Virüsler, kendi kendilerine çoğalabilen en basit organizmalardan biridir ve sadece canlı hücreleri enfekte edebilir. Herpes simpleks de bir tür virüstür ve enfeksiyonları dünya çapında yaygın olarak görülür. Halk arasında uçuk olarak bilinen bu virüs, kısaca HSV olarak adlandırılır ve iki farklı herpes virüs tipi bulunur. Enfeksiyonun semptomlarını azaltmaya yönelik bir tedavi süreci içeren herpes, doktorun reçete ettiği ilaçlar ile tedavi edilebilir. HSV nedir, neden olur, herpes virüsü tehlikeli midir gibi konuyla ilgili merak edilen tüm soruların yanıtını yazının devamında bulabilirsiniz.
Herpes Virüsü Nedir?
HSV olarak bilinen herpes, genital bölgede veya ağız çevresinde uçuk oluşumuna neden olan viral bir enfeksiyondur. Çoğu insanda bu virüs vardır; ancak bazı kişiler herhangi bir semptom göstermeyebilir. Belirti verenlerde ise ara sıra içi sıvı dolu kabarcık veya yaralar gözlenebilir. Bulaşıcı bir virüs olan HSV, vücut dışında çok uzun süre yaşamadığı için bulaş sıklıkla enfekte bir bireyden gerçekleşir. HSV, enfekte olan kişinin tükürük veya mukus sıvılarından, yaradan sızan kan veya sıvı ile direkt temas edilmesi sonucunda veya cinsel yolla bulaşabilir. En sık olarak ağız, burun ve vajina gibi nemli bölgelerde görülür. Bunun dışında el, parmak veya diğer vücut bölgelerinde de nadir de olsa gözlenebilir.
Herpes enfeksiyonu, oldukça yaygın görülür ve virüs vücuda alındıktan sonra ömür boyu sürer. Enfeksiyonun geçtiği düşünülen belirtisiz ve şiddetinin arttığı alevlenme dönemleri bulunur. Alevlenme dönemlerinde ağrılı veya kaşıntılı kabarcık ve yaralar görülür. Herpes virüsü genel olarak ciddi bir soruna neden olmasa da bebekler, kanser hastaları gibi zayıf bağışıklık sistemine sahip kişilerin dikkatli olması gerekir. Herpes virüsü ile enfekte olmuş kişilerin de virüsü başkalarına bulaştırmamak için dikkat etmesi gerekir. Bu nedenle enfekte olmuş kişiler belirtilerin ortaya çıktığı süreçte kimseyle öpüşmemeye, ilişkiye girmemeye veya herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurduğunda sağlık çalışanlarını bilgilendirmeye dikkat etmelidir.
Herpes Virüsü Tipleri
Herpes virüsü nedir ve tipleri nelerdir sorularının yanıtları konu hakkında en çok merak edilen konular arasında bulunur. Herpes, hayat boyu devam eden ve yıllar içinde tekrarlayan semptomlara sahip olan bir enfeksiyondur. Aralıklı olarak görülen bu semptomların sıklığını azaltmak için bazı durumlarda tedavi uygulanabilir. Sıklıkla herhangi bir tedaviye gerek kalmaksızın iyileşen bu enfeksiyon, başlarda can sıkıcı bir durum olsa da zamanla çoğu kişi bununla yaşamaya alışır. Vücudun birçok bölgesinde bulunabilen herpes virüsünün HSV tip 1 ve HSV tip 2 olmak üzere 2 farklı türü bulunur. HSV tip 1, enfekte olmuş bireyden ağızdan ağıza temas, tükürük gibi yollarla bulaşır. Çoğunlukla ağız, ağız çevresi ve yüz bölgesinde bir enfeksiyona neden olur. Ağız çevresinde görülen enfeksiyona oral herpes denilir. Halk arasında uçuk olarak bilinen oral herpes için soğuk yara veya ateş kabarcıkları isimleri de kullanılabilir. Tip 1 bazı durumlarda genital bölgede de enfeksiyona neden olabilir. HSV enfeksiyonu sonucunda nadiren de olsa bazı komplikasyonlar meydana gelebilir. Bu komplikasyonlar virüsün hangi tip olduğuna göre farklılık gösterir. HSV tip 1 enfeksiyonu beyin dokusunda enfeksiyon yani ensefalit ve gözün kornea kısmında enfeksiyon yani keratit gibi komplikasyonlara yol açabilir. HSV tip 2 ise sıklıkla cinsel temas yoluyla yayılır ve genel olarak cinsel organları etkiler. Herpes virüsü 2 tipe ayrılıyor olsa da iki tip de bir cilt bölgesine temas ederse herhangi bir cilt bölgesini enfekte edebilir. HSV tip 2 ve HIV enfeksiyonu arasında bir ilişki vardır. HSV tip 2, HIV enfeksiyonlu bireylerde en sık karşılaşılan enfeksiyonlardan biridir. Ayrıca HSV tip 2 enfeksiyonuna yakalananların HIV enfeksiyonu kapma riski 3 kat artar. HSV enfeksiyonu HIV gibi bağışıklığın düştüğü durumlarda daha sık tekrarlar ve şiddetli semptomlar meydana getirebilir. HSV tip 2 sonucunda nadiren de olsa bazı komplikasyonlar meydana gelebilir. Meningoensefalit (Beyin ve beyin zarının enfeksiyonu) bu komplikasyonlardan biridir.
Herpes Virüsü Nasıl Bulaşır?
Herpes simpleks oldukça bulaşıcı bir virüstür ve her yaştan insanda karşılaşılabilir. Tenden tene temasla bile bulaşabilen herpes virüsü, özellikle cinsel organ veya ağız çevresinde çok görülmesi nedeniyle anal, oral veya vajinal seks sırasında da bulaşabilir. Bunun dışında vücutta bulunan kesik, yanık, kızarıklık gibi durumlarda da herpes virüsle enfekte olma riski artar. Ağız uçtuğunu çoğu kişi çocukluk döneminde farkında olmadan kapar. Benzer şekilde enfekte bir anne doğum sırasında bebeğe vajinadaki virüsü bulaştırabilir. Buna neonatal herpes denir ve 10000 doğumun sadece 10’unda gözlemlenen nadir bir durumdur. Kolay ve yaygın bulaşıcılığa sahip olması nedeniyle enfekte olan bireyler de olmayan bireyler de hijyenlerine oldukça dikkat etmelidir. Enfekte olmuş bir kişiyle temasa geçtikten sonra vücutta herhangi bir yere dokunmadan direkt olarak eller yıkanmalıdır. Aksi takdirde enfekte olmanız önlemez bir sonuç haline gelebilir. Benzer şekilde enfekte bireylerin de bulaştırmamak için dikkatli olması gerekir. Herpes virüs yaralarının açık olduğu zamanlar, en bulaşıcı olduğu zamanlardır. Çünkü kabarcıkların içinde bulunan sıvı, virüsün kolayca yayılmasına imkan sağlar. HSV, çoğu kişide semptom göstermeden kişinin vücudunda yıllarca yaşayabilir. Bu nedenle kimde virüs olduğu veya kimden kapıldığını bulmak biraz zordur. Herpes virüsü, yaşamak için bir canlıya ihtiyaç duyduğundan dolayı klozet kapağı gibi cansız yüzeylerden bulaşmaz. Genel olarak aşağıdaki durumlarda enfeksiyona yakalanma riski daha yüksektir:
- Birden fazla seks partnerine sahip olmak
- Korunmasız seks yapmak
- Herhangi bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyon (CYBE) geçmişine sahip olmak
- Zayıflamış bir bağışıklık sistemi
- Cinsel ilişki için prezervatif ve oral seks için diş barajı kullanmamak
Herpes Virüsü Belirtileri
Herpes virüsü en yoğun olarak ağız ve çevresinde veya genital bölgede görülür. Ağız ve çevresinde görülen HSV çoğunlukla asemptomatiktir yani belirti vermez. Bununla birlikte ağız içi veya çevresinde uçuk yani ağrılı yara ve kabarcıklar görülebilir. Genellikle uçuk ortaya çıkmadan önce ağız çevresinde karıncalanma veya yanma hissi meydana gelir. Genital herpes de benzer şekilde herhangi bir semptom içermeyebilir. Enfeksiyonlar genel olarak
- Ciltte kabarcık ve yaralar,
- Ateş,
- Lenf düğümlerinde meydana gelen şişlikler,
- Vücutta görülen ağrılar ile karakterizedir.
Herpes virüsünün her 2 tipinde de enfeksiyonun tekrarlaması görülür. Ancak herpes tip 2 ‘de herpes tip 1’e göre daha yaygın bir semptom tekrarı görülür. Bununla beraber tekrarlarların sıklığında ilk ataktan sonra yavaş yavaş azalma gözlenir.
Herpes Virüsü Tedavisi
Herpes virüsü, birçok kişiye kolaylıkla bulaşsa da çoğunluğu asemptomatiktir. Ağız çevresinde görülen kabarcıklar genellikle bir tedavi uygulamaya gerek kalmadan kendiliğinden iyileşir; ancak şiddetli semptomlara sahip kişilerin yaşam kalitesinde düşüş görülebilir ve bunu iyileştirmek için bir tedavi sürecine ihtiyaç duyulabilir. Herpes virüsünden tamamen kurtulmak henüz mümkün değildir. Uzmanlar henüz herpes virüsü için bir tedavi bulamamış olsa da semptomları azaltmaya yönelik olarak ilaç tedavisi önerilebilir. İlaçlar hap, merhem, krem şeklinde olabilir. Tedavide semptomları azaltmak için enfeksiyon başlar başlamaz antiviral bir krem veya merhem kullanılır. Özellikle herpes tip 2 virüsü ile enfekte olmuş kişilerde doktor tarafından reçete edilmiş oral ilaç kullanımı gerekli olabilir. Herpes virüsü, kolay bulaşması ile göz korkutsa da genellikle ciddi komplikasyonlara neden olan bir virüs değildir. Bununla birlikte beraberinde görülen kaşıntı, yanma gibi semptomlar kişinin hayat kalitesinde düşüşler meydana getirebilir. Eğer kendiniz veya bir yakınınız için HSV şüphesi içindeyseniz, en doğru bilgi için bir sağlık merkezini ziyaret ederek herpes virüsü ve tedavisi ile ilgili detaylı bilgi edinebilirsiniz.