Geçtiğimiz günlerde İngiltere’den, COVID-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün yeni bir versiyonunun ortaya çıktığı veya bilimsel deyimle mutasyona uğradığı haberi yayılmıştır. Birleşik Krallık'taki COVID-19 vakalarında, virüsün bu yeni formuna bağlanan hızlı bir artış görülmüştür.
Koronavirüsün Mutasyon Geçirmesi Nedir?
Koronavirüslerin tüm genetik materyalleri RNA (ribonükleik asit) adı verilen bir yapıda bulunur. RNA, DNA ile bazı benzerlikler taşır. Ancak bu ikisi aynı değildir.
Virüsler size bulaştığında hücrelerinize bağlanırlar, hücre içine girerler ve RNA'larının kopyalarını çoğaltarak yayılmasını sağlarlar. Bir kopyalama hatası olursa RNA değişime uğrar. Bilim dünyası bu değişikliklere ‘mutasyon’ adını verir.
Bu değişiklikler rastgele ve tesadüfen meydana gelir. Virüsler çoğalırken ve insanlar arasında yayılırken başlarına gelen sıradan bir olaydır. Örneğin, her yıl grip aşısı yaptırmamızın nedeni, grip virüslerinin yıldan yıla değişime uğramasıdır. Bu yılki grip virüsü muhtemelen geçen yıl dolaşan virüsle aynı yapıda değildir. Bir virüsün insanları enfekte etmeyi kolaylaştıran rastgele bir değişikliği varsa ve yayılırsa, bu tür daha yaygınlaşır. Hızlı bulaşma söz konusu olur.
Sonuç olarak, koronavirüsler dahil tüm virüsler zamanla değişebilir. Virüs mutasyona uğradığında ve enfekte etme durumunda değişimler meydana gelir. Virüsün bir hücreye bağlanma, o hücreye girme ve hücrede çoğalma yeteneği etkilenebilir.
Halk sağlığı yetkilileri yayılmayı kontrol etmek amacıyla bu mutasyonlu formu incelemekte ve İngiltere’deki durumu da takip etmektedirler. Virüsün mutasyon sonrasında daha bulaşıcı olduğu görülür ancak hastalık oluşturmasındaki şiddetin arttığına dair hiçbir kanıt yoktur.
Koronavirüs Mutasyon Vakaları Nerede Görülmüştür?
İngiltere Sağlık Bakanı Matt Hancock 14 Aralık 2020’de, İngiltere'nin güneydoğusunda COVID-19'a neden olan bu virüsün değişime uğradığını ve yeni bir türünün teşhis edildiğini bildirmiştir. Yeni tanımlanan SARS-CoV-2 türü (suş) virüsün diğer mevcut orijinal türden daha hızlı yayıldığını da eklemiştir.
COVID-19'a neden olan virüs, ilk olarak Çin'de kendini gösteren virüsle aynı tür değildir. Yeni bir çalışma, virüsün insanlara daha bulaşıcı hale getirecek şekilde biraz değişime uğradığını göstermiştir.
Orijinal koronavirüs türü ile karşılaştırıldığında, 614G adı verilen yeni türle enfekte olan kişiler, daha şiddetli hasta olmasa da burun ve boğazlarında daha yüksek viral yüklere sahip oldukları ve daha da bulaştırıcı oldukları görülmüştür.
Chapel Hill'deki North Carolina Üniversitesi'nde epidemiyoloji, mikrobiyoloji ve immünoloji profesörü olan Ralph Baric, bu bulaştırıcılıktaki hızı mantıklı bulmaktadır. Yeni türün, dış kabuğunun, hücrelere kenetlenen ve onları enfekte eden bölgeleri olan ‘spike’ proteinlerinde bir değişiklik gözlenmiştir. Değişiklik onu çok daha verimli bir avcı haline getirmiştir. Vücutta hızlı bir şekilde hücreden hücreye geçmekte ve kendini öfkeli bir hızla çoğaltmaktadır.
Baric’in deneyleri, yeni türün neden hızla yaygınlaştığını açıklamaya yardımcı olmaktadır. Virüsün büyük olasılıkla yarasalardan geçtiğini, yepyeni bir insan konakçı keşfettiğini ve hiçbirimizin ona karşı bağışıklık savunması geliştirmediğini belirtmiştir. Virüslerin kendilerini daha hızlı kopyalamalarını sağlayan genetik avantajlara sahip olduklarını ve hayatta kalabilen rekabetçi varlıklar olduğunu da bildirmiştir.
Koronavirüsten Korunmak İçin Mevcut Aşılar Nelerdir?
11 Aralık 2020'de FDA (Gıda ve İlaç Dairesi), ABD'de 16 yaş ve üstü kişiler için Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı için acil kullanım izni (EUA) vermiştir. Bir hafta içinde, bu kurum Moderna tarafından geliştirilen bir aşıya da bir EUA vermiştir.
İngiliz hükümeti, Pfizer aşısını 8 Aralık 2020'de onaylamıştır ve aşılama başlamıştır. Çin ve Rusya'da geliştirilen aşılar şu anda başka ülkelerde de verilir.
Bu aşılar, Mart 2020'de insanlarda test edilmeye başlanarak, modern tıp teknolojileri sayesinde benzeri görülmemiş bir hızda geliştirilmiştir. FDA, bu aşıları olmanın güvenli olduğunu ve herhangi bir şüpheye yer olmadığını belirtmektedir. Ancak hamile kadınlar ve alerji geçmişi bulunan kişiler doktorlarına danışmalıdır.
Hem Pfizer hem de Moderna aşılarını, birkaç hafta arayla iki doz olmak gerektirir. Sağlık çalışanlarının ve ileri yaş grubundaki kişilerin bu dozları almada öncelik hakkı vardır.
Diğer aşılar için klinik denemeler halen devam etmektedir.
Koronavirüs Mutasyon Güncellemesinin Mevcut Aşılara Etkisi Nedir
Bilim dünyası ayrıca, gelecekteki tedavilerin ve mevcut aşıların bu yeni virüse karşı nasıl etki edeceğini merak etmektedir ve bu konu hakkında araştırmalara başlanmıştır. Hem yeni hem de eski türlerde, COVID-19 enfeksiyonlarından kurtulmuş kişilerin kanından alınan antikorları test etmişlerdir ve bu antikorların virüsü nötralize etmek için ne kadar iyi çalıştığı konusunda önemli bir fark bulamamışlardır.
Bu durumda koronavirüs mutasyon geçirip, daha önceden orijinal tür sebebiyle hastalık atlatmış kişiyi enfekte ettiğinde, bu kişide mutasyonlu türe karşı da koruyuculuğun olduğu anlamına gelmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü'nün yetkili bilim insanı Soumya Swaminathan, koronavirüsün son mutasyonunun mevcut aşıların çalışmasına engel oluşturmasının pek mümkün olmadığını söylemiştir. Orijinal Çin koronavirüsüne dayanan aşılar, bu yeni türe karşı da koruyucu etki göstermektedir ve iyi bir bağışıklık tepkisi oluşturmaktadır. Bu tüm dünya için iyi bir haberdir.
Mevcut tedaviler ve önleme çabaları virüsteki bu değişiklikten çok fazla etkilenmiş gibi görünmemektedir. Ancak mutasyon yeni türlerin ne kadar hızlı ortaya çıktığını işaret etmekte ve bunlardan birinin gelecekte bir soruna yol açıp açmayacağı hakkında soru işareti oluşturmaktadır.
Bilim dünyasının yakından izlediği bir diğer gelişme, Danimarka ve Hollanda'daki vizon çiftliklerinde bulunan ve insanları enfekte ettiği gösterilen yeni türlerin ortaya çıkmasıdır.
Bu türlerden en az birinin aşının etkisinden kurtulmasına yardımcı olacak, ‘spike’ proteinlerinde yeterince değişiklik geliştirmiş olabileceği söylenir. Ancak araştırmaların henüz doğruluğu kanıtlanmamıştır.
Araştırmalar doğrulanmadan endişelenmek yersizdir. Ancak ilk çalışmalar, virüsün vizonları daha etkin bir şekilde enfekte etmesine yardımcı olmak için değişmiş gibi göründüğünü ve aynı zamanda insanları enfekte etme yeteneğini de koruduğunu göstermektedir. Bir virüsün, bir hayvan türünde dolaşmasına izin verecek şekilde gelişmesi, bu virüsü ortadan kaldırmanın daha zor hale geldiğini gösterir. Bu nedenle, çiftliklerde yayılmayı kontrol etmek için hayvanları aşılamak veya en kötü durumda vizonları öldürmek gibi daha ileri adımlar atmak gerekebilir.
Dünyanın dört bir yanındaki bilim insanları, aşıların hala etkili olacağını doğrulamak için laboratuvar çalışmaları yürütmektedir.
Covid-19 pandemisinde mevcut aşılar ve alınan önlemler ışığında sona yaklaşılmaktadır. Ancak bu tedbiri elden bırakabileceğimiz anlamına gelmez. Sosyal mesafeye, hijyene özen gösterin ve maske takmayı ihmal etmeyin.
Bunun yanında kuru öksürük, ateş, halsizlik, kas ve eklem ağrısı, tat ve koku kaybı gibi belirtiler gösterirseniz en yakın sağlık kuruluşuna başvurun ve ardından kendinizi izole edin.
Detaylı bilgi için Koronavirüs hakkında bilinmesi gerekenler yazımızı okuyabilirsiniz veya danışmak istediğiniz konuları Grup Florence Nightingale Hastaneleri’nin uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilirsiniz.
Randevu Alın
E-Sonuç
Sizi Arayalım