fakat herhangi bir neden dolayısıyla çinko alımı yeterli düzeyde olmayan bireylerde hekim önerisiyle mineral takviyelerinden yararlanılabilir. İşte, çinkonun insan vücudundaki görevleri ve koronavirüste çinko alımının önemine ilişkin tüm bilmeniz gerekenler.

Çinko Nedir, Vücudumuzdaki Görevleri Nelerdir?

Çinko, insan vücudunda birçok hayati görevin yerine getirilmesinde rol oynayan önemli bir mikro besin öğesidir. Bir mineral olan çinko, temel bir besin maddesidir. Bir diğer deyişle vücutta üretilemez ve depolanamaz. Bu nedenle besinlerle birlikte vücuda yeteri kadar alınmalıdır. İnsan vücudunda çinkonun görevlerinden bazıları şunlardır:

• Enzimatik reaksiyonların gerçekleştirilmesi
• Genetik materyallerin üretimi
• Bağışıklık sisteminin düzenlenmesi
• Büyüme ve gelişmenin sağlıklı bir şekilde devam etmesi
• Yara iyileşmesinin sağlanması
• Protein sentezi

Çinko, vücudun çok fazla miktarda kullandığı ve ihtiyaç duyduğu minerallerden bir tanesidir. Demirden sonra vücutta en fazla bulunan eser elementtir ve tüm hücrelerin yapısında bulunur. Sinir iletimi, sindirim, metabolizma ve birçok enzimatik reaksiyonda çinko bir yardımcı faktör olarak yer alır. Ayrıca bağışıklık hücrelerinin üretiminde de önemli görevler üstlenir. DNA sentezi, cilt sağlığının korunması, yapısal proteinlerin üretimi gibi görevlere de sahip olan çinkonun yetersizliği, tüm bu görevlerin yerine getirilmesini aksatır.

Aynı zamanda çinko eksikliği bulunan çocuklarda büyüme ve gelişmede gerilik gözlenir. Tüm bunların yanı sıra tat ve koku alma işlevlerinde de görev alması nedeniyle çinko, bu duyuların verimli şekilde kullanılabilmesi yönünden oldukça elzemdir. Söz konusu işlevlerinden dolayı çinkonun yetersizliğinde bu mekanizmalarda önemli aksamalar meydana gelir.

Koronavirüste Çinkoyu Önemli Yapan Nedir?

Yapılan birçok bilimsel çalışmaya bakıldığında koronavirüs de dahil olmak üzere birçok hastalığın gelişiminde bağışıklık sisteminin kilit rol oynadığını görmek mümkün. Bu nedenle koronavirüsle mücadelenin hayatımızın merkezi haline gelmiş olduğu şu günlerde bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için gereken önlemleri almak büyük bir öneme sahip. Bağışıklık sisteminin güçlü tutulması ve vücuda girebilecek enfeksiyöz ajanlara hızlı bir bağışıklık tepkisinin verilebilmesi açısından çinko mineralinin vücuttaki düzeyi yeterli olmalıdır. Ayrıca vücutta enfeksiyona bağlı olarak oluşan hasarların giderilmesi için de çinko minerali yeterli düzeyde olmalıdır.

Yetişkin bireylerde günlük çinko gereksinimi kadınlarda 11 mg, erkeklerde ise 8 mg düzeyindedir. Bunu karşılamanın en kolay ve en sağlıklı yöntemi ise dengeli bir beslenme planı ile çinko kaynağı besinlere diyetinizde yeterli miktarda yer vermektir. Bunun haricinde bazı kişilerde çeşitli kronik hastalıklar, besin alerjileri, beslenme tarzı, sindirim sistemini etkileyen sorunlar gibi durumlara bağlı olarak çinko alımında ya da emiliminde yetersizlik söz konusu olabilir. Bu durumda ise hekim tarafından yapılacak testler ve değerlendirmeler ışığında çinko takviyelerine başvurulması gerekir. Bununla birlikte koronavirüs teşhisi almış olan mevcut hastalarda da hekimin önermesi halinde hastalık sürecinde ve sonrasında çinko desteği kullanılması gerekebilir.

Çinko Hangi Besinlerde Doğal Olarak Bulunur?

Çinko hem bitkisel hem de hayvansal kaynaklı besinlerde yer alan bir besin öğesidir. Bağışıklık sistemini güçlü tutarak Covid-19’dan korunmak isteyen bireyler için çinko içeriği yüksek olan bazı besinlerin düzenli olarak tüketilmesi önem arz eder. En önemli çinko kaynakları arasında:

• Kırmızı ve beyaz et,
• Deniz ürünleri,
• Kuru baklagiller,
• Yağlı tohumlar,
• Süt ve ürünleri,
• Tam tahıllar,
• Sarımsak,
• Karaciğer,
• Yumurta sarısı,
• Mayalı ekmekler yer alır.

Bu besinler genel olarak bakıldığında çinko içeriği ile ön plana çıkan bazı besinler olsa da, birçok doğal gıdanın yapısında değişen oranlarda çinko minerali bulunur.
- Günlük gereksinimin karşılanabilmesinin en güzel yolu; et, balık, meyve ve sebzeler, yumurta, tam tahıllar, süt ve ürünleri, kuru baklagiller gibi besin ve besin gruplarını düzenli ve dengeli bir şekilde tüketmektir.
- Herhangi bir hastalığı sebebiyle özel bir diyet uygulaması gerekenlerde, kilo vermek için diyet yapanlarda birçok vitamin ve mineralle birlikte çinko eksikliğinin bulunma olasılığı da artar.
- Ayrıca vejetaryen veya vegan beslenen bireylerde hayvansal besinlerin yokluğundan kaynaklı olarak çinkonun temin edilebileceği besin seçenekleri de azalır. Bu tarz beslenme alışkanlıkları bulunan bireylerin hem çinko hem de diğer mikro besin öğelerinin yetersizliği ihtimaline karşılık daha sık olarak tıbbi kontrolden geçmeleri önerilir.
- Bununla birlikte sporcularda veya ağır işlerde çalışanlarda çinko gereksiniminin artmasına bağlı olarak bu gereksinim karşılanamayabilir. Bunun sonucunda çinko eksikliği belirtileri olarak sayılabilecek

• mide bulantısı,
• kusma,
• baş ağrısı,
• hazımsızlık,
• ishal gibi semptomlar görülebilir. Fakat bu semptomlar mineral eksikliğinin oldukça ilerlemiş olduğu evrelerde ortaya çıkar. Dolayısıyla bunlar beklenmeden çinko takviyesine başlanmalıdır.

Çinko Takviyeleri Ne Zaman ve Nasıl Kullanılmalıdır?

• Çinko takviyeleri tek başına, magnezyum gibi bazı minerallerle birlikte veya birçok vitamin ve mineralin bir arada bulunduğu destekleyici tabletler şeklinde piyasada bulunabilir. Bu takviyelerden herhangi birine ihtiyaç duyduğunu düşünen kişiler öncelikli olarak hekimlerine danışmalı, ardından hekimlerinin önermesi halinde takviye almaya başlamalıdır.
• Besin takviyesi için seçim yapılırken güvenilir ve bilindik markaların sağlık otoriteleri tarafından onaylanmış olan ürünlerinin tercih edilmesinde yarar vardır. Kullanım dozu ve sıklığı konusunda hekim ve eczacıya danışılmalıdır. Piyasada bulunan ürünler efervesan tablet, şurup, hap, çiğnenebilir tablet gibi farklı formlarda olabilir.
• Mineral takviyesine başladıktan sonra herhangi bir olumsuz durum veya yan etki hissetmeniz halinde mutlaka hekiminize danışmalısınız.
• Tüm vitamin ve mineral takviyeleri gibi çinko da bilinçsizce kullanılmaması gereken bir besin takviyesidir. Çinko ihtiyacını besinlerle karşılayan kişilerde mineral takviyelerinin de kullanımı mineralin vücutta istenenin üzerinde bir düzeye ulaşmasına neden olabilir. Bu durum da sağlık açısından risk oluşturabileceğinden hekime danışmadan vitamin ve mineral takviyesi kullanımından kaçınılmalıdır.
• Covid-19 hastası iseniz hekiminiz sizden daha yüksek bir dozda, herhangi bir kronik hastalığınız varsa daha düşük dozda mineral takviyesi almanızı isteyebilir. Bu nedenle kutu üzerinde yazan dozlar yerine hekiminizin size vereceği bilgiler doğrultusunda ilerlemenizde fayda vardır.
• Çinko, sizi koronavirüsten koruyamaz veya hastalığı sorunsuzca atlatmanızı garantileyemez. Fakat unutmayın ki, koronavirüsün nerede olduğunu bilemeseniz de bağışıklığınızı mümkün olduğunca güçlü tutabilmek sizin elinizde. Bu nedenle tüm besin öğelerini yeterli miktarda aldığınızdan, sağlıklı ve dengeli beslendiğinizden emin olunuz.

Eğer siz de çinko eksikliğiniz olabileceğini düşünüyorsanız veya çinko kaynağı besinleri yeterince tüketemiyorsanız hekiminize danışarak mineral takviyesine ihtiyaç duyup duymadığınız hakkında da danışabilirsiniz. Ayrıca genel bir muayeneden geçerek ve gerekli kan testlerinizi de yaptırarak genel sağlık durumunuz hakkında bilgi alabilirsiniz. Tüm bunları yaparken maske, mesafe ve hijyen konularına maksimum hassasiyet göstermenizde fayda var.

Koronavirüste beslenme ile ilgili merak ettiğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.