İştahsızlık Nedir? İştahsızlık Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Günlük yeme alışkanlıklarının değişimi ile sonuçlanan iştahsızlık problemi, tüm dünyada sık karşılaşılan bir durumdur. Farklı faktörlere bağlı olarak ortaya çıkabilen iştahsızlığın çeşitli medikal problemlerle beraber görülmesi mümkündür. İştah azalmasının bazı hastalıklarda öncül haberci olması da söz konusudur. Bu sebeple, yeme alışkanlıklarınızda değişiklik fark ettiğinizde geç kalmadan uzman bir doktora başvurmanız önemlidir. İştahsızlığın sebepleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri ile ilgili detaylı bilgi için yazının devamını takip edebilirsiniz.

İştahsızlık Nedir?

İştahsızlık, yeme-içme isteğinin önceki düzeyinden daha az olması olarak tanımlanabilen bir durumdur. Sadece yemeklere olan ilginin azalması görülebildiği gibi tüm katı ve sıvı maddelere karşı da bir isteksizlik oluşabilir. Bir beslenme bozukluğu olarak iştahsızlığın tanımlanabilmesi için kişinin daha önceki yeme alışkanlıklarının bilinmesi önemlidir. Aşırı iştahsızlık olarak tanımlanan evrede ise beslenme alışkanlıklarından bağımsız olarak kişinin, günlük temel kalori ihtiyacının altında kalması söz konusudur. Tüm yaş gruplarında görülebilen bu şikayetin farklı formları bulunur. Hafif düzeylerde, kişinin beslenme geçmişine göre bir değişimden bahsedilir. Daha ağır düzeylerde ise belirgin fiziksel ve psikolojik değişimlere yol açan ve kişinin sağlığını belirgin derecede tehdit eden bir beslenme bozukluğu mevcuttur. Ağır beslenme bozukluğu dendiğinde akla gelen terimlerden biri olan anoreksiya nervoza hastalığı ile iştahsızlığın karıştırılmaması gerekir. İştahsızlıkta kişi, yiyeceklere karşı ilgisizdir. Anoreksiya nervozada ise az beslenmenin arkasında yeme korkusu, bunun sonucunda ise yiyeceklere karşı aşırı ilgi vardır. Sonuç olarak, iştahsızlığın iyi tanınması, ek hastalıkların değerlendirilmesi önem kazanır. Önceki yeme alışkanlığınız ile kıyasladığınızda beslenme düzeninizde dikkatinizi çeken bir değişiklik gözlemlersiniz, uzman bir hekime başvurabilirsiniz.

İştahsızlık Neden Olur?

Yiyeceklere karşı belirgin bir ilgi azalması deneyimliyorsanız, “İştah kaybı neden olur?” sorusunun cevabını merak ediyor olabilirsiniz.

• Metabolik/endokrin sorunlar,
• Sindirim problemleri,
• Psikiyatrik nedenler,
• Enfeksiyonlar,
• İnflamatuvar hastalıklar,
• Onkolojik hastalıklar,
• Nörolojik hastalıklar.

Çeşitli metabolik problemler iştahsızlığa yol açabilir. Tiroid bezinin normalden farklı düzeyde çalışması sonucu tiroid hormon seviyelerine değişim oluşabilir. Bu tür bir durumda iştahta azalma/artış gibi şikayetler meydana gelebilir. Tokluk ve açlık duygularının oluşumundan sorumlu hormonlar olarak bilinen leptin ve ghrelin hormonlarının dengesindeki değişimler de iştahınızda azalmaya sebep olabilir. Gastroparezi gibi sindirimsel problemler, iştahsızlık nedenleri içerisindedir. Gastrik çıkış obstrüksiyonu olarak tanımlanan ve mide çıkışının engellenmesi olarak açıklanabilen hastalık da erken doygunluk sağlayarak iştahta azalma şikayetine yol açabilir. Anksiyete, depresyon gibi çeşitli psikiyatrik bozukluklarda yeme-içme isteğinde azalma görülebilir. Sindirim sistemini etkileyen enfeksiyonlar başta olmak üzere çeşitli enfeksiyon hastalıkları da genel sağlığı bozarak yemeklere ilgisizlik oluşturabilir. İnflamatuvar ve onkolojik hastalıklar için de benzer bir durum söz konusudur. Özellikle yeme fonksiyonuyla ilişkili olan nörolojik hastalıklarda veya demans gibi bilişsel bozukluklarda da iştahta azalma olabilir.Tüm bu durumların iştahsızlığa sebep olabileceği göz önünde bulundurulduğunda altta yatan nedenin doğru saptanması kritik hale gelir. “İştahsızlık neden olur?” sorusunun cevabı için şikayetlerin zamanı, süresi, şiddeti gibi niteleyici faktörlerin bilinmesi gerekir. Uygun bir yaklaşım ile doğru etken saptanarak nedene yönelik tedavi gerçekleştirilebilir. Dolayısıyla, iştah kaybı probleminiz için uzman bir doktor ile görüşmeniz iyileşme sürecini hızlandırabilir.

İştahsızlığa Ne İyi Gelir?

İştahınızda azalma sorunu ile karşılaşıyorsanız olayın kaynağına yönelmeniz faydalı olabilir. Önceden yediğiniz öğün sayısı ile şimdiki beslenme durumunuzu not ederek karşılaştırabilirsiniz. Kullandığınız veya yeni başladığınız ilaçlar da iştahınızda değişikliğe yol açabileceğinden aldığınız tüm tedavileri de listeleyebilirsiniz. Ek olarak, şikayetleriniz süresince kendinizi yemekler konusunda aşırı zorlamamalısınız. Öğünlerinizi bir rutine dönüştürerek belli saat dilimlerinde yemeyi deneyebilirsiniz. Sağlıklı beslenme konusunda daha detaylı bilgi için “Sağlıklı Bir Yaşam İçin 10 Beslenme Önerisi” adlı yazıyı inceleyebilirsiniz. Tüm bu önlemleri uyguladığınız zaman içerisinde iştahınızda bir düzelme gözlemlemiyorsanız bir sağlık kurumuna başvurarak şikayetlerinizi belirtebilirsiniz. Özellikle ani iştah kesilmesi gibi durumlarda vakit kaybetmeden bir uzmana görünmeniz gereklidir. Uzun süreli iştahsızlık durumunda vücudunuz, ihtiyaç duyduğu temel besin ögelerinden eksik kalabilir.

İştahsızlık Belirtileri

İştahta azalma ile birlikte bazı ek belirtiler görülebilir:

• Yorgunluk,
• Halsizlik,
• Bağışıklık sisteminde zayıflama ve güçsüzleşme,
• Nefes darlığı,
• Cilt kuruluğu,
• Saç dökülmesi,
• Kilo kaybı,
• Konsantre olamama,
• Dikkat eksikliği,
• Günlük aktivitelerden keyif almama,
• Unutkanlık.
   

İştahsızlığın en önemli göstergesi, yemek yeme konusunda kişide doğal olarak oluşan isteğin azalmasıdır. İsteksizlik hali tüm gün boyunca sürebileceği gibi gün içinde belli aralıklarla da oluşabilir. Gün içinde normal yeme alışkanlıklarınıza devam ederken sabahları iştahsızlık yaşıyor olabilirsiniz. Sağlıklı bir şekilde yaşamınızı sürdürmeniz ve enerjik hissetmeniz için belirli zamanlarda düzenli, sağlıklı ve beslenmeniz gerekir. İştahınızda azalma ile karşılaştığınızda, günlük hayatınızda ek sağlık problemleri oluşabilir. Halsizlik, yorgunluk ve baş dönmesi gibi semptomlar meydana gelebilir. Psikolojik açıdan bir işe başlamakta veya onu sürdürmekte zorlanabilirsiniz. Bu durum sizde stresli bir ruh hali oluşturabilir. Önemli derecede kilo kaybı yaşamanız durumunda vücut direncinizde belirgin düşüşler görebilirsiniz. Bahsedilen bu semptomlardan bir veya birkaçına sahipseniz, iştahınızı gözden geçirebilirsiniz. İştahınızdaki azalma, bahsedilen belirtilerden herhangi birine sebep oluyorsa vakit harcamadan bir uzmana danışmanız gerekir.

İştahsızlık İçin Hangi Doktora Gidilir?

İştahsızlık, birçok klinik branşın birlikte incelediği bir şikayettir. Klinik dallar arasında iç hastalıkları olarak da bilinen dahiliye branşı, iştahınızda gözlemlediğiniz değişimlere karşı kapsamlı bir yaklaşım sergileyebilir. Rahatsızlıklarınızın temelindeki etkene göre gastroenteroloji, endokrinoloji, romatoloji gibi alt dallar ile beraber hareket ederek soruna yönelebilir. İştahsızlığınızın sebebine bağlı olarak genel cerrahi, psikiyatri, nöroloji gibi farklı branşlar da sürece katılabilir. İştahınızdaki uzun süreli değişimlerde mutlaka ilgili dallarda uzman bir hekime başvurmalısınız. Böylece, iştahsızlığınızın şiddetine ve etki eden faktörlere göre bir tedavi yöntemi belirlenerek rahatsızlıklarınız düzeltilebilir. Doktorunuz sizden belli testler isteyerek rahatsızlığınıza sebep olan faktörleri saptayabilir. Yapılan testler ile vücudunuzdaki vitamin, mineral gibi ögeler belirlenebilir ve bunlara uygun bir tedavi gerçekleştirilebilir. Böylece, doktorunuzun size vermiş olduğu tedavi ile iştahınız düzene sokulabilir. Günlük yaşamınıza yönelik stresten uzaklaşma, düzenli aralıklarla beslenme gibi ek önerilerde bulunabilir. İlaçlarınızı doğru şekilde kullanmanız ve uzman hekimin tavsiyelerine uymanız, şikayetlerinizin hafiflemesi ve iyileşmenin sağlanabilmesi açısından önemlidir.

İştahsızlık Tedavisi

İştahsızlık tedavisinde her hastalıkta olduğu gibi öncelikle temel nedenin doğru tespit edilmesi önemli bir rol oynar. Bununla birlikte iştahınızdaki durumunun şiddeti belirlenerek doğru tedavi yöntemine başlanması gerekir. Sindirim sistemindeki fiziksel bir engelin, iştahınızı etkilediği görüldüğünde, gastroenteroloji ve genel cerrahi branşlarının uygulayacağı tedaviler ile sorun ortadan kaldırılabilir. Metabolizmanızı etkileyen bir durum sonucunda iştah kaybı oluştuysa endokrinolog tarafından yürütülen adımlar ile tedavi gerçekleştirilebilir. Yeme isteğinizde psikolojik faktörlere bağlı bir azalma söz konusu ise psikiyatrist hekimin uygulayacağı bilişsel terapiler veya ilaç tedavileri ile şikayetleriniz düzelebilir. Uzman doktorunuzun uygun görmesi durumunda, diyetisyen yardımı ile beslenme alışkanlıklarınız düzene girebilir. Tüm bu sebeplerle, iştahsızlık problemine yönelik kapsamlı bir ekip çalışması gereklidir. İştahınızda gözlemleyeceğiniz değişimlerde en yakın zamanda sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman doktorlardan destek almanız tavsiye edilir.